آلاینده تابستانه گریبانگیر تهران شده است

با سرد شدن هوا در کلان‌شهرها از جمله تهران شاهد افزایش روزهای ناسالم هستیم اما یکی دو سالی است که با آمدن گرما نیز شاهد بالا رفتن غلظت ازن هستیم که افزایش آن به انتشار آلاینده‌ها، گرما و نور خورشید ارتباط دارد از این رو به آن «آلاینده تابستانه» می‌گویند.

به گزارش تین نیوز به نقل از ایرنا، آلودگی هوا دیگر موضوعی جدید و تعجب‌برانگیز نیست، تقریباً تمام مردم جهان و ایران با این واژه آشنا هستند و کم و بیش آن‌را از نزدیک لمس کرده‌اند، در ایران مردم اهواز و خوزستان از آلودگی هوای ناشی از گرد و غبار رنج می‌برند، در تهران مردم از آلودگی برخی آلاینده‌ها مانند دی اکسید نیتروژن و یا گوگرد در عذاب بودند، خوشبختانه چند سالی است که آلودگی‌های شیمیایی در تهران تا حد بسیار زیادی کنترل شده و اکنون تمرکز بر روی آلاینده ذرات معلق با قطر کمتر از ۱۰ و دو و نیم میکرون است.

البته امسال در تهران با آلاینده‌ای که شاید چندان هم غریبه نیست اما چند سالی بود که زیاد مطرح نبود، مواجه شدیم و آن‌هم «ازن» است که به آن «آلاینده تابستانه» گفته می‌شود چون با گرم شدن هوا و تابش نور خورشید ارتباط دارد، آلاینده‌هایی که در کنار تابش خورشید آلاینده ازن تولید می‌کنند دو آلاینده اکسیدهای نیتروژن و گازهای آلی فرار هستند، یکی از منابع بسیار مهم اکسیدهای نیتروژن خودروهای دیزلی و آلاینده ترکیبات آلی فرار هم از موتورسیکلت‌های کاربراتوری و جایگاه‌های عرضه سوخت منتشر می‌شوند.

در واقع زمانی که خورشید به این آلاینده‌ها می‌تابد به ازن تبدیل می‌شوند که بنا به گفته «شینا انصاری» مدیرکل دفتر پایش فراگیر سازمان حفاظت محیط زیست، ازن یک آلاینده تابستانه است و از ابتدای امسال تاکنون در تهران ٧ روز هوای ناسالم داشتیم که به آلاینده ازن مربوط می‌شود.

وی روز یکشنبه در گفت‌وگو با خبرنگار علمی ایرنا درباره اینکه چرا امسال شاهد آلودگی هوا در تهران به علت افزایش آلاینده ازن هستیم، گفت: یک علت می‌تواند این باشد که اندازه‌گیری‌های ما دقیق‌تر شده‌اند شاید در سه تا چهار سال قبل هم این آلاینده بالا بود اما چون اکنون دیگر بیشتر دستگاه‌های اندازه‌گیری ما آلاینده ازن را در تهران اندازه‌گیری می‌کنند، از وجود این آلاینده مطلع می‌شویم.

انصاری با بیان اینکه در تهران و سایر کلانشهرها آلاینده ازن اندازه‌گیری می‌شود، افزود: ممکن است این آلاینده در استان‌های دیگر هم بالا باشد اما چون اولویت ما آلاینده ذرات معلق است از این رو تمرکز ما در اندازه‌گیری آلاینده‌ها در دیگر استان‌ها بر روی ذرات معلق است و آلاینده ازن را فعلاً فقط در ۸ کلان‌شهر و برخی مراکز استان‌ها اندازه‌گیری می‌کنیم.

وی درباره منبع آلاینده ازن توضیح داد: آلاینده‌های اکسیدهای نیتروژن و ترکیبات آلی فرار دو آلاینده‌ای هستند که در کنار تابش نور خورشید آلاینده ازن تولید می‌کنند که منبع تولید این دو آلاینده به ترتیب خودروهای دیزلی و موتورسیکلت‌های کاربراتوری و جایگاه‌های عرضه سوخت است.

انصاری ادامه داد: سال‌های گذشته طرحی با عنوان «کنترل، هدایت، انتقال و بازیافت بخارات بنزین» (کهاب) در وزارت نفت تعریف شد که بر اساس آن باید بخارات سوخت عرضه شده کنترل می‌شد اما به دلایل متعدد آنطور که باید اجرایی نشد در حالی که با اجرای این طرح در بیشتر جایگاه‌های عرضه بنزین انتشار ترکیبات آلی فرار کنترل می‌شد.

وی افزود: یک منبع خیلی مهم دیگر در تهران موتورسیکلت‌های کاربراتوری و فرسوده و خودروهای دیزلی هستند که آلاینده اکسید نیتروژن تولید می‌کنند، کنترل این منابع از اهمیت زیادی برخوردار است، با توجه به آئین نامه‌های قانون هوای پاک، تولید خودروهای دیزلی سواری ممنوع شده است اما چند وقت پیش اخباری مبنی بر برنامه تولید دوباره آنها شنیده شده که جای تأمل دارد در حالی که یکی از منابع انتشار و تولید اکسیدهای نیتروژن هستند، البته سازمان حفاظت محیط زیست با تولید مجدد آنها مخالفت کرده است.

مدیر کل دفتر پایش فراگیر سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: منابع ثابت مانند صنایع و کارخانجات هم می‌توانند آلاینده دی‌اکسید نیتروژن و ترکیبات آلی فرار تولید کنند، اکنون سهم منابع متحرک به مراتب بیشتر است بنابراین وقتی منابع بالقوه تولید ازن را داریم و در کنار آن نور خورشید نیز وجود دارد؛ این دو در کنار هم آلاینده ازن را تولید می‌کنند.

وی افزود: یک علت دیگر افزایش آلاینده ازن، بهبود کیفیت هوا در تهران است به این معنا که امسال غلظت آلاینده ذرات معلق کم شده از این رو نور خورشید با شدت بیشتری به سطح زمین می‌تابد بنابراین وقتی پیش‌ساز آلاینده ازن مانند دی اکسید نیتروژن و ترکیبات آلی فرار وجود دارند، نور خورشید با میزان بیشتری به آنها می‌تابد که موجب افزایش تولید آلاینده ازن می‌شود و معمولاً حداکثر غلظت این آلاینده در بعدازظهرها است، در واقع به ازن، آلاینده تابستانه می‌گویند چون با گرما و تابش نور خورشید مرتبط است.

انصاری به عوارض آلاینده ازن بر روی سلامت افراد اشاره کرد و گفت: مطالعه‌ای در اروپا انجام شده بود نشان داد به ازای افزایش هر ۱۰ میکروگرم بر متر مکعب غلظت ازن، میزان مرگ روزانه حدود سه‌دهم درصد افزایش می‌یابد، ۴۰ درصد ازن در بینی و حنجره جذب می‌شود و ۶۰ درصد دیگر می‌تواند به عمق ریه نفوذ کند.

وی درباره راهکار کاهش این آلاینده اظهار داشت: افزایش غلظت ازن در شهر تهران موجب شد تا به سمت پایش آلاینده ازن در استان‌های دیگر برویم، یعنی تلاش کنیم تا شهرهای بزرگ‌تر که می‌توانند منابع بالقوه تولید و انتشار را داشته باشد، پایش کنیم، برنامه ما این است که پایش‌ها در حوزه آلاینده ازن را افزایش دهیم تا بتوانیم وضعیت کیفی هوا را از نظر آلاینده ازن در شهرهای دیگر نیز به مردم اطلاع رسانی کنیم.

مدیرکل دفتر پایش فراگیر سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: به هر صورت با افزایش دما در فصول گرم سال شدت نور خورشید وجود دارد؛ از این رو باید عوامل آلاینده مانند اکسیدهای نیتروژن و ترکیبات آلی فرار را کنترل کنیم از آنجایی که قسمت عمده انتشار آنها به منابع متحرک بر می‌گردد بنابراین باید روی این منابع متمرکز شویم بر این اساس باید ضمن از رده خارج کردن خودروهای فرسوده، تولید خودروهای دیزلی و موتورسیکلت‌های کاربراتوری متوقف شده و طرح کهاب نیز با سرعت بیشتری در جایگاه‌های سوخت پایتخت اجرایی شود.