فعالیت گسل ماهدشت با بزرگای ۶ ریشتر را رد می‌کنم

محمد تاتار؛ معاون پژوهشی پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی کشور در رابطه با آخرین نتایج بررسی زمین لرزه 5.2 ریشتری شب گذشته که کرج، قم و تهران را لرزاند، بیان داشت: منطقه اشتهارد تقریباً دو ماهی است که فعالیت آن از حالت نرمال خارج شده است و بعد از زمین لرزه کرمانشاه شاهد فعالیت محسوس بیشتری در شمال گسل اشتهارد بوده ایم که تقریباً در همین منطقه ای است که زمین لرزه دیشب اتفاق افتاده است و این به طور کامل از طریق شبکه های لرزه نگاری مانیتور می شد.

معاون پژوهشی پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی کشور گفت: زمین لرزه شب گذشته به لحاظ موقعیتی به دلیل اینکه پوشش شبکه ای در این مناطق نسبتاً خوب است، قابل شناسایی صحیح بود و با دقت قابل قبولی مکان یابی شده است که طبق این اطلاعات این زلزله در نزدیکی ملارد و در 14 کیلومتری جنوب کرج رخ داد و با توجه به اینکه عمق آن صبح امروز دوباره بازنگری شده است در عمق 16 کیلومتری اتفاق افتاده است و یکی از دلایلی که وسعت زیادی داشت و در تهران به وضوح احساس شده است به دلیل عمق زیاد زمین لرزه بوده است که وسعت حس کردن زمین لرزه را بالا می برد.

وی افزود: این زمین لرزه برای ما چندان عجیب نبوده است. نگرانی هایی در این خصوص داشته ایم اما نمی توانستیم پیش بینی کنیم که دقیقا این اتفاق کی رخ می دهد و متاسفانه دیشب این زمین لرزه اتفاق افتاد. به لحاظ موقعیتی با توجه به دقت خوبی که داریم نزدیک ترین گسلی که الان روی نقشه هم آمده است و در رابطه با آن مطالعاتی صورت گرفته، گسل اشتهارد است که این گسل در شرایط کنونی بیشترین احتمال را دارد که بتواند گسل مسبب باشد.

وی ادامه داد: در منطقه شمالی تر نیز گسل طالقان را داریم که از گسل های شمال تهران است. قطعا زلزله دیشب به گسل طالقان مربوط نیست و احتمال اینکه مرتبط با فعالیت گسل اشتهارد باشد بالاتر است یا اینکه مرتبط با گسل دیگری در منطقه باشد که تا به امروز در نقشه مشخص نشده است.

تاتار بیان داشت: در نقشه های کشوری که شامل نقشه گسل های فعال می شود چه در نقشه گسل های فعال در انتشارات پژوهشگاه و چه در نقشه لرزه زمین ساخت کشور که در سازمان زمین شناسی منتشر شده، مهم ترین گسل ها همین گسل هایی است که به آن اشاره کردم. در شرایط کنونی و با دیتاهای موجود احتمال بیشتر را به فعالیت گسل اشتهارد می دهیم. در حال حاضر تیمی را اعزام کرده ایم تا در این منطقه دستگاه های لرزه نگاری نصب کنند. موقعیت کم و بیش تحت کنترل است و اینکه چه گسلی باشد شاید در این شرایط از اهمیت زیادی برخوردار نباشد، اما اگر گسل متفاوتی باشد حتما در این خصوص اطلاع رسانی خواهد شد.

وی در پاسخ به این سوال که برخی سایت های خارجی امکان پیش بینی زمین لرزه های بعدی را داده ند، آیا می توان به آنها استناد کرد؟ بیان داشت: سایت های علمی که در آن افراد توانمند و شاخص فعالیت می کنند به هیچ عنوان به این حوزه وارد نمی شوند چون واقعاً پیش بینی زمین لرزه غیرممکن است یعنی اگر قرار باشد پیش بینی صورت بگیرد قطعاً توسط افراد حاضر در منطقه و شبکه های موجود در منطقه خواهد بود. نمی توان از راه دور و با فواصل زیاد زمین لرزه را پیش بینی کرد. اینکه افراد با چه نیتی اطلاعات سایت های خارجی را در این خصوص منتشر می کنند مشخص نیست.

وی افزود: این بهم ریختن جو روانی است و سایت های شناخته شده آمریکایی که بهترین زلزله شناسی دنیا را انجام می دهد در هیچ کجای دنیا امکان پیش بینی زمین لرزه را نداشتند، بنابراین این اخبار منتفی است و صحت ندارد.

تاتار گفت: اینکه گسل های تهران فعال شده اند یا نه باید بگویم در حال حاضر پای کامپیوتر هستم هیچ گونه نشانی از فعالیت گسل های اطراف تهران مشاهده نمی شود و این نکته خوبی است؛ چون مشاهدات ماست، اما اینکه بگویم این اتفاق زمین لرزه اصلی بوده است یا پیش لرزه کار دشواری است. در بسیاری از مواقع بعد از زمین لرزه نشانه هایی دیده می شود که احتمال می دهیم 60 تا 70 درصد یک زمین لرزه بوده است که با چند پس لرزه تخلیه می شود و پاسخ محیط اطراف و تنش های آزاد شده از زلزله اصلی را می توان مانیتور کرد. در حال حاضر چنین چیزی مشاهده نشده است.

معاون پژوهشی پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی کشور گفت: شبکه در محل وقوع زلزله جای گذاری می شود تا هم پس لرزه ها را دریافت کنیم و هم افزایش و کاهش فعالیت را مانیتور کنیم. بنابراین در این خصوص نمی توان حرف قطعی زد و گفت که این پیش لرزه ای بوده است که زلزله بزرگ در پیش دارد. غیرممکن است که بتوان این را صددرصد اعلام کرد. در این خصوص در حال مطالعه هستیم اما پیچیدگی های بسیار دارد اینکه فعال شدن گسل های بسیاری می تواند در پی باشد، هنوز مشخص نیست اما تاکید می کنم که مردم باید هوشیار باشند و آمادگی لازم را داشته باشند. نمی توان گفت که مردم با خیال راحت در خانه های خود بخوابند، اما مردم و مسئولان باید با هوشیاری کامل این مدت را سر کنند.

وی در رابطه با خبرهایی مبنی بر اینکه اگر گسل ماهدشت فعال شده باشد، خطر وقوع زلزله 7 تا 8 ریشتری وجود دارد، گفت: نه به هیچ عنوان این را قبول ندارم. حتی اگر فعال شده باشد، اصلا نمی توان بزرگی خاصی را به آن نسبت داد.