◄ شرایط دشوار پیش‌روی حوزه هوایی
تحریم، مشکل تأمین قطعه هواپیما، فرسودگی ناوگان، افزایش نرخ ارز و... مشکلات اصلی این روزهای صنعت حمل‌ونقل هوایی است اما نمی‌توانیم توقع داشته باشیم وزیر راه‌وشهرسازی در این رابطه معجزه کند.
تحریم، مشکل تأمین قطعه هواپیما، فرسودگی ناوگان، افزایش نرخ ارز و... مشکلات اصلی این روزهای صنعت حمل‌ونقل هوایی است اما نمی‌توانیم توقع داشته باشیم وزیر راه‌وشهرسازی در این رابطه معجزه کند.
این سخنان علیرضا بحیرایی، کارشناس رسمی دادگستری در صنایع هوایی و فضایی، است که در گفتگو با هفته‌نامه «حمل‌ونقل» می‌گوید: «آقای اسلامی هنوز برنامه جامعی برای آینده صنعت هوانوردی کشور ارائه نکرده است و این موضوع به دلیل شتاب‌زدگی در انتخاب وزرا بود.»
به اعتقاد شما وزیر جدید راه‌وشهرسازی در حوزه صنعت حمل‌ونقل هوایی به چه میزان می‌تواند عملکرد مثبتی داشته باشد؟
آقای اسلامی به دلیل سوابق تحصیلی و کاری خود که مدتی در صنایع هوا و فضا و وزارت دفاع مشغول به کار بوده است بهتر از دغدغه‌های این حوزه شناخت دارد، از همین‌رو آگاهی ایشان در حوزه صنعت هوایی می‌تواند در عملکرد او بسیار مؤثر باشد.
به نظر شما درحال‌حاضر مهم‌ترین مشکل و بحران صنعت حمل‌ونقل هوایی کشور که نیازمند توجه آقای اسلامی است، چیست؟
هم‌اکنون مشکل صنعت حمل‌ونقل هوایی ایران مشکل «نقدینگی شرکت‌های هواپیمایی» است، وزیر راه‌وشهرسازی باید دراین‌باره اقدامی مؤثر انجام دهد. درحال‌حاضر این مشکل باعث شده تا ایرلاین‌ها مسافران خود را از دست بدهند.
حتی این موضوع در پروازهای خارجی ایرلاین‌ها تأثیرگذار بوده است و این امر تا جایی پیش رفته که شرکت‌های هواپیمایی یک‌سوم پروازهای خارجی خود را از دست داده‌اند. از طرفی دیگر ایرلاین‌ها نیز نتوانسته‌اند با افزایش قیمت بلیت هواپیما مشکل نقدینگی خود را حل کنند و این موضوع اثر معکوس داشته و مسافران نیز به دلیل این حجم افزایش قیمت بلیت هواپیما دیگر امکان سفر با هواپیما را ندارند. مسئله بعدی صنعت حمل‌ونقل هوایی بحث فرسودگی ناوگان هوایی کشور است.
ناوگان هوایی ایران به دلیل میانگین سنی بالای ۲۵ سال در شرایط بسیار بدی قرار دارند که این موضوع هزینه بسیار سنگینی را به ایرلاین‌ها تحمیل کرده است و درحال‌حاضر کمبود نقدینگی، عدم توانایی در تأمین قطعه به دلیل تحریم باعث شده تا ایرلاین‌ها به سمت صکوک و بهابازار کشانده شوند تا از این طریق بتوانند اقدام به گرفتن وام کنند اما مشکل اصلی این است که وامی که شرکت‌های هواپیمایی دریافت می‌کنند ارزش واقعی آن پول نیست و علت آن‌هم بی‌ارزش کردن پول ملی کشور است.
این مشکلاتی که به آن اشاره کردید به چه میزان می‌توانند وزیر راه‌وشهرسازی جدید در روند تسهیل آن اثرگذار باشد؟
واقعیت این است که در این رابطه وزیر راه‌وشهرسازی نمی‌تواند معجزه کند اما باید به این نکته توجه داشت که آقای روحانی نشان داد که در دوره دوم انتخابات، توانایی و کارآمدی لازم را آن‌چنان نداشته است در نتیجه نتوانست قیمت دلار را ثابت نگه دارد این در حالی است که دولت توانست نفت را با قیمت بسیار خوبی به فروش برساند اما دولت به دلیل ناکارآمدی که داشت ارزش نقدینگی مردم را به یک‌سوم رساند.
در این شرایط نامطلوب و نوسانات شدید ارز باعث شد تا ایرلاین‌ها مقدار بودجه‌ای را که برای خرید هواپیما دست‌دوم کنار گذاشته بودند دیگر نتوانند برای این کار اقدامی کنند و موضوع خرید هواپیما در تمام شرکت‌های هواپیمایی به‌نوعی متوقف شد.
یکی دیگر از موضوعاتی که در این رابطه کار را به مراتب سخت‌تر کرد فرصت‌سوزی صنعت هوایی در زمان برجام بود. در زمان برجام فرصت مناسبی برای خرید هواپیماهای دست‌دوم با کارکرد پایین فراهم شده بود که با نادیده‌گرفتن این موضوع این فرصت از دست رفت.
نقش وزیر راه‌وشهرسازی در این میان چیست؟
آقای اسلامی هم نمی‌تواند برای توسعه صنعت هوانوردی معجزه کند حتی ما درحال‌حاضر در حال از دست دادن پروازهای عبوری هستیم و اغلب پروازها به سمت آسمان عراق سوق پیدا کرده‌اند. عدم توجه وزیر راه‌وشهرسازی به موضوع از دست دادن پروازهای عبوری می‌تواند تأثیر بسیار منفی در درآمد شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران برای توسعه صنعت هوایی و فرودگاهی داشته باشد. اکنون فرودگاه‌ها کشور بر اثر خشک‌سالی دچار بحران تازه‌ای شده‌اند.
از سمت دیگر، دولت اخیراً به دلیل ناکارآمدی که در برخی از وزارتخانه‌ها وجود داشت اقدام به تغییر برخی از وزرا کرد اما موضوع اصلی این است که آقای اسلامی در حوزه آینده صنعت هوانوردی هنوز برنامه‌‌شان را ارائه نکرده‌اند.
اما نکته حائز اهمیت این است که به چرخه درآوردن صنعت هوانوردی با توجه به مشکل نقدینگی، مشکل تحریم و فرسودگی ناوگان هوایی بسیار کار مشکلی است و آقای اسلامی هم نمی‌تواند در این رابطه معجزه‌ای کند.
شرایط موجود صنعت حمل‌ونقل هوایی شرایط را به‌نحوی پیش می‌برد که ایران به گورستان هواپیما تبدیل شود و ایرلاین‌ها نیز با سه و نیم برابر شدن نرخ ارز و با عدم‌حمایت، به‌طور یقین دیگر نخواهند توانست به حیات خود ادامه بدهند.
اکنون در بسیاری از شرکت‌های هواپیمایی، هواپیما به دلیل نبود قطعه به‌ویژه موتور هواپیما زمین‌گیر و یا در حال زمین‌گیر شدن هستند. باید منتظر ماند و دید که وزیر راه‌وشهرسازی جدید چگونه با برنامه‌های خود خواهد توانست شرایط موجود را بهبود ببخشد.
