فرصت روسیه برای صنعت کشتی سازی ایران
تین نیوز | مذاکرات اقتصادی اخیر ایران و روسیه و دیدارهای مهم دکتر حسن روحانی، رییس جمهور، و وبیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت، با ولادیمیر پوتین، رییس جمهور و سایر مسؤولان روسیه، فرصت تازهای را برای توسعه تجارت بین دو کشور بزرگ حاشیه دریای خزر و بهتبع آن، گسترش حمل ونقل دریایی و صنایع وابسته آن از جمله ساخت و تعمیر کشتی را فراهم آورده است.
این موضوعی است که در پی سفر اخیر روحانی به دو کشور حاشیه دریای خزر و حضور وی در اجلاس شانگهای، مورد تأکید محمدرضا نعمت‌زاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت، نیز قرار گرفته است.
نعمت‌زاده که در جریان این سفر روحانی را همراهی میکرد، در نشستی با حضور معاونان وزارتخانه‌های صنعت معدن و تجارت، جهاد کشاورزی و امور خارجه و نمایندگان بخش خصوصی تشکیل ستاد هماهنگی توسعه صادرات به روسیه را خواستار شد.
وزیر صنعت، معدن و تجارت پیشنهاد کرد: ستاد هماهنگی به منظور توسعه صادرات به روسیه با حضور نمایندگانی از وزارتخانه‌های صنعت، معدن و تجارت، جهاد کشاورزی، امور خارجه،گمرک، بانک مرکزی و تشکل‌های بخش خصوصی به ریاست اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی ایران تشکیل شود.
نعمت‌زاده در بخشی از اظهارات خود با اشاره به اینکه «برای این منظور بهره مندی از وسائل حمل و نقل مورد نیاز نیز باید مورد توجه قرار گیرد»، افزود: برای توسعه تعاملات تجاری و صادراتی باید به همه راه‌های گسترش از جمله وسائل حمل و نقل نظیر دریایی، زمینی و هوایی توجه کنیم که این مهم یکی از اقدامات جدی ما خواهد بود.
نعمت‌زاده به دیگر مواردی که میتواند به گسترش تعاملات تجاری و صادراتی دو کشور کمک کند، اشاره کرد و گفت: در این خصوص، فراهم کردن سردخانه و کانتینرهای یخچالدار از مواردی است که پیگیری خواهیم کرد.
وی با تأکید بر ضرورت ارائه تسهیلات در بندر آستاراخان پیشنهاد کرد تا این مهم از طریق سازمان بنادر و دریانوردی یا اتاق بازرگانی صنایع و معادن و کشاورزی ایران دنبال شود تا زمینه اجرای این این اقدام هرچه سریعتر تسهیل شود.
نعمت زاده تلاش برای تغییر نرخ تعرفهها، سرعت بخشی در ترخیص کالاها و تعیین مسیرهای مختلف زمینی برای صادرات انواع محصولات به کشور روسیه، تقویت و تسریع مناسبات و تعاملات بانکی با این کشور را از دیگر مواردی ذکرکرد که معاونان این وزارتخانه باید به سرعت آن را پیگیری کنند.
اظهارات وزیر صنعت، معدن و تجارت در حالی است که کارشناسان بخش کشتیرانی، از ضعف زیرساختهای حمل‌ونقل دریایی در دریای خزر سخن میگویند.
سیدناصر باغبانی، مدیرعامل شرکت حمل‌ونقل بین‌المللی و کشتیرانی سیناصدر که در دریای خزر فعالیت دارد، دراینباره میگوید: موضوع کریدور شمال و جنوب و ضرورت استراتژیک و منافع اقتصادی آن سالهاست هم از سوی ایران و هم از سوی کشورهای آسیای میانه مطرح میشود؛ اما در عمل شاهد اتفاق خاصی نبودهایم.
باغبانی با بیان اینکه «در قالب کریدور شمال- جنوب کانتینرها از مسیری کوتاهتر و با هزینه پایینتر نسبت به مسیرهای رقیب از بندرعباس تا انزلی منتقل میشوند»، افزود: با این حال، هنوز مسایلی نظیر مکانیزم بازگشت کانتینرهای خالی از بنادری چون آستاراخان روسیه بلاتکلیف مانده است.
چالشهای توسعه فعالیتهای کشتیرانی در بخش کشتیسازی جدیتر است. اخیرا هادی حقشناس، معاون توسعه، مدیریت و منابع سازمان بنادر و دریانوردی، اعلام کرده است: «در دریای خزر یک کشتی باری ساخت جمهوری اسلامی ایران وجود ندارد».
مسؤولان سازمان بنادر درعینحال به ارائه تسهیلات با سود صفر درصد از محل طرح وجوه ادارهشده به متقاضیان ساخت کشتی برای فعالیت در دریای خزر خبر میدهند؛ اما به نظر نمیرسد تسهیلات اعطایی این سازمان برای ساخت کشتیهای بزرگ باری در داخل کافی باشد.
فقدان کشتیهای بزرگ ساخت داخل در ناوگان ایرانی دریای خزر در حالی است که مجموعههای بزرگ و باسابقه کشتیسازی همچون صدرای نکاء، پرگاسیران و صنایع دریایی شهیدتمجیدی در شمال کشور فعالیت دارند و بعضا شناورهای بزرگ و پیچیدهای نظیر کاسپینها و انواع شناورهای نظامی از جمله ناوشکن جماران 2 (دماوند) در این یاردها ساخته شده است.
در این شرایط، به نظر میرسد وزارت صنعت، معدن و تجارت و دیگر وزارتخانه‌های مرتبط با حوزه دریا باید از فرصت توسعه همکاریهای اقتصادی با روسیه و سایر کشورهای حاشیه دریای خزر برای رونق بخشیدن به مجموعههای کشتیسازی حاضر در استانهای شمالی کشور استفاده کنند و مجموعههای بزرگ کشتیرانی را به بازسازی ناوگان و ساخت شناورهای موردنیاز در داخل کشور ترغیب کنند.
این در حالی است که با توجه به ضعف کشورهای حاشیه دریای خزر (به جز روسیه) در بخش کشتیسازی، رونق یاردهای ایرانی میتواند بازار سایر کشورهای ساحلی را نیز در بخش ساخت و تعمیرات کشتی به خود جذب کند.
