◄ عکس| برگی از تاریخ کشتیرانی در ایران

کشتیرانی در دریاچه ارومیه سابقه ای دیرینه دارد که رونق آن به ادوار پیش از حمله مغول باز می گردد. در آن دوران که هنوز تبریز به عنوان مرکز تجاری - سیاسی مطرح نبوده، از سه شهر بزرگ آذربایجان (ارومیه، اردبیل، مراغه)، دو شهر ارومیه و مراغه در دو سوی دریاچه قرار داشت.

به گزارش تین نیوز، بنابر گفته های جغرافی‌نویسان اسلامی، ارتباط بین بخش های مختلف اطراف دریاچه به وسیله شناورهایی تامین می شد که مدار معیشت ملاحانِ (ناخداها) آنها تنها ازطریق دریانوردی بود.

گزارش‌هایی از مرکز اسناد و آرشیو عکس بنیاد ایران شناسی نشان می‌دهد که در سال  1216ش /1253ق- یعنی چند سال بعد از دور اول جنگ های ایران و روس-تردد تعداد کمی از شناورها در دریاچه ارومیه وجود داشته است. سند زیر تعیین اوقات حرکت کشتی های دریاچه ارومیه و حرکت ماشین و قطار بین تبریز و بنادر شرفخانه ،گلمانخانه، دانالو و .. را به روز و ساعت در اواخر دوره قاجار نشان می دهد. هرچند در خیلی از مواقع به علت مواج و طوفانی بودن دریا، حرکت کشتی ها و ناوگان جاده ای و ریلیِ باری (با تعریف مناسب با همان موقع از قطار-تراموا- و کامیون) در این مسیر، همانند برنامه پیش نمی رفت.

سند تعیین اوقات حرکت کشتی های دریاچه ارومیه و حرکت ماشین و قطار:

طبق اسناد تاریخی، دریاچه ای در آذربایجان که امروزه دریاچه نیمه خشک ارومیه خوانده میشود در دوران قاجاریه دریاچه شاهی نام داشت. در مورد دریاچه ارومیه آنچه از دیر باز بیش از هر چیز توجه جغرافیا و سفرنامه نویسان را جلب کرده است، غلظت زیاد نمک و سایر املاح و در نتیجه نبود ماهی، در آب آن است. شبه جزیره شاهی در شرق دریاچه، نیز که به وقت افزایش آب به جزیره تبدیل میشد. علی رغم این ویژگی ها کشتیرانی در آن سابقه دیرینه داشت که رونق آن به ادوار پیش از حمله مغول باز می گردد. نخستین گزارش هایی که از قرن نوزدهم در باب کشتیرانی در دریاچه در دست هستند شناورهایی هر چند تکامل نیافته و با خدمه های فاقد مهارت های دریانوردی در دریاچه وجود داشت. بنابر گفته آگوست بن تان، افسر فرانسوی که به دربار عباس میرزا درتبریز اعزام شده بود، کشتیرانی در دریاچه ارومیه به علت طوفان های ناگهانی با مخاطره همراه بود.

گفتنی است که در زمان ناصرالدین شاه قاجار بود که کشتیرانی ایران با استخدام کشتی ساز از باکو به شکل حرفه ای تری درآمد و تجارت از طریق دریاچه ارومیه نیز شکل جدی تری به خود گرفت.