تدوین دستورالعمل استفاده از سرباره‌ها در پروژه‌های حمل و نقلی
رییس بخش ژئوتکنیک و زیرساخت مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی از تدوین راهنما و دستورالعمل استفاده از سرباره‌های در پروژه‌های حمل و نقلی در همکاری با وزارت صمت، سازمان ایمیدرو، شرکت ملی فولاد و تولیدکنندگان فولادی خبر داد.
ناهید عطارچیان رییس بخش ژئوتکنیک و زیرساخت مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در خصوص مصالح سرباره فولاد، ویژگی‌ها و قرارگیری آن در ردیف فهرست بها و ضرورت استفاده از آن مصالح در پروژه‌های راهسازی و ریلی توضیحاتی ارایه کرد.
رییس بخش ژئوتکنیک و زیرساخت مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با اشاره به اینکه در فرآیند تولید آهن سرباره ایجاد می‌شود که ۱۰ تا ۱۵ درصد فرآیند تولید را شامل می‌شود، گفت: با تولید سالانه ۲۵ میلیون تن آهن ۲.۵ میلیون تن سرباره تولید می‌شود که چنانچه مورد استفاده قرار نگیرند و پسماند شوند مشکلات زیست‌محیطی را ایجاد می‌کنند.
رفع مشکلات زیست‌محیطی انباشت سرباره‌ها در جوار کارخانجات تولید فولاد و آهن
عطارچیان ادامه داد: عموما در کارخانجات تولید آهن، سرباره همانند پسماند تخلیه و آهن برای تولید مصالح فولادی استفاده می‌شود. هم‌اکنون در کشور بیش از ۵۰ میلیون تن انباشت سرباره فولاد داریم به نحوی که در حال حاضر اراضی اطراف شرکت فولاد مبارکه کاملا از سرباره‌ها اشباع شده است و مبارکه مشکل جدی برای توسعه دارد. در عین حال در برخی از مناطق کشور که دسترسی به منابع باکیفیت همچون فولاد اهواز در خوزستان وجود ندارد با درایتی که مدیران آن مجموعه به خرج دادند انباشت وجود ندارد و در حال استفاده از سرباره‌ها هستند. اما در اصفهان و در خراسان سرباره‌ها استفاده نمی‌شود که تپه‌ها و کوه‌هایی از سرباره ها به شکل انباشت ایجاد شده است.
وی در خصوص موارد استفاده از سرباره‌ها اعلام کرد: سرباره‌ها استفاده متعددی دارد که البته به روش فرآوری آنها بستگی دارد. بدین معنا اگر سرباره‌ها سریع سرد شوند شکل هیدرولیکی آنها فعال است و به عنوان پوزولان همراه سیمان استفاده می‌شوند که پیش‌تر ذوب‌آهن اصفهان در مجاورت سیمان سپاهان از این روش استفاده می‌برد.
به گفته عطارچیان، کاربرد دیگر سرباره‌ها این است که اگر بگذارند سرباره‌ها بتدریج سرد بشوند کریستال‌ها در آن شکل می‌گیرد آن زمان کریستال‌ها سخت می‌شود و می‌تواند به عنوان سنگ دانه در پروژه‌های راهسازی در اساس، زیراساس، آسفالت، خطوط ریلی به عنوان بالانس و زیربالانس استفاده بشود.
وی بهره‌مندی از سرباره‌ها را مشروط به آزمایشات کنترل کیفیت و فرآوری دانست و توضیح داد: سرباره‌ها با انجام آزمایش‌های کنترل کیفیت و فرآوری که در آن ناخالصی‌ها و مواد خطرناک از سرباره جدا می‌شود به عنوان سنگ‌دانه‌های معدنی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
راهنما و دستورالعمل استفاده از سرباره‌ها در پروژه‌های حمل و نقلی تدوین شد
عطارچیان با اشاره به اینکه در اجرای پروژه‌های عمده، دولت به عنوان کارفرمای بزرگ و تامین کننده منابع مالی پروژه‌های راهسازی تلقی می‌شود، گفت: در کشور نظام فنی-اجرایی فهرست بها را که مشخص کننده قیمت مصالح،خدمات و در کل تمامی پروژه است منتشر می‌کند. هم‌اکنون سرباره‌ها در فهرست بها آمده است و در طی دو سال گذشته مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با همکاری شرکت‌هایی از وزارت صمت، سازمان ایمیدورو و شرکت ملی فولاد و تولیدکنندگان فولادی اقدام به تدوین راهنما و دستورالعمل استفاده از سرباره کرد که بعد از ارسال به سازمان برنامه و موافقت آن سازمان هم اکنون در فهرست بها آمده است.
وی در خصوص مزیت‌های استفاده از مصالح سرباره فولاد اعلام کرد: استفاده از مصالح سرباره فولاد از چند جهت حائز اهمیت است. نخست آنکه به جای استفاده از معادن طبیعی مصالح مصنوعی فرآوری شده مورد استفاده قرار می‌گیرند. همچنین خسارات زیست‌محیطی ناشی از انباشت سرباره‌های برطرف می شود و سوم آکه این روند برای شرکت های فولادی ارزش افزوده ایجاد کنند و درآمدی نیز برای آنها خواهد بود.
تاب‌آوری زیرساخت‌های حمل و نقلی با استفاده از سرباره‌ها
وی تاکید کرد: سرباره‌های فرآوری شده کیفیت مناسبی دارند و می‌توانند به دوام و تاب‌آوری زیرساخت‌های حمل و نقل کمک کنند.
گفتنی است، در فرآیندی که فولاد در کارخانه‌های فولادسازی کشور از جمله ذوب‌آهن، فولاد مبارکه، فولاد خراسان، فولاد اهواز و... تولید می‌شود در فرآیند خالص کردن سنگ آهن و جداکردن ناخالصی‌ها یک لایه روی مذاب آهن تشکیل می‌شود که به آن سرباره و یا روباره می‌گویند. این مایع از نظر ظاهری متخلخل و سبک است و در کارخانه تولید به سطح کوره می‌آید.
رییس بخش ژئوتکنیک و زیرساخت مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی از تدوین راهنما و دستورالعمل استفاده از سرباره‌های در پروژه‌های حمل و نقلی در همکاری با وزارت صمت، سازمان ایمیدرو، شرکت ملی فولاد و تولیدکنندگان فولادی خبر داد.
ناهید عطارچیان رییس بخش ژئوتکنیک و زیرساخت مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی در خصوص مصالح سرباره فولاد، ویژگی‌ها و قرارگیری آن در ردیف فهرست بها و ضرورت استفاده از آن مصالح در پروژه‌های راهسازی و ریلی توضیحاتی ارایه کرد.
رییس بخش ژئوتکنیک و زیرساخت مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با اشاره به اینکه در فرآیند تولید آهن سرباره ایجاد می‌شود که ۱۰ تا ۱۵ درصد فرآیند تولید را شامل می‌شود، گفت: با تولید سالانه ۲۵ میلیون تن آهن ۲.۵ میلیون تن سرباره تولید می‌شود که چنانچه مورد استفاده قرار نگیرند و پسماند شوند مشکلات زیست‌محیطی را ایجاد می‌کنند.
رفع مشکلات زیست‌محیطی انباشت سرباره‌ها در جوار کارخانجات تولید فولاد و آهن
عطارچیان ادامه داد: عموما در کارخانجات تولید آهن، سرباره همانند پسماند تخلیه و آهن برای تولید مصالح فولادی استفاده می‌شود. هم‌اکنون در کشور بیش از ۵۰ میلیون تن انباشت سرباره فولاد داریم به نحوی که در حال حاضر اراضی اطراف شرکت فولاد مبارکه کاملا از سرباره‌ها اشباع شده است و مبارکه مشکل جدی برای توسعه دارد. در عین حال در برخی از مناطق کشور که دسترسی به منابع باکیفیت همچون فولاد اهواز در خوزستان وجود ندارد با درایتی که مدیران آن مجموعه به خرج دادند انباشت وجود ندارد و در حال استفاده از سرباره‌ها هستند. اما در اصفهان و در خراسان سرباره‌ها استفاده نمی‌شود که تپه‌ها و کوه‌هایی از سرباره ها به شکل انباشت ایجاد شده است.
وی در خصوص موارد استفاده از سرباره‌ها اعلام کرد: سرباره‌ها استفاده متعددی دارد که البته به روش فرآوری آنها بستگی دارد. بدین معنا اگر سرباره‌ها سریع سرد شوند شکل هیدرولیکی آنها فعال است و به عنوان پوزولان همراه سیمان استفاده می‌شوند که پیش‌تر ذوب‌آهن اصفهان در مجاورت سیمان سپاهان از این روش استفاده می‌برد.
به گفته عطارچیان، کاربرد دیگر سرباره‌ها این است که اگر بگذارند سرباره‌ها بتدریج سرد بشوند کریستال‌ها در آن شکل می‌گیرد آن زمان کریستال‌ها سخت می‌شود و می‌تواند به عنوان سنگ دانه در پروژه‌های راهسازی در اساس، زیراساس، آسفالت، خطوط ریلی به عنوان بالانس و زیربالانس استفاده بشود.
وی بهره‌مندی از سرباره‌ها را مشروط به آزمایشات کنترل کیفیت و فرآوری دانست و توضیح داد: سرباره‌ها با انجام آزمایش‌های کنترل کیفیت و فرآوری که در آن ناخالصی‌ها و مواد خطرناک از سرباره جدا می‌شود به عنوان سنگ‌دانه‌های معدنی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
راهنما و دستورالعمل استفاده از سرباره‌ها در پروژه‌های حمل و نقلی تدوین شد
عطارچیان با اشاره به اینکه در اجرای پروژه‌های عمده، دولت به عنوان کارفرمای بزرگ و تامین کننده منابع مالی پروژه‌های راهسازی تلقی می‌شود، گفت: در کشور نظام فنی-اجرایی فهرست بها را که مشخص کننده قیمت مصالح،خدمات و در کل تمامی پروژه است منتشر می‌کند. هم‌اکنون سرباره‌ها در فهرست بها آمده است و در طی دو سال گذشته مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با همکاری شرکت‌هایی از وزارت صمت، سازمان ایمیدورو و شرکت ملی فولاد و تولیدکنندگان فولادی اقدام به تدوین راهنما و دستورالعمل استفاده از سرباره کرد که بعد از ارسال به سازمان برنامه و موافقت آن سازمان هم اکنون در فهرست بها آمده است.
وی در خصوص مزیت‌های استفاده از مصالح سرباره فولاد اعلام کرد: استفاده از مصالح سرباره فولاد از چند جهت حائز اهمیت است. نخست آنکه به جای استفاده از معادن طبیعی مصالح مصنوعی فرآوری شده مورد استفاده قرار می‌گیرند. همچنین خسارات زیست‌محیطی ناشی از انباشت سرباره‌های برطرف می شود و سوم آکه این روند برای شرکت های فولادی ارزش افزوده ایجاد کنند و درآمدی نیز برای آنها خواهد بود.
تاب‌آوری زیرساخت‌های حمل و نقلی با استفاده از سرباره‌ها
وی تاکید کرد: سرباره‌های فرآوری شده کیفیت مناسبی دارند و می‌توانند به دوام و تاب‌آوری زیرساخت‌های حمل و نقل کمک کنند.
گفتنی است، در فرآیندی که فولاد در کارخانه‌های فولادسازی کشور از جمله ذوب‌آهن، فولاد مبارکه، فولاد خراسان، فولاد اهواز و... تولید می‌شود در فرآیند خالص کردن سنگ آهن و جداکردن ناخالصی‌ها یک لایه روی مذاب آهن تشکیل می‌شود که به آن سرباره و یا روباره می‌گویند. این مایع از نظر ظاهری متخلخل و سبک است و در کارخانه تولید به سطح کوره می‌آید.
