تصمیم‌گیری برای تراموا زود است
امروزه یکی از مشکلات و معضلات زندگی شهری، ازدحام ترافیک و سختی عبور و مرور در سطح شهرها به ویژه کلانشهرها است؛ در این میان اهمیت بررسی راهکارهای نوین برای نیل به حمل و نقل پایدار و کاهش مشکلات تراکم ترافیکی دوچندان است.
کنترل ترافیک کلانشهرها در سال‌های اخیر به عنوان یکی از مهمترین مشکلات مدیران و برنامه‌ریزان مسائل شهری مطرح بوده است به گونه‌ای که ارائه راه‌حل‌های متداول نظیر توسعه معابر به لحاظ هزینه‌های کلان و افزایش بی رویه تعداد وسایل نقلیه شخصی نتوانسته به عنوان راه حل قطعی و مناسب در جهت رفع معضل ترافیک کلانشهرها تلقی شود؛ البته راهکارهای متعددی از قبیل تقویت ناوگان حمل و نقل عمومی از جمله مترو، تراموا، احداث مسیرهای دوچرخه مطرح شده است که طبق نظر کارشناسان این مهم نیز باید با توجه به بافت شهرها تحقق یابد.
به گزارش تین نیوز به نقل از ایمنا، اصفهان نیز از جمله کلانشهرهایی که با معضل ترافیک دست و پنجه نرم می‌کند؛ از این رو معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تصمیم دارد در دوره جدید مدیریت شهری مباحث را بر پایه علمی و کارشناسی بررسی کند تا در کنار تسهیل در عبور و مرور شهروندان به محیط زیست آسیبی وارد نشود در این راستا با «حسین حق‌شناس، معاون حمل و نقل و ترافیک شهردار اصفهان به گفت و گو نشستیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
در دوره جدید چه راهکار نوینی برای تقویت حمل و نقل عمومی و مدیریت ترافیک شهر دارید؟
در این دوره مدیریت شهری حوزه حمل و نقل با توجه به الگوی مد نظر شهردار اصفهان بر مبنای محله محوری، فرهنگ و هوشمندسازی و همچنین طبق دو برنامه حوزه حمل و نقل و برنامه‌های بلندمدت ۱۴۰۵ شامل کاهش آلودگی هوا، افزایش ایمنی و کاهش تصادفات برنامه‌ریزی خواهد کرد. الگوی این محورها در جلسات متعدد پیاده و قالب بودجه آن در حال برنامه‌ریزی است. هوشمندسازی شامل هماهنگی و یکپارچه‌سازی سازمان‌های قطار شهری، اتوبوسرانی و تاکسیرانی است که با هماهنگی بین بخش‌ها مشکل ترافیک برطرف می‌شود، زیرا اکنون مردم به علت نداشتن اطمینان و جذابیت لازم از خودرو شخصی استفاده می‌کنند.
زمانی که شهروند بداند از مبدا تا مقصد سفر چه مدت زمان در مسیر است به طور حتم به سمت حمل و نقل عمومی جذب می‌شود، البته در نظر داریم با مدیریت حمل و نقل همگانی به گونه‌ای برنامه‌ریزی کنیم که خودرو شخصی وارد مرکز شهر نشود و یا اگر خودرو و موتورسیکلتی قصد عزیمت به مرکز شهر را دارد، باید معاینه فنی هوشمند داشته باشد و از سویی دیگر هزینه سفر به مرکز شهر را بپردازد، این طرح از گذشته آماده شده و اکنون در نظر داریم مقدمات اجرایی آن را فراهم کنیم؛ عدالت حکم می‌کند خودروهای شخصی و موتورسیکلت‌های غیر استانداردی که باعث آلودگی هوا می‌شوند و به زیر ساخت‌ها آسیب و ترافیک ایجاد می‌کنند، هزینه سفر به مرکز شهر را بپردازند؛ در این صورت مدیریت شهری هزینه سفر با خودرو شخصی را در حمل و نقل عمومی استفاده خواهد کرد.
پرداخت هزینه باعث کمتر استفاده کردن از خودرو شخصی می‌شود و تنها افرادی که نیاز واجب دارند از خودرو شخصی استفاده خواهند کرد به طور مثال خیابان شمس آبادی مشکل ترافیک دارد زیرا برخی خودروها ساعت‌های طولانی در حاشیه این خیابان پارک کرده و اگر این پارک هوشمند باشد و فرد هزینه آن را پرداخت کند، دیگر تنها کسی که نیاز واقعی دارد در پارک‌های حاشیه‌ای پارک و هزینه پارکینگ را پرداخت می‌کنند، زیرا برای مغازه دار و کارمند دیگر به صرفه نیست که در آنجا پارک کند و خود به خود مدیریت ترافیک انجام، ترافیک کم و اعمال جریمه‌ها به صورت هوشمند صورت می‌گیرد. هوشمند سازی ابعاد گوناگون دارد که در زمینه ایمن سازی، کاهش تصادفات و تلفات نیز می‌توان از آن استفاده کرد.
چشم‌انداز معاونت حمل و نقل در رابطه با محله محوری و فرهنگ چیست؟
محله محوری با ابعاد نزدیک زندگی مردم درگیر می‌شود به طوری که نیازهای هر فرد که از خانه بیرون می‌آید با توجه به سن و جنسیت بررسی و شناسایی می‌شود تا فرد ایمنی و امنیت لازم را برای تردد در محله داشته باشد. در این راستا در نظر داریم نظرات شهروندان را از طریق سامانه ۱۳۷، شورای محله یاری، رسانه‌های شهر جمع‌آوری و بر اساس اولویت آنها را به طرح تبدیل و در قالب بودجه برای آن برنامه‌ریزی کنیم.
در هر منطقه، شهرداری چند محله که نسبت به سایر محله‌ها اولویت دارد را انتخاب و اقدامات لازم را انجام خواهد داد به طور مثال در منطقه ۱۴ در محله‌هایی مانند حصه، دارک و ارزنان اقداماتی زودبازده در راستای محرومیت‌زدایی برنامه‌ریزی می‌شود.
آموزش فرهنگ شهروندی به شهروندان برای چگونگی رفتار در مقابل حمل و نقل انسان محور مبتنی بر حمل و نقل همگانی باید دوطرفه باشد، زیرا شهروندان باید حرف خود را بزنند، در شهر همگرا که به تازگی از سوی شهردار مطرح شده است، شهروندان و مسئولان باید با یکدیگر تعامل داشته باشند، به این صورت هر تصمیمی که قرار است گرفته شود، ذی‌نفعان مختلف نیز وارد می‌شوند و حرف‌های خود را دور یک میز می‌زنند و سپس تصمیم‌گیری می‌شود. به طور مثال در تاکسیرانی این سیاست را پیاده کردیم، هیئت مدیره، تعاونی تاکسیرانی و نماینده رانندگان دغدغه‌های خود را مطرح کردند تا به همگرایی برسیم.
در کنار الگو این دوره از مدیریت شهری، دو اولویت در اصفهان ۱۴۰۵ از دوره گذشته برنامه‌ریزی شده که اولویت نخست شامل کاهش آلودگی هوا است که قسمتی از آن به حمل و نقل مربوط می‌شود، در این راستا با ابزار هوشمندسازی، محله محوری و فرهنگ به آن می‌پردازیم. اولویت دوم شامل ایمنی است که بر این اساس هر روز صبح تصادفات و تلفات را رصد کرده و با تحلیل آن علت تصادف مشخص می‌شود که مقصر راننده، زیرساخت‌ها یا قوانین بوده است تا بتوانیم در این زمینه برای افزایش ایمنی برنامه‌ریزی کنیم.
برای بازنگری و توسعه مسیرهای دوچرخه چه برنامه‌ای دارید؟
در سال ۹۴ مطالعات جامع حمل و نقل از سوی دانشگاه صنعتی انجام شد، مطالعات جامع حمل و نقل همگانی، طرح محدوده ترافیک، طرح ایمنی و طرح پارکینگ به صورت یکپارچه دیده شد، قرار بر این بود که در برنامه زمان‌بندی شده و هماهنگ با یک دیگر اجرا شود. در دوره گذشته به دلیل محدودیت‌ها و سلیقه مختلف مدیران شهری طرح‌ها هماهنگ اجرا نشد و مرحله‌ای و مطابق با سلیقه مدیران اجرا شده است به طور مثال برای مسیر دوچرخه سواری پیشنهاد شده بود در ابتدا در منطقه مرکزی شهر در خطوطی که کمترین تداخل با ترافیک دارد این طرح اجرا شود، به طور مثال از ظرفیت خیابان کم ترافیک و مادی‌ها در کنار ایستگاه‌های دوچرخه اجرا شود.
طرح مسیر دوچرخه سواری این بود که در مرکز شهر همراه با ایستگاه کرایه دوچرخه به صورت پایلوت انجام شود تا شهروندان به عنوان یک الگو موفق بپذیرند و کم کم سایر مناطق درخواست مسیر دوچرخه سواری را بدهند تا به مرور گسترش پیدا کند و خود شهروندان متقاضی مسیر دوچرخه سواری در مناطق و محله‌های خود باشند.
مسیر دوچرخه سه درجه بندی دارد که مسیر دوچرخه درجه یک شامل مسیری می‌شود که از لحاظ فیزیکی کاملاً جدا شده باشد، مسیر دوچرخه درجه دو شامل مسیری می‌شود که با رنگ جدا شده باشد و مسیر دوچرخه درجه سه شامل حرکت دوچرخه سوار با ترافیک است. با این الگو طرح جامعی در سال ۹۴ ارائه شد، اما اجرای آن از همان سال به تعویق افتاد و طرح‌های دیگر مثل خط یک مترو و خطوط بی آر تی راه اندازی شد، اما برخی طرح‌ها مانعی بر سر راه خود داشت که طرح مسیر دوچرخه یکی از آن طرح‌ها است.
در دوره گذشته طرح مسیر دوچرخه با حسن نیت اجرا شده است، اما به خاطر رعایت نشدن زمان‌بندی‌ها و اصولی که بر آن تاکید شده بود و برخی ناهماهنگی‌ها که با پیشنهاد پلیس برخی مسیرها تغییر کرد، طرح در برخی مناطق به درستی اجرا نشد که شکایت مردم را به دنبال داشت به همین علت این طرح با توجه به طرح اولیه نیاز به بازنگری دارد، در این راستا در حال تشکیل کمیته هستیم تا در یک الگوی دموکراسی با حضور ذی‌نفعان و مخالفان این طرح با شاخصه‌های علمی بازنگری و اشکالات آن رفع شود. یکی از مشکلات طرح اجرا شده رعایت نشدن پیوستگی آن است.
برای راه اندازی تراموا چه برنامه دارید آیا با توجه به اختلاف نظرها این طرح اجرایی می‌شود؟
اصفهان طبق طرح جامع پیش نرفته و طرح تراموایی که سال ۹۴ پیشنهاد شده در مسیر به مطالعات بعدی واگذار شد یعنی ۱۱ خط حمل و نقل همگانی پیشنهاد شد که با بررسی بحث اقتصادی و فنی تصمیم‌گیری شود که تراموا یا BRT باشد. مدیریت قبلی طبق سلیقه گرایش به تراموا داشت، زیرا تراموا از سال ۸۴ در اصفهان پیش بینی شده بود در این راستا مدیریت شهری دوره گذشته تراموا را در خط میدان آزادی و میدان جمهوری تا پل میدان استقلال اولویت قرار داد، البته اولویت دوره‌های گذشته پل امام خمینی بود که در دوره گذشته تغییر پیدا کرد.
این طرح چند مشکل اساسی داشت تراموا از روبروی دانشگاه اصفهان شروع می‌شد که اساتید دانشگاه معترض بودند، زیرا نکات فنی آن از محل دپو در میدان آزادی و محل دور زدن بررسی نشده بود، همچنین توجیه اقتصادی آن نیز درست نبود هرچند مدیریت شهری دوره قبل معتقد بود که وظیفه شهرداری تأمین هزینه این طرح است. بر این اساس با توجه به اینکه طرح‌های ریلی در کمیسیون حمل و نقل شورای ترافیک شهرهای کشور زیر مجموعه سازمان شهرداری‌ها و معاون وزارت کشور تصویب می‌شود در قالب یک نامه به وزارت کشور اشکالات مطالعات تراموای اصفهان را از نظر اقتصادی، فنی و علمی ارسال کردم، زیرا احساس می‌شد در آخر دوره مدیریت قبلی بی دقتی‌هایی انجام شده است.
قرار بر این بود که اصفهان به عنوان اولین شهر طرح تراموا به تصویب برسد و بعد در سایر شهرها اجرا شود که خیلی از لحاظ بودجه‌ای برای کشور مضر بود به طور مثال در اصفهان حدود پنج تا ۱۰ هزار میلیارد تومان بودجه شهر برای تراموا صرف می‌شد و این بودجه‌ای بود که اگر تصویب می‌شد این دوره از مدیریت شهری تمام بودجه خود را باید صرف تراموا می‌کرد.
این اتفاق نهیبی به شورای شهر دوره گذشته زد و شهرداری را بازخواست کرد که چرا در این طرح از اساتید کمک و راهنمایی نگرفتید در این راستا شورای اسلامی شهر دوره گذشته جلسات مناظره‌ای را با اساتید برگزار کرد و طرح به تعویق افتاد.
در این دوره جدید مدیریت شهری معاونت حمل و نقل به بحث علمی تاکید دارد بنابراین نه می‌گوئیم تراموا آری و نه می‌گوئیم تراموا خیر؛ در واقع تصمیم‌گیری زود است و باید با رویکرد علمی و دید جامع به این مهم بپردازیم، در واقع معتقد هستیم تراموا در بلند مدت باید مطالعه و بررسی شود.
راه اندازی تراموا در محور میدان آزادی تا میدان جمهوری با هزینه‌های موجود توجیه اقتصادی ندارد این در حالی است که این محور با هزینه‌های موجود و بهره‌برداری زود بازده مانند آسفالت خیابان‌های کاشانی و بهشتی در انتظار اجرای طرح تراموا بوده است که با راه افتادن خط BRT این مشکل خود به خود برطرف می‌شود. درخواست مردمی در منطقه یک و سه که در مسیر تراموا قرار دارند، روش زود بازده است، اما همچنان تصمیم نهایی را نگرفتیم و به مطالعات واگذار کردیم و به نظر می‌رسد بهتر است در کوتاه مدت خط BRT راه اندازی کنیم تا این محدوده شهر از آشفتگی رها پیدا کند.
