بنادر؛ شاه کلید توسعه منطقه آزاد کیش

با نیم نگاهی به موفق ترین مناطق آزاد در جهان می توان به وضوح به نقش بنادر در توسعه اقتصادی این مناطق پی برد.

به گزارش تین نیوز به نقل از ایرنا، به دلیل محصور بودن نخستین منطقه آزاد کشور یعنی کیش در بین آب های خلیج فارس، قطع یقین مسیر ارتباطی دریایی و بنادر نقش بی بدیل در توسعه این منطقه و افزایش تراز اقتصادی آن بر عهده دارد.

توان عملیاتی پذیرش انواع کشتی ها اعم از حمل بار فله، سوخت و کانتینر آن هم با ظرفیت های بالا و البته با زمان انتظار صفر و زمان تخلیه و بارگیری مینیمم در بنادر، از مواردی است که می تواند اهرمی قوی برای جهش توسعه در مناطق آزادی همچون کیش باشد.

نقش بنادر در توسعه مناطق آزاد تجاری

منطقه آزاد «جبل علی» به عنوان بزرگترین منطقه آزاد در امارات و اولین بندر دست ساز جهان می تواند مثالی مناسب در این راستا باشد؛ تامین آب و برق، فرودگاه پیشرفته، دفاتر کار، انبارهای سرپوشیده و سردخانه های مجهز، هتل ها و شبکه های دسترسی جاده ای همه و همه زیر ساخت های الزامی در رونق فعالیت های اقتصادی در یک منطقه آزاد به شمار می رود، اما آنچه منطقه آزاد «جبل علی» را در میان تمام مناطق آزاد دنیا منحصر به فرد ساخته است، بندر آن است.

بندر «جبل علی» به عنوان یک بندر دست ساز، ۱۴ کیلومتر پست اسکله با عمق آب خور بسیار مناسب است که شرایط پهلوگیری بزرگترین کشتی های حمل بار و کانتینر در جهان را مهیا کرده است؛ در واقع کلید موفقیت منطقه آزاد «جبل علی» و دیگر مناطق آزاد کشور امارات متحده عربی و البته بسیاری از کشورهای دنیا، وجود چنین بنادری است.

در میان زیرساخت های مورد نیاز، وجود بندر توانمند یک مزیت غیر قابل انکار است و بسیاری از مناطق آزاد موفق دنیا که عملکرد وسیعی در شاخص حجم مبادلات تجاری داشته اند، موفقیت خود را مدیون عملکرد قابل قبول بنادر هستند.

بنادر؛ حلقه گم شده توسعه منطقه آزاد کیش

منطقه آزاد کیش از نظر قرارگیری در مناطق ژئوپلتیک بین المللی، در شرایط تقریبا استثنایی قرار دارد، اما قطع یقین یکی از مهمترین دلایل عدم توفیق این منطقه آزاد در مقایسه با مناطق آزاد کشورهای همسایه، مشکلات مربوط به ایجاد زیرساخت است.

زیرساخت های نامناسب بنادر اقماری کیش از قبیل مشکلات مربوط به فقدان گمرک و حتی فرودگاه کاستی هایی هستند که عملا منطقه آزاد کیش را در بهره مندی از این ظرفیت عظیم اقتصادی در عرصه بین المللی دچار محدودیت هایی کرده است.

به دلیل محصور بودن کیش در بین آب های خلیج فارس، بنادری همچون «چارک» و «آفتاب» می تواند محرکی در توسعه و افزایش تراز اقتصادی در این منطقه باشد؛ اما متاسفانه زیرساخت های نامناسب در این بنادر از قبیل فقدان گمرک و حتی فرودگاه کاستی هایی هستند که عملا منطقه آزاد کیش را در بهره مندی از این ظرفیت عظیم اقتصادی در عرصه بین المللی دچار محدودیت هایی کرده است.

جالب است بدانیم که طبق ادعای «مسعود دانشمند» عضو هیات مدیره کانون موسسات حمل و نقل ، در اوایل سال ۱۴۰۱ و به دلیل بی توجهی دولت های گذشته در ایجاد زیرساخت در بنادر، کارایی این مناطق به اندازه ای تنزل یافت که لاینرها ترجیح دادند که بار ایران را به جای هرمزگان در امارات تخلیه و بارگیری کنند؛ تردد هر کانتینر بین بندر هرمزگان و دوبی ۵٠٠ دلار هزینه اضافی برای ایران در پی دارد و سالانه یک میلیون کانتینر متعلق به ایران در دوبی تخلیه و بارگیری می شود، به عبارت دیگر همین روند برای امارات ۵٠٠ میلیون دلار درآمد زایی دارد و ایران بابت عدم کارایی بنادر خود که ارتباطی هم به تحریم ها ندارد، ۵٠٠میلیون دلار را دور می اندازد.

عزم دولت سیزدهم در توسعه بنادر

اما دولت سیزدهم نشان داده که به نقش تعیین کننده بنادر در رونق مناطق آزاد و توسعه اقتصادی کشور از این طریق به خوبی واقف است؛ افکار عمومی هنوز پیگیری جدی آیت الله «سید ابراهیم رییسی» رییس جمهور کشورمان برای تعیین تکلیف «بندر آپرین» و افتتاح آن در عرض ۲ ماه و پس از ۵۰ سال بلاتکلیفی را فراموش نکردند.

در همین راستا نیز نیم نگاهی به آمار و ارقام مبادلات تجاری از بنادر منطقه آزاد کیش نشان می دهد که تمرکز دولت به توسعه بنادر و بهره مندی از این ظرفیت افزایش چشم گیری داشته است که بررسی آمار میزان ترددهای شناورهای مسافربری و نفت کش به بنادر این جزایر گواهی بر آن است.

تردد شناورهای نفت کش به بندر تجاری کیش ۸۰ درصد افزایش یافت

تردد شناورهای نفتی در بنادر نقش بسزایی در درآمد زایی برای مناطق آزاد دارد؛ «داریوش حامد خواه» سرپرست اداره کل بنادر کیش با بیان اینکه طی سه ماه نخست سال جاری ۵۱۷ تردد شناورهای نفت کش و تانکرهای سوخت رسان در بندر تجاری کیش به ثبت رسیده است، افزود: این میزان نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود ۸۰ درصد افزایش یافته است.

وی در رابطه با اقدامات انجام شده برای حضور نفت کش ها در بنادر منطقه آزاد کیش، اظهار کرد: در کنار ایجاد زیرسخت های پشتیبانی، کاهش تعرفه ها و رفع مشکلات تامین آب نفت کش ها و ارتقاء ۲ برابری آن از سه اینچ به ۶ اینچ نقش بسزایی در تمایل نفت کش ها جهت بهره مندی از بندر تجاری جزیره کیش داشته است.

«حامد خواه» با اعلام اینکه برای اولین بار بندر تجاری کیش ۲۴ ساعته شده است، افزود: تمامی تلاش خود را برای ارتقاء سطح کیفی و کمی خدمات در بنادر منطقه آزاد کیش به کار خواهیم گرفت.

وی شناساندن خدمات جدید ارائه شده و ظرفیت های موجود در بنادر منطقه آزاد کیش را ضروری دانست و ادامه داد: در همین راستا نیازمند ورود تخصصی رسانه ها هستیم.

سازمان منطقه آزاد کیش برای توسعه بنادر آستین بالا زد

اما بازدید اخیر مدیرعامل جدید منطقه آزاد کیش از بنادر چارک و آفتاب و اعلام آمادگی برای توسعه زیرساخت های لازم در این بنادر که به ترتیب ۳۲ و ۱۸ کیلومتر با کیش فاصله دارد، نشان می دهد که این سازمان به عنوان نماینده حاکمیت در منطقه به دور از شعار یک نگاه پایدار و تخصصی به توسعه یکی از مهمترین مناطق آزاد جمهوری اسلامی ایران دارد.

وظایف هریک از دستگاه های دولتی و حاکمیتی در راه اندازی گمرک بندر چارک مشخص و حمایت های لازم برای راه اندازی این گمرک از سوی منطقه آزاد کیش به عمل خواهد آمد.«سرهنگی» با تاکید بر اینکه اختصاص اعتبار برای توسعه بنادر هزینه نیست و آن را سرمایه گذاری برای توسعه منطقه می داند، مدعی شد که طی جلسات مشترک، وزیر اقتصاد نیز تاکید ویژه ای به تمرکز به توسعه بندار داشته است.

وی همچنین به بهره مندی از تمامی ظرفیت های قانونی برای توسعه بندار تاکید کرد و گفت: در همین راستا باید طرح جامع توسعه بندر چارک هرچه سریعتر مراحل اجرایی خود را طی کند.

اختصاص ۱۷۰۰ میلیارد برای توسعه فاز نخست بندر چارک

مدیرعامل شرکت توسعه، مدیریت بنادر و فرودگاه های سازمان منطقه آزاد کیش با اشاره به تصویب طرح جامع توسعه بندر چارک، گفت: برای توسعه فاز نخست این بندر بیش از یک هزار و ۷۰۰ میلیارد ریال اختصاص یافت.

«عزت الله محمدی» با بیان اینکه ایجاد زیرساخت های لازم گمرکی در بندر چارک در دستور کار قرار گرفته است، افزود: به دنبال ایجاد مرز دریایی در بندر چارک هستیم.

وی همچنین به لایروبی این بندر اشاره کرد و افزود: لایروبی ۱۱۰ هزار مترمکعبی این بندر در حال انجام است و بیش از ۶۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.

مدیرعامل شرکت توسعه، مدیریت بنادر و فرودگاه های سازمان منطقه آزاد کیش ادامه داد: ساماندهی فضای خشکی بندر چارک برای ایجاد ایمنی لازم و تجهیز ساختمان اداری، خدماتی و بهداشتی این بندر در حال انجام است.

وی همچنین از رفع مشکل تردد شناورهای کوچک در بندر چارک به دلیل مسائل ایمنی خبرداد.

مجلس برای توسعه بنادر از دولت حمایت می کند

خوشبختانه در بحث توسعه بنادر، نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز رویکرد مناسبی در همکاری با دولت دارند؛ «احمد جباری» نماینده مردم غرب هرمزگان در مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه مجلس برای فارغ آمدن به مشکلات موجود و خنثی کردن تحریم های ناجوانمردانه اعمال شده به کشور، در کنار دولت قرار دارد، افزود: رهبر معظم انقلاب نیز بارها برتوسعه مناطق آزاد و بنادر تاکید داشتند اما متاسفانه مناطق ساحلی در ایران طی دوره های گذشته آنطور که شایسته آن است، توسعه نیافته که امیدواریم این روند با تلاش های جهادی دولت سیزدهم تغییر کند.

«جباری» همچنین با تاکید بر ضرورت افزایش اختیارات مدیرعامل سازمان منطقه آزاد کیش، گفت: افزایش اختیارات مناطق آزاد می تواند روند توسعه در منطقه را تسریع کند.

به هرحال آنطور که شاهد آن هستیم هم افزایی لازم برای ایجاد زیرساخت و توسعه بنادر در منطقه وجود دارد و دولت در همین راستا برای بهره مندی از این ظرفیت بی بدیل دارای عزم جدی است.

چهار بندر میرمهنا، بندر تجاری، اسکله تفریحی و مارینا کیش در قسمت شمالی جزیره واقع شده؛ بندر اصلی با عنوان بندر تجاری کیش در قسمت شمال شرقی جزیره کیش واقع شده است. مساحت این بندر طبق طرح جامع حدود ۱۱۰ هکتار و طول اسکله های آن بیش از ۲ هزار متر است.

با توجه به وظایف ذاتی سازمان بنادر و دریانوردی و تعهداتی که به نمایندگی از سوی دولت جمهوری اسلامی ایران درقبال سازمان بین المللی دریانوردی IMO دارد، همچنین بمنظور اجرای قوانین و مقررات، کنوانسیون ها و سازمان های تخصصی بین المللی دریایی، اداره بنادر و دریانوردی کیش طی دهه ۷۰ در جزیره کیش شروع بکار کرد؛ اما باید اذعان کرد به دلیل بی توجهی دولت های گذشته در ایجاد زیرساخت برای توسعه بنادر، شاهد یک عقب ماندگی در این حوزه هستیم.

مدیریت و توسعه و نوسازی اسکله ها، امور مربوط به تخلیه و بارگیری و انبارداری بندر تجاری کیش هم اکنون توسط سازمان منطقه آزاد این جزیره (شرکت توسعه و مدیریت بندر و فرودگاه کیش) صورت میپذیرد.