خلیج نایبند، اولین پارک ملی دریایی کشور در بوشهر

همانطور که در بالا گفتیم، پارک ملی نایبند اولین پارک ملی دریایی کشور است و منطقه حفاظت شده ی سازمان حفاظت محیط زیست ایران در استان بوشهر در سواحل خلیج فارس است. در این منطقه وجود تپه های مرجانی جهت غواصی، تخمگذاری آبزیان و لاک های پشتان دریایی که در معدود محدوده هایی از سواحل صورت می گیرد، باعث جلوه بخشیدن به این منطقه در میان سواحل خلیج فارس شده است.

این منطقه حفاظت شده در استان بوشهر نقطه اتصال کوه های عسلویه به دریای خلیج فارس است به دلیل داشتن پوشش گیاهی مناسبی که دارد و حیات وحش متنوع خود جلوه ی بی نظیری از طبیعت کوه و دریا را در سواحل آبی و خشکی خلیج فارس به وجود آورده است. یکی از عمده دلایل معروف بودن خلیج نایبند در بوشهر این است که با پیشروی خشکی در دریا به دماغه نایبند معروف است و موجب تشکیل خلیج کوچکی در ۳۲۰ کیلومتری جنوب شرقی استان بوشهر شده است. جالب است بدانید که در عصر آل بویه از مهمترین مراکز صید و تجارت مروارید در ایران محسوب می شود. خلیج نایبند در بوشهر، کرانه‌ ها و سواحل خشکی آن اکنون از مناطق مهم حفاظت شده کشور است که ۴ هزار و ۱۳۰ هکتار وسعت دارد.

نای‌بند WEATHER

اگر چه اکنون در حال حاضر خبری از مروارید و صید و تجارت آن در خلیج نایبند در بوشهر نیست، اما مرواریدها در این منطقه ی جنوبی کشور جای خود را به گوهرهای گران بهای حیات وحش و محیط زیست داده است و این منطقه حفاظت شده زیباترین منطقه ساحلی در طول سواحلی خلیج همیشه فارس ایران قرار دارد. منطقه ی حفاظت شده ی خلیج نایبند در بوشهر با جنگل های همیشه سبز حرا و کوه های پیوسته به دریا با پوشش گیاهی مناسب یکی از ارزشمندترین زیستگاه های دریایی و حیات وحش این منطقه به شمار می رود. پارک ملی نایبند در بوشهر در دو استان بوشهر و هرمزگان قرار دارد، که جز دیدنی ترین مناطق این محدوده به شمار می رود.

مختصری از تاریخچه خلیج نایبند در بوشهر
اگر بخواهیم مختصری از تاریخچه ی خلیج نایبند در بوشهر بگوییم، اینطور بیان می شود که این منطقه در جنوب کشور بدون تردید یکی از زیباترین مناطق ساحلی در طول سواحل خلیج فارس به شمار می رود. تمامی آثار به جا مانده از بندر تاریخی نایبند در دماغه نایبند حاکی از پیشینه ی تاریخی طولانی مدتی است که این منطقه دارا بوده و از زمان آل بویه این بندر یکی از بنادر مهم و از مراکز عمده صید و تجارت مروارید در خلیج فارس به شمار می رفته است.

منطقه حفاظت شده ی خلیج نایبند در بوشهر با هدف حفظ و حراست از اکوسیستم بی نظیر و ارزش های زیستگاهی برای کل و بز، قوچ و میش، جبیر و جیرفتی به عنوان گونه های حفاظت شده صورت گرفته که مطابق مصوبه ۱۰۶ در تاریخ ۷/۹/۱۳۵۷ از سوی شورای عالی حفاظت محیط زیست به عنوان منطقه حفاظت شده نایبند انتخاب و معرفی شده است.

خلیج نایبند در بوشهر
پوشش گیاهی نایبند
در منطقه حفاظت شده ی خلیج نایبند در بوشهر، پوشش گیاهی متنوعی را می توانید مشاهده کنید که شامل اجتماعات حرا و سایر گیاهان آبزی نظیر علف های دریایی و جلبک ها در اکوسیستم های ساحلی و گیاهان مقاوم شورپسند نظیر گز، علف شور، شصت عروسان و خارشتر در منطقه های دورتر از ساحل خلیج نایبند در بوشهر نیز قرار گرفته است. دیگر گونه های گیاهی که در این منطقه وجود دارد نیز عبارت از ، کنار ، کهور ایرانی، انجیر معابد، انار شیطان، استبرق، قیچ، دافنی و صبرزرد و ... هستند.

مهمترین پوشش گیاهی این منطقه جنگل های حرا هستند و نقش زیست بوم های خشکی و دریایی را در این منطقه ایفا می کنند.جالب است بدانید که درختانی نظیر انجیر معابد با تنه‌های تنومند و درختان حرا (مانگروها و چندل) با داشتن ریشه‌های آویز در آب شناورند.

پوشش گیاهی منطقه حرا
نگاء سرسبزی در کنار دریا
دیگر منطقه ی سرسبزی که در خلیج نایبند در بوشهر قرار دارد و جز جذابیت های این خلیج جنوبی به شمار می رود، منطقه نگاء است. منطقه نگاء با وسعت بیشتر از ۴۵ هکتار به دلیل ناشناخته بودن و عمر کوتاهی که دارد بسیار معروف شده و از لحاط موقعیتی در میان دو استان بوشهر و هرمزگان قرار دارد و منطقه ای گردشگری زیبا، سرسبز و آرام در کنار ساحل نیلگون خلیج فارس است.

حیات وحش در منطقه نایبند
به غیر از پوشش گیاهی منحصر به فردی که در این منطقه جنوبی کشور وجود دارد، حیات وحش آن هم جذابیت خاص خودش را دارد و از گونه های نادر و حمایت شده ی کشور به شمار می رود. در این منطقه شما می توانید پستاندارانی نظیر قوچ و میش، کل و بز و دیگر حیوانات نظیر گرگ، شغال، خرگوش، روباه و انواع جوندگان را مشاهده کنید. در آب های خلیج نایبند در بوشهر هم انواع دلفین و نهنگ وجود دارد که عمق زیاد آب در این بخش دلفین ها را متوجه خود می کند و شیرجه زدن و شنای دسته ی جمعی کوسه ها در این منطقه جذابیت خاص خودش را دارد.

به غیر از پستانداران و آبزیان نام برده شده میتوان به دو نوع لاک پشت عقابی و لاک پشت سبز اشاره کرد. خرچنگ هم در این مناطق بسیار زیاد دیده می‌شوند. ماهی گل خورک نیز در این منطقه مشاهده می‌شود. این ماهی دارای چشم‌های برجسته و حالت جهنده دارد و کانال‌هایی را در کنار دریا می‌سازد.

از جمله پرندگان مهاجری که در خلیج نایلند در بوشهر زندگی می کنند هم می توان به فلامینگو، گیلانشاه، پلیکان سفید، سلیم، آبچلیک، کاکایی، پرستوهای دریایی و اگرت پا خاکستری اشاره کرد.

پوشش حیوانی منطقه نایبند
قابلیت اکولوژیکی خلیج نایبند در بوشهر
در آب های گرم خلیج نایلند در بوشهر آرامش و شفافیت ویژه ای وجود دارد که سبب گسترش مجتمع های مرجانی و علف های دریایی در بستر این خلیج و آب های مجاور آن می شود. این منطقه واجد اهمیت زیستگاه فراوانی برای گونه‌ های حمایت شده‌ ای مانند درختان حرا، لاک پشت سبز، لاک پشت منقار عقابی و پلیکان پاخاکستری است.

فعالیت‌های مؤثر انسانی در خلیج نایلند
در سال های اخیر به دلیل تحولات و پیشرفت هایی که در زمینه تکنولوژی در استان بوشهر شده، بخصوص منطقه عسلویه مرحله ای تازه از تخریب طبیعت و محیط زیست را در پی خود نیز دارد. یکی از بیشترین تاثیراتی که این تاسیسات در حاشیه شمال خلیج فارس و در ۳۰۰ کیلومتری شرق بندر بوشهر نیز داشته است. از دیگر تاثیرات انسانی که در این منطقه به وجود آمده است تخلیه پساب ها و مجرای خروجی و آب های خنک کننده ی تاسیسات مستقیما وارد محیط زیست شده و باعث بر هم زدن نظم و تعادل اکولوژیک منطقه آبی شده است و در پی آن بروز خسارات جبران ناپذیری برای نسل حاضر و آینده نیز در پی خواهد داشت.