انتقاد به آمارهای بی‌پایه مسوولان از گردشگری
به باور کارشناسان آمارهایی که از تعداد گردشگران و درآمدهای به دست آمده از گردشگران ورودی اعلام می‌شود از آنجا که مبنای آماری مشخصی ندارد و فاقد سیستم آماری مناسب است، قابل اتکا نیستند. برهمین اساس، اعلام هشت میلیارد دلار درآمد ایران از محل ورود گردشگر به کشور نیز کارشناسی نیست.
به باور کارشناسان آمارهایی که از تعداد گردشگران و درآمدهای به دست آمده از گردشگران ورودی اعلام می‌شود از آنجا که مبنای آماری مشخصی ندارد و فاقد سیستم آماری مناسب است، قابل اتکا نیستند. برهمین اساس، اعلام هشت میلیارد دلار درآمد ایران از محل ورود گردشگر به کشور نیز کارشناسی نیست.
به گزارش روزنامه دنیای اقتصاد، عضو هیات علمی پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری و مدیرکل پیشین دفتر برنامه‌ریزی و حمایت از توسعه گردشگری، با انتقاد از نحوه اعلام آمارهای گردشگری، به «ایسنا» گفته است: «وقتی گردشگری در ایران با رشد منفی ۲/ ۵ درصد در سال ۹۵ نسبت به سال ۹۴ روبه‌رو بوده، چگونه برخی اعلام می‌کنند ما ۶ میلیون گردشگر و ۸ میلیارد دلار درآمد داشته‌ایم؟ این اعداد را از کجا می‌آورند، وقتی هنوز حساب اقماری گردشگری (TSA) نداریم؟»
عبدالرضا مهاجری‌نژاد افزوده است: «حتی اگر ساده‌ترین شکل محاسبه را هم که معمولا استفاده می‌شود، به‌کار بگیریم و ۴ میلیون و ۹۱۱ هزار و ۹۲۰ نفر گردشگری که در سال ۹۵ به ایران سفر کردند را در میانگین نرخ هزینه‌کرد هر گردشگر در منطقه جنوب آسیا که طبق اعلام سازمان جهانی جهانگردی حدود ۱۲۲۰ دلار تعیین شده است، ضرب کنیم، باز هم به عدد ۸ میلیارد دلار نمی‌رسیم.» او ادامه داده: «حتی با وجود آنکه اعتقاد داریم گردشگران عراقی و افغانستانی، ۱۲۲۰ دلار در ایران هزینه نمی‌کنند، با این حال آنها را طبق شاخص سازمان جهانی جهانگردی در آمار گردشگری ایران محاسبه کرده‌ایم.»
مهاجری‌نژاد خاطرنشان کرده است: «بدون داشتن حساب اقماری گردشگری (TSA)، نمی‌توان هیچ عدد و رقمی از درآمد یا توزیع ثروت گردشگری اعلام کرد. حتی بانک مرکزی و مرکز آمار ایران نیز بدون داشتن TSA چنین قابلیتی ندارند. پس بار دیگر باید پرسید آماری که از درآمد ۸ میلیارد دلاری گردشگری داده می‌شود، چه اساس و پشتوانه علمی دارد؟»
او تهیه حساب اقماری یا TSA را یکی از ضرورت‌های گردشگری دانست و گفت: «ایجاد چنین حسابی همواره یکی از بحث‌های اصلی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری بوده و اگر قرار است سند ملی یا برنامه جامع گردشگری تهیه شود، باید این حساب را راه‌اندازی کنیم.» وی افزود: «حساب اقماری، توزیع درآمد از طریق گردشگری، سهم آن در اقتصاد و تولید ناخالص داخلی، ارزآوری و حتی میزان اشتغالزایی در حوزه گردشگری را آنالیز و پایش می‌کند و اطلاعات دقیقی را برای برنامه‌ریزی به ما می‌دهد.»
مهاجری‌نژاد خاطرنشان کرد: «ما وقتی حساب اقماری گردشگری نداریم، نمی‌توانیم سهم گردشگری را از تولید ناخالص داخلی مشخص کنیم یا به تاثیر اقتصادی آن پی ببریم. این درحالی است که وزارتخانه‌های نفت و بهداشت و چند دستگاه دیگر به چنین حسابی مجهز هستند، اما گردشگری بعد از ۱۵ سال، با وجود تاکید در سند ملی گردشگری هنوز به این سیستم مجهز نشده است.»
توقف یک طرح مهم
مدیرکل پیشین دفتر برنامه‌ریزی و حمایت از توسعه گردشگری تصریح کرده است: «یک‌سال قبل معاونت گردشگری سازمان، نامه‌ای را به مرکز آمار، بانک مرکزی و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی (برنامه و بودجه) فرستاد و برای راه‌اندازی حساب اقماری گردشگری اعلام نیاز و آن زمان مرکز آمار اعلام کرد برای راه‌اندازی این سیستم به ۹ تا ۱۲ میلیارد تومان اعتبار نیاز است.» وی خاطرنشان کرده است: «پیشنهادهای مختلفی برای تامین اعتبار داده شد، اما همه این پیشنهادها و طرح‌ها با جابه‌جایی مدیران در سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری مقارن و همه‌چیز بار دیگر متوقف شد.» به باور برخی کارشناسان، با توجه به اینکه مسوولان بر اشتغالزایی و تبیین جایگاه گردشگری در اقتصاد کشور، درآمدزایی و ارزآوری گردشگری تاکید دارند، باید درنظر بگیرند تا زمانی که حساب‌های اقماری گردشگری یا TSA با روش‌های استاندارد تولید نشود، امکان ارزیابی دقیق اثرات گردشگر و سهم آن در اقتصاد کشور وجود ندارد. به گزارش «دنیای اقتصاد»، در آخرین نشست شورای‌عالی میراث فرهنگی و گردشگری مقرر شد مرکز آمار ایران با محوریت سازمان میراث فرهنگی و با همکاری دستگاه‌های مرتبط نسبت به استقرار و اجرای نظام آماری و حساب‌های اقماری گردشگری تا پایان سال ۹۷ اقدام و سازمان برنامه و بودجه نیز اعتبار مورد نیاز این طرح را تامین کند. با این‌همه هنوز معلوم نیست چقدر از این مصوبه به پیش رفته است.
