احداث 15 خط ریلی جدید در حاشیه شهرهای بزرگ

در حالی که به دلیل افزایش قیمت مسکن در شهرهای بزرگ، شمار جمعیت ساکنان در اطراف شهر تهران به عنوان پایتخت کشور و کلان شهرها در حال افزایش است، مسأله حمل ونقل مسافران در شهرهای اقماری موضوع جدی است که در دستور کار دولت قرار گرفته است.

به گزارش تین نیوز به نقل از ایران، سیاستگذاران و مجریان توسعه حمل نقل ریلی کشور در حال احداث خطوط ریلی در ۱۵ مسیر اولویت دار برای حمل نقل ریلی یا گسترش شبکه قطارهای حومه ای هستند. برخی از آن ها قطعی شده و برخی دیگر در دست مطالعه است.

در بسیاری از کشورها، بیش ترین جابه جایی مسافر از شهرهای اقماری به کلان شهرها و برعکس، با خطوط قطارهای حومه ای انجام می شود، مصرف سوخت کم تر، کاهش انتشار آلاینده های زیست محیطی و کاهش ترافیک از جمله عوامل توسعه حمل ونقل ریلی یا توسعه ناوگان قطارهای شهری و بین شهری در اطراف کلانشهرها است. از این رو ساخت و توسعه این نوع قطارها از اولویت های گسترش حمل و نقل ریلی در کشور است.

توسعه مسیرها

دولت با اولویت دادن به خطوط حمل ونقل ریلی و توجه به توسعه متوازن در شهرهای بزرگ، مطالعه و ساخت ۱۵ مسیر اولویت دار قطارهای حومه ای را مشخص کرده است که به تدریج می توانند با تأمین منابع مالی در برنامه اجرایی قرار گیرند. بر این اساس، ۱۵ مسیر ریلی جدید، سالانه ۱۸۰ میلیون مسافر را جابه جا خواهند کرد. جابه جایی مسافران قطارهای حومه ای در حال حاضر، سالانه بیش از ۷ میلیون نفر است. مهم ترین مسیر از میان این ۱۵ مسیر از نظر حجم مسافر، مسیر تهران- شهریار- اندیشه است که روزانه ۱۳۰ هزار مسافر برای آن برآورد شده است.

برخی از مسیرهای دارای اولویت احداث جهت بهره برداری از قطارهای حومه ای شهرهای کشور در شرکت راه آهن شامل مسیرهای تهران- پرند، تهران – هشتگرد – قزوین، تهران – پیشوا – گرمسار، تهران – شهریار – اندیشه، تهران – پاکدشت – ایوانکی، اصفهان – نجف آباد، ساری – گرگان، تبریز- مراغه، ساری – بابل – آمل است. علاوه بر این مسیرها، خطوطی مانند گلشهر-شهرجدید هشتگرد، مشهد- گلبهار، اصفهان- بهارستان، اصفهان- فولادشهر، شیراز-صدرا، تبریز- آذرشهر و تهران- پردیس در یکی دیگر از زیرمجموعه های وزارت راه و شهرسازی به نام شرکت عمران شهرهای جدید در دست احداث یا مطالعه است.

در میان خطوط فوق، اجرای خطوط مشهد- گلبهار، اصفهان- بهارستان، اصفهان- فولادشهر، شیراز-صدرا، تبریز- آذرشهر تصویب نشده و صرفاً در دست مطالعه است.

بیش ترین خط حومه ای در تهران

مزیت های مختلف جابه جایی روزانه از شهرهای اقماری به کلان شهرها، استقبال از قطارهای حومه ای را افزایش داده است. با توجه به ترافیک ورودی شهرهای بزرگ، افرادی که مجبورند هر روز از محل زندگی خود به شهرهای بزرگ رفت و آمد داشته باشند سفر با قطار حومه ای از نظر هزینه و زمان، برای آنان سفری به صرفه است. در کشور ما اکثر شهرهای بزرگ از قطار برخوردار نیستند و اکنون در ۱۰ استان تهران، البرز، قزوین، قم، آذربایجان شرقی، خراسان رضوی، خوزستان، لرستان، مازندران و گلستان قطارهای حومه ای فعال است.از میان این شهرها بیش ترین خط ریلی حومه ای مربوط به تهران است. تعداد مسیرهای ریلی حومه ای فعال در کشور ۲۰ مسیر است.

هفت میلیون مسافر حومه ای۶میلیون نفر- سفر است که حداقل ۲.۴ میلیون نفر- سفر در تهران است. با وجود آن که تعداد صندلی های قطارهای حومه ای در دو سال پیش، ۳۰ درصد تعداد فعلی بوده است و در حال حاضر روزانه به طور متوسط بیش از ۱۲۰ رام قطار در مسیرهای ریلی اطراف تهران و دیگر کلانشهرها مردم را جابه جا می کنند.

بیش ترین مسافر

از میان قطارهای حومه ای، قطارمسیر تهران-پرند با ۱٫۵ میلیون مسافر سالانه بخش عمده ای از جابه جایی مسافران در خطوط ریلی حومه ای را بر عهده دارد.

۶۲ میلیارد تومان منافع ملی

هزینه های بهره برداری از قطارهای حومه ای مانند تمام سیستم های ریلی مسافری درون شهری و حومه ای زیاد بوده، به نحوی که به گفته متولیان صنعت ریلی «بهای بلیت دریافتی از مسافران به هیچ وجه هزینه بهره برداری را جبران نکرده و نیازمند یارانه است. اما مبالغی که به عنوان یارانه پرداخت می شود، از محل کاهش هزینه های ملی جبران می گردد.»

برآورد ها نشان می دهد تنها از محل صرفه جویی های حاصل از کاهش مصرف سوخت، تصادفات و کاهش آلودگی هوا بیش از ۶۲ میلیارد تومان در سال ۹۷ منافع ملی از محل بهره برداری از قطارهای حومه ای حاصل شده است. در عین حالی که منافع ملی دیگری از محل کاهش زمان تلف شده مسافران، کاهش هزینه های زیرساخت های حمل ونقل جاده ای و تعمیر و نگهداری ناوگان آن ها نیز عاید شده است. هم چنین با بهره برداری کامل ازقطارهای حومه ای و به خصوص زیرساخت های در حال ساخت و با استفاده حداکثری نسبت این منافع به طور چشم گیری افزایش خواهد یافت.

قیمت مناسب

قیمت متوسط سفرهای حومه ای که از مسافر به صورت بهای بلیت دریافت می شود ۲۸۶۰ تومان است. مسئولان راه آهن می گویند :«یارانه پرداختی راه آهن به هر مسافر به طور میانگین ۱۳۰۰۰ تومان است، در حالی که کیفیت خدمات قطارهای حومه ای نسبت به سایر کشورهای جهان با توجه به استفاده از قطارهای ریل باس جدید و واگن های دو طبقه با عمر متوسط کم تر از ۵ سال کم نظیر است.» مزیت استفاده از قطارهای حومه ای قیمت کم بلیت آن است طوری که در حال حاضر قیمت بلیت قطار تهران- قم ۴ هزار تومان و تهران- پیشوا ۱۵۰۰ تومان است.

توسعه مسیرهای جدید

در حال حاضر توسعه خطوط حومه ای در سه خط تهران-پرند، تهران- هشتگرد و تهران- پیشوا توسط شرکت راه آهن در دست اجرا است که هر کدام از این خطوط بین ۲۰ تا ۸۰ درصد پیشرفت دارد. انتظار می رود با بهره برداری از خطوط جدید این محورها تعداد مسافران حومه ای افزایش قابل توجهی پیدا کند.

شرکت قطارهای حومه ای می آید

با توجه به این که توسعه قطارهای حومه ای یکی از برنامه های مهم بخش حمل و نقل ریلی در کشور است قرار است متولی این قطارها در آینده ای نزدیک مشخص شود. سعید رسولی، مدیرعامل راه آهن تشکیل شرکت قطارهای حومه ای زیر نظر شرکت راه آهن را تا پایان امسال برنامه مهمی برای سرعت بخشیدن به گسترش خطوط حومه ای اعلام کرده و می گوید: در حال حاضر سازمان مستقلی که متولی قطارهای حومه ای باشد نداریم.

وی در خصوص افزایش خطوط ریلی حومه ای گفت: در اطراف تهران برای مسیر تهران -پیشوا -گرمسار و مسیر تهران – قزوین خطوط سوم و چهارم احداث شده که حداکثر تا شهریور سال آینده به بهره برداری می رسد. زیرساخت های قطار حومه ای اطراف تهران تکمیل است و تلاش می کنیم تعداد واگن ها را افزایش دهیم تا ظرفیت جابه جایی مسافر بیش تر شود.