بهبود رفتارهای رانندگی و آرامش جامعه
توجه به برخی مسائل می‌تواند رانندگی ما را متحول و نظم جامعه را ساماندهی کند.
توجه به برخی مسائل می‌تواند رانندگی ما را متحول و نظم جامعه را ساماندهی کند.
این موضوع را می‌توان در این موارد بیان کرد:
۱- رعایت خط‌کشی و رانندگی بین خطوط. نهادینه کردن این مسئله با بهره‌گیری از رسانه‌های عمومی، تابلوهای تبلیغاتی و با توصیه‌های مدیران و مسئولان دولتی، با استفاده از رسانه‌های تصویری می‌تواند کارآمدی داشته باشد. علاوه براین، ضرورت رعایت این مقررات و توصیه آن ازسوی مراجع تقلید و تشویق مردم به اجرای آنها هم بسیار تاثیرگذار خواهد بود. با تهیه برنامه‌های پویانمایی در شبکه‌های تلویزیونی و شبکه‌های اجتماعی، می‌توان رعایت نکردن این مقررات را به‌عنوان ضد ارزش معرفی کرد.
۲-رعایت خط‌کشی عابرپیاده هم از سوی عابر و هم از سوی رانندگان. دربسیاری جوامع این رفتارها رعایت می‌شود. نهادینه کردن آن نیاز به سختگیری از سوی پلیس در یک دوره ضربتی در چهارراه‌های شلوغ شهرهای بزرگ دارد و جاانداختن آن از سوی نهادهای اجتماعی و رسانه‌ها باید پیگیری شود. در دوره‌ای که قرار بود بستن کمربند نهادینه شود، این فرآیند دنبال شده و نتیجه‌ای ملموس داشت. در مواردی توقف خودرو و توضیح پلیس به اشخاص خاطی و جدی گرفته شدن آن از سوی هر دو طرف ضروری است.
۳-جلوگیری از توقف خودروهای مسافرکش و ایستادن مسافر در تقاطع و چهارراه‌ها. رعایت این مورد برای سوارشدن، تاثیری بسیار زیاد در ترافیک چهارراه‌ها خواهد داشت. تا زمانی‌که خودروهای مسافرکش بتوانند در سر چهارراه‌ها مسافر سوار و پیاده کنند، این نابسامانی وجود خواهد داشت. توقف مسافرکش‌ها در حریم چهارراه‌ها و سوار و پیاده کردن مسافر باید تخلفی قابل پیگیری تعریف شود و شخصی که این کار را انجام می‌دهد، با جریمه‌ای سنگین و انتقال خودرو به توقفگاه پلیس روبه‌رو شود. جلوگیری از سواری‌های مسافرکش و غیرقانونی خواندن آن می‌تواند تاثیری مثبت در نظم اجتماعی داشته باشد. محمل قانونی این اقدام، ثبت و شناسایی مسافرکش‌ها در برهه‌های زمانی متفاوت است که پس از آن مسافرکشی خودروهای شناسایی‌نشده و با پلاک شخصی باید جرم تعریف شود. این مسافرکش‌ها که تشکیلات و آموزش و مسئولیت‌پذیری ندارند و مشخصات راننده و خودرو آنها ثبت‌نشده است، از عاملان ناهنجاری‌های شبکه‌های حمل‌ونقل شهری و برخی جرایم هستند.
۴-جلوگیری از توقف وسایل نقلیه در ایستگاه‌های اتوبوس. به‌طورکلی ایستگاه‌های اتوبوس شهری در شهر تهران، بیشتر از سوی خودروهای سواری اشغال و مانع از امکان پهلوگیری اتوبوس‌های شهری در محدوده ایستگاه‌ها می‌شوند و اتوبوس‌ها برای پیاده و سوار کردن مسافر در محدوده خیابان‌ها در بیرون از ایستگاه توقف می‌کنند که به ایجاد راهبندان موقتی منجر می‌شود. برقراری جرایم سخت و انتقال خودروی متخلف به پارکینگ و جدیت در انجام یک دوره ضربتی اجرای آن می‌تواند این نابسامانی را سامان بخشد.
۵-نقش صداوسیما در بهبود رفتارهای ترافیکی. سازمان صداوسیما می‌تواند و باید نقشی اساسی در تهیه و پخش برنامه‌های آموزشی و بازدارنده در مسئله بهبود روش‌ها و رفتارهای ترافیکی جامعه داشته باشد. براساس روال موجود صدا و سیما برای تهیه و نمایش این‌گونه آموزش‌های عمومی از دولت مطالبه هزینه می‌کند (درحالی که خود از بودجه عمومی بهره می‌گیرد برنامه‌های آموزش عمومی را بدون پول اجرا نمی‌کند) و زیرا سازمان‌ها، شهرداری‌ها و سازمان ترافیک، بودجه‌ای برای این امور ندارند یا مقدار کمی دارند، کمتر می‌توانند برنامه‌های آموزشی خود را در رادیو و تلویزیون به اجرا درآورند. در تدوین بودجه سالانه صداوسیما لازم است این سازمان را برای اجرای چنین مسائلی، امور موظف و ردیف بودجه‌ای مشخص در نظر گیرند تا آموزش عمومی به‌عنوان درآمد خصوصی صدا و سیما در نظر گرفته نشود و این سازمان موظف به اجرای چنین برنامه‌هایی باشد.
۶-ساماندهی موتورسیکلت‌سواران. موتورسیکلت‌سواران در ایران و به‌ویژه تهران، بی‌نظم‌ترین وسیله نقلیه و از عوامل مهم ایجاد آلودگی صوتی و آلودگی هوا و ناهنجاری‌های اجتماعی به شمار می‌روند. این قشر با بی‌توجهی به کلاه ایمنی، حتی جان خود را هم به خطر می‌اندازند. بدتر از همه مسافرکشی و حمل غیراستاندارد بار از جمله ناهنجاری‌هایی است که آنان موجب می‌شوند. آنها با تردد در پیاده‌روها جان عابران را به خطر می‌اندازند. با رعایت نشدن خط‌کشی خیابان‌ها و خط‌کشی عابرپیاده و چراغ راهنمایی و ممنوعیت تردد در گذرگاه‌های ورود ممنوع، موجب ایجاد حوادث مرگبار می‌شوند و آمار کشته‌شدگان حوادث موتورسواران خود گویای این مطلب است. ساماندهی موتورسیکلت‌سواران باید در اولویت اصلاح قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی قرار گیرد.
۷-صدور گواهینامه رانندگی. مقررات صدور گواهینامه رانندگی و صلاحیت و سطح دانش عمومی و ویژگی رفتار متقاضیان دریافت و تجدید گواهینامه نیازمند بازنگری و بروزرسانی است. کنترل مقطعی رانندگان وسایل نقلیه برای داشتن گواهینامه، از دیگر اموری است که به‌آن توجه نمی‌شود و فقط در صورت تخلف، از راننده ارائه گواهینامه درخواست می‌شود. رفتار رانندگان در ایران به‌ویژه در کلانشهرها در شان جمهوری اسلامی ایران نیست که درنظر است به‌عنوان الگوی جهان اسلام خود را بشناساند. برای ارتقای جایگاه کشور در جامعه جهانی نیازمند اراده ملی در سامان‌بخشی به نظم شهری با رانندگی اصولی‌تر هستیم. درحال‌حاضر گزارش‌هایی که از سوی گردشگران خارجی در دیدار از ایران منتشر می‌شود دیدگاهی منفی از رفتارهای ترافیکی رانندگان بیان می‌کند.
در سال‌های آغازین دهه ۵۰ حکومت پهلوی داعیه رساندن ایران به دروازه‌های «تمدن طلایی» داشت. گفته می‌شود محمدرضا شاه به استقبال یکی از روسای جمهوری اروپایی رفته بود و در گذر از خیابان آزادی (در آن زمان، آیزنهاور) مقام اروپایی گفته بود که شما بعید است به تمدن طلایی مورد نظرتان برسید زیرا «در جوامع متمدن، ابتدایی‌ترین قوانین و مقرراتی که رعایت آن ضروری است، قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی است. در کشور شما مردم عرض خیابان را خارج از محدوده خط‌کشی عابر طی می‌کنند. شما برای جلوگیری از این کار وسط خیابان‌ها را نرده کشیده‌اید اما برخی افراد از روی این نرده‌ها می‌پرند. راننده‌های شما بین خطوط رانندگی نمی‌کنند و خط‌کشی عابر پیاده بی‌معناست».
اکنون پس از گذشت بیش از ۴۰ سال از آن زمان، رفتارهای پیاده و سواره به همان صورت است. در بیشتر کشورها این موارد رعایت می‌شود. ما نیاز به یک اراده ملی داریم که این موارد اساسی را جا بیندازیم و مردم را برای رعایت آن آماده کنیم؛ مانند ضرورت استفاده از کمربند که آن را با آموزش و پیگیری، جا انداخته‌ایم و همه آن را رعایت می‌کنند.
بهرام امیراحمدیان – پژوهشگر
