بی‌نظمی‌هایی که صنعت گردشگری را آشفته کرد
به تازگی محمد محب‌خدایی، معاون گردشگری سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری از بی‌نظمی در زمان‌بندی ورود تورهای گردشگری به کشور سخن گفته است.
به تازگی محمد محب‌خدایی، معاون گردشگری سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری از بی‌نظمی در زمان‌بندی ورود تورهای گردشگری به کشور سخن گفته است.
به گزارش گسترش تجارت، معاون جدید گردشگری معتقد است این بی‌نظمی‌ها مانع جذب گردشگران خارجی و دستیابی به چشم‌انداز ۱۴۰۴ و حضور ۲۰میلیون گردشگر خارجی در سال می‌شود.
کارشناسان منکر وجود بی‌نظمی‌هایی در فعالیت تورهای گردشگری ورودی نیستند، اما معتقدند بی‌نظمی‌های مهم‌تری وجود دارد و معاونت گردشگری باید نسبت به آنها حساسیت بیشتری نشان داده و راهکار مناسبی برای رفع آنها پیدا کند. یکی از این بی‌نظمی‌ها، برگزاری غیرقانونی تورهای گردشگری است که معاونت گردشگری طی سال‌ها اعتراض فعالان گردشگری اعلام کرده؛ به‌دلیل خلأهای قانونی، اختیار لازم را برای برخورد با فعالان تورهای غیرمجاز ندارد. کارشناسان راهکار این امر را ایجاد سامانه کدگذاری تورهای گردشگری می‌دانند که در بسیاری از کشورهای دنیا نیز اجرایی شده است.
بی‌نظمی دیگر حضور بیش از ظرفیت تحمل گردشگران و بازدیدکنندگان در جاذبه‌های گردشگری مانند طبیعت و آثار تاریخی است. از دیگر بی‌نظمی‌های موجود در عرصه گردشگری تفکیک نشدن تور اپراتورهای تخصصی با تورهای عمومی است که آن نیز نیازمند ساماندهی و مدیریت است. فعالان این صنعت امیدوارند بی‌نظمی‌ها و آشفتگی‌های موجود در صنعت گردشگری با تلاش معاونت جدید گردشگری برطرف شود.
محمد محب‌خدایی، معاون جدید گردشگری سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری از بی‌نظمی در زمان‌بندی ورود تورهای گردشگری به کشور انتقاد کرد. به گفته وی در افق ۱۴۰۴ باید به ۲۰میلیون گردشگر خارجی در کشور برسیم که این میزان هم‌اکنون ۵ میلیون نفر است و برای رسیدن به این هدف به سرمایه‌گذاری کلانی نیاز داریم.
بسیاری از فضاهای کشور ما ظرفیت تبدیل به مراکز اقامتی و گردشگری را دارند. به‌عنوان نمونه گردشگران داخلی و خارجی تمایل زیادی به اقامت در اقامتگاه‌های بوم‌گردی دارند که می‌توان از این ظرفیت‌ها برای توسعه زیرساخت‌های اقامتی استفاده کرد.
محب خدایی بیان کرد: در بسیاری از زمان‌هایی که باید در کشور گردشگر تفریحی داشته باشیم اقدام به برگزاری همایش‌ها و نمایشگاه‌های غیرمرتبط می‌کنیم. ما نتوانسته‌ایم شبکه سفر خود را با شبکه سفر دنیا تنظیم و هماهنگ کنیم. باید به لحاظ زبان اقتصادی و منافع مشترک بتوانیم در بازار گردشگری راهگشا باشیم.
بی‌نظمی‌های ناشی از فعالیت غیر مجازها
کارشناسان معتقدند معاونت گردشگری پیش از هرچیز باید فعالیت غیرمجاز تورهای گردشگری در فضای مجازی را ساماندهی کند، یک سامانه جامع کدگذاری تورهای گردشگری ایجاد کند و سپس اگر بی‌نظمی در کار فعالان گردشگری وجود داشت از آنها بخواهد فعالیت‌های خود را منظم کنند.
علی شادلو، فعال گردشگری در گفت‌وگو با «گسترش‌تجارت» با اشاره به کم‌توجهی معاونت گردشگری سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری گفت: من فکر می‌کنم معاونت گردشگری نخست باید اقدامی درباره کددار کردن تورها انجام داده و راهکاری درباره اینکه هیچ نظارتی روی فعالیت غیرقانونی تورهای گردشگری نیست در نظر بگیرد و سپس به ساماندهی و منظم کردن تورهای سفر بپردازد.
تور اپراتورهای تخصصی تفکیک شوند
شادلو با اشاره به لزوم ایجاد سامانه‌ای برای تفکیک تورهای تخصصی در کشور بیان کرد: در کشورهای مطرح و پیشرفته دنیا سامانه‌ای وجود دارد که تورهای تخصصی را از تورهای عمومی جدا می‌کند. به عقیده من در ایران نیز توراپراتورهای تخصصی در حوزه طبیعت، ماجراجویانه، کوهنوردی و سایر بخش‌های گردشگری تفکیک شوند و از توراپراتورهای عادی که تورهای فرهنگی و شهری اجرا می‌کنند؛ جدا شوند.
فعالیت وسیع تورهای غیرمجاز
شادلو درباره فعالیت تورهای غیرمجاز گفت: متاسفانه در ایران تورهای ۸۰ درصد بازار گردشگری داخلی بوده و بخشی از گردشگری خارجی نیز از طریق کانال‌های غیررسمی برگزار می‌شوند که راهکار مدیریت و نظم بخشیدن به آن ایجاد سامانه جامع کدگذاری تورهای گردشگری است. به این طریق که شماره کارت راهنمای سفر، شماره پلاک ماشین، شماره گواهینامه راننده و شماره مجوز آژانس گردشگری در یک سامانه آنلاین ملی ثبت شده و نهادهای نظارتی بتوانند با یک استعلام ساده تمامی اطلاعات مجریان، برگزارکنندگان و دست‌اندرکاران تورهای گردشگری را دریافت کنند.
به‌عنوان نمونه پلیس راه با استعلام رادیویی و بی‌سیمی و اعلام شماره پلاک اتوبوس به سامانه جامع گردشگری بتواند اطلاعات برگزارکننده تورهای سفرمورد نظر را دریافت کند. حتی می‌توان برنامه سفر را در سایت سامانه جامع گردشگری وارد کرد. او در ادامه بیان کرد: درحال‌حاضر سامانه حمل‌ونقل عمومی نیز در اختیار پایانه‌های سفر یا تورگردانان است یا اینکه در برگزاری تورهای غیرمجاز همکاری می‌کنند.
اکنون بر این سامانه نظارتی وجود ندارد و نظارت مناسبی نیز بر فعالیت تورهای بدون مجوز و غیرمجاز وجود ندارد. زمانی که ۸۰ درصد از فعالیت‌های گردشگری داخلی در اختیار فعالان غیرقانونی است و درآمد و معیشت فعالان مجاز و قانونی گردشگری داخلی را دچار چالش می‌کنند صحبت کردن از بی‌نظمی آژانس‌های گردشگری محلی از اعراب ندارد. معاونت گردشگری نخست باید کم کاری نهادهای نظارتی را برطرف و سپس درباره زمان‌بندی تورها اقدام کند.
خلأ قانونی در برخورد با فعالان غیرقانونی
به عقیده فعالان گردشگری، معاون گردشگری همواره اعلام کرده فعالیت غیرقانونی مجریان تورهای سفر به این نهاد مربوط نبوده و از نظر قانونی نمی‌تواند اقدامات لازم را برای برخورد و مقابله با فعالان غیرمجاز در حیطه گردشگری انجام دهد. کریم‌شادفر، فعال در زمینه تورهای تخصصی طبیعت‌گردی در گفت‌وگو با «گسترش‌تجارت» گفت: مرجع و نهاد قانونی متولی گردشگری در بیشتر کشورهای دنیا تنها یک نهاد است و این صنعت از دیگر صنایع و فعالان گردشگری حمایت می‌کند و به نهادهای غیرقانونی اجازه نمی‌دهد تورهای سفر برگزار کنند.
او با اشاره به فعالیت غیرقانونی تورهای گردشگری در اینترنت بیان کرد: افراد و گروه‌هایی هستند که از طریق تبلیغات و بازاریابی شبکه‌های مجازی و سایت‌های اینترنتی به‌طور غیرقانونی تورهای گردشگری برگزار می‌کنند و این گروه‌ها تخصص ندارند، در دوره‌های آموزشی مورد نیاز برای فعالیت‌های گردشگری شرکت نکرده‌اند، بیمه سفر برای تورهای خود دریافت نکرده و مالیات نیز پرداخت نمی‌کنند.
ضربه به محیط‌زیست و بناهای تاریخی
شادفر با اشاره به اینکه مجریان تورهای غیرمجاز استانداردهای گردشگری را رعایت نمی‌کنند، افزود: فعالیت‌های گردشگری باید براساس توسعه پایدار انجام شده و ظرفیت تحمل هر مکان گردشگری اعم از طبیعی یا تاریخی در برگزاری تورهای گردشگری لحاظ شود اما مشاهده می‌شود به‌عنوان نمونه در سوباتان که تحمل ۶۰ نفر گردشگر را دارد به‌طور ناگهانی با حجم مسافران ۲۰ اتوبوس گردشگری روبه‌رو می‌شود که این امر به مرور زمان به تخریب این منطقه منجر خواهد شد.
او با بیان اینکه بی‌توجهی در رعایت ظرفیت تحمل جاذبه‌های گردشگری پس از ورود شبکه‌های اجتماعی در فضای مجازی مانند اینستاگرام و تلگرام به کشور افزایش چشمگیری داشته، اظهار کرد: این بی‌نظمی‌ها و فعالیت تورگردانان غیرقانونی در شبکه‌های مجازی با سرعت فزاینده و قارچ‌گونه در حال افزایش است و هیچ اقدامی در این باره انجام نمی‌شود.
به دلیل اینکه بیشتر تورهای غیرمجاز در طبیعت برگزار می‌شوند، بر محیط‌زیست کشور نیز از فعالیت غیرقانونی مجریان تورهای گردشگری آسیب‌های جبران‌ناپذیری وارد می‌شود. شادفر با اشاره به اینکه فعالان تورهای غیرقانونی جوانان بیکار و علاقه‌مند هستند، بیان کرد: به‌طور معمول این افراد در دهه ۲۰ عمر خود به سر می‌برند و به جز فضای رقابتی ناسالمی که در حیطه گردشگری ایجاد کرده‌اند محیط‌زیست و آثار تاریخی کشور را نیز در معرض خطر نابودی و تخریب قرار داده‌اند.
معاونت گردشگری ابزاری برای مقابله ندارد
شادفر با اشاره به اینکه با نامه‌نگاری‌های مداوم در سال‌های گذشته همواره از معاونت گردشگری سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری تقاضا کرده‌اند فعالیت غیرقانونی تورهای گردشگری را مدیریت کنند، گفت: از نظر قانونی هیچ ابزاری برای مقابله با فعالان غیرقانونی گردشگری وجود ندارد و این سازمان نیز با خلأ قانونی برای مقابله با فعالان غیرمجاز تورهای گردشگری روبه‌رو است. معاونت گردشگری همواره به ما اعلام کرده فعالان غیرمجاز و برگزارکنندگان غیرقانونی تورهای گردشگری به این نهاد مربوط نمی‌شوند، چراکه از سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری مجوزهای فعالیت را دریافت نکرده است.
سخن آخر
بی‌نظمی‌ها و نابه‌سامانی‌های موجود در گردشگری موجب‌شده فعالان قانونی و مجاز گردشگری که سال‌ها تخصص و تجربه در حرفه خود داشته، مالیات پرداخت می‌کنند و تورهای خود را به‌طور تخصصی و استاندارد برگزار می‌کنند با چالش‌های بسیاری در فعالیت خود روبه‌رو شوند. به علاوه اینکه ابزارهای گردشگری؛ طبیعت و میراث‌فرهنگی نیز در اثر فعالیت‌های غیراستاندارد در معرض تخریب قرار می‌گیرند. این درحالی است که با ساماندهی و نظم بخشیدن به تورهای داخلی و ورودی در کنار نظارت بر فعالیت برگزارکنندگان تورهای سفر غیرقانونی و نظم بخشیدن به زمان‌بندی سفرها می‌توان افزایش چشمگیر جذب گردشگران خارجی و دستیابی به چشم‌انداز ۱۴۰۴ یعنی حضور سالانه ۲۰ میلیون نفر گردشگر خارجی دست یافت.
