◄ گزارش راه‌ آهن سوئد از تاخیر قطارهای مسافری و ظرفیت خطوط باری/ ارجحیت برقی سازی به دوخطه سازی در مسیرهای باری

 عباس قربانعلی بیک: طبق آمار UIC2023 طول شبکه راه آهن سوئد در دو دهه گذشته از 9860 در سال 2002 به 9715 کیلومتر در 2022 کاهش یافته، در سال 2002، فقط 17 درصد شبکه دوخطه (1917) و 77 درصد شبکه برقی (5707) بود که تا 2022، این نسبت ها به ترتیب به 21 درصد و 83 درصد (1995 و 8077) افزایش یافت، تعداد لوکوموتیو، خودکشش و واگن مسافری از 176، 243، 674 به 85، 102 و 838 دستگاه رسید.

مسافر 2022 به 21 میلیون و نفرکیلومتر بیش از 5 میلیارد (سیر 242 کیلومتر) و بار به 10 میلیارد تن کیلومتر رسید. بر اساس اطلاعات (www.trafikverket.se) سیستم ریلی سوئد در ماه مارس ۲۰۲۵ شاهد بهبودهای قابل توجهی در هر دو بخش مسافربری و باری بود. این گزارش به تحلیل جامع عملکرد شبکه با تمرکز بر شاخص های کلیدی می پردازد.

1) آمار کلیدی جابه جایی:

مسافری: ۹4,169 قطار (میانگین روزانه ۳,۰37، شامل حومه، منطقهای و سریع)

باری: ۲۵,۴۲۰ قطار (میانگین روزانه ۸۲۰ قطار)،

2) رشد سالانه:

مسافربری بیش از 2 درصد و باری بیش از 3 درصد ،

3) کیفیت خدمات مسافری:

درصد به موقع رسیدن: 90 درصد با معیار RT+5 (تاخیر کمتر از 5 دقیقه) که بهترین نتیجه از آوریل ۲۰۲۳ بوده، 97 درصد با معیار RT+15 یا تاخیر کمتر از 15 دقیقه، سرعت متوسط ۹۰ کیلومتر بر ساعت، کبس (دامنه نوسان: ۶۰-۱۳۰ کبس)، قطارهای سریع السیر بین شهری تا ۱۳۰ کبس،

4) عملکرد بخش باری:

ویژگی های حمل: وزن متوسط: ۱,۴۸۰ تن، طول متوسط قطار: ۶۰۰ متر (معادل ۴۰ واگن)، سرعت متوسط: ۴۵ کبس (دامنه نوسان: ۲۰-۸۰ کبس)، سریع ترین مسیر: کرونا-نارویک (۸۰ کبس)، 5) چالش ها و نقاط ضعف: مشکلات زیرساختی: محدودیت ظرفیت در 60 درصد خطوط، فرسودگی تجهیزات در برخی مسیرها، چالش های عملیاتی: تداخل ترافیک مسافربری و باری، زمان بر بودن عملیات بارگیری،

8) دستاوردها و نقاط قوت: افزایش سرعت: افزایش بیش از 5 درصد به سرعت متوسط قطارهای باری و بهبود 12 درصد در برنامه زمان بندی قطارهای مسافربری

9) نتیجه گیری: شبکه ریلی سوئد در مارس ۲۰۲۵ در بخش مسافربری به رکوردهای بالایی دست یافت، در بخش باری رشد کمّی وکیفی نمود ولی نیازمند سرمایه گذاری بیشتر درتوسعه زیرساخت های اصلی، کاهش وابستگی به خطوط مشترک ... است.

پایین بودن نسبت محورهای دوخطه شبکه سوئد درحالی است که طبق آمار 2023 در کشورهای اروپایی (شامل ترکیه)، طول شبکه، دوخطه و برقی به ترتیب 259، 106 و 145 هزارکیلومتر بوده و نسبت دوخطه و برقی به ترتیب 41 درصد و 56 درصد می شود. 

یک مسیر یک خطه، مسیر ریلی Malmbanan از بندر Lulea در سوئد به بندر Narvik در نروژ به طول 473 کیلومتر است، در این خط روزانه 3 قطار مسافری، 2 قطار کانتینری و همچنین 16 الی 19 قطار معدنی از معدن کرونا در سوئد به بندر نارویک در نروژ (به طول 170 کیلومتر با حدود 20 ایستگاه) حمل می گردد (تین 81512)، بار محوری 30 تن آن در اروپا بالاترین است.

در سال 2000 افزایش بار محوری از 25 به 30 تن و بار طولی از 10 به 12 تن بر متر و طول خطوط به 790 متر آغاز و در سال 2003 به پایان رسید، در نتیجه ظرفیت و بهره وری این خط به شدت افزایش یافت.

کلیه لوکوموتیوهای IORE خریداری شده به تدریج طی سال های 2004 لغایت 2011 میلادی به ناوگان این شرکت اضافه گردید. قدرت هر لوکوموتیو 5400 کیلووات (7،200 اسب بخار با کشش اولیه 70 و کشش مداوم 60 تن نیرو) که به صورت دوبله برای کشش قطارهای 8،600 تنی با 68 واگن 4 محوره به طول 790 متر استفاده می شوند، ضمنا از سال 1969 میلادی از قلاب های SA3 استفاده می نمایند.

شرکت LKAB با 1134 واگن (تخلیه از کف / Bottom Dumper) و با راهبری 18 قطار در روز، موفق به حمل 35 میلیون تن سنگ آهن و گندله در سال گردیده و قرار بود طرح توسعه حمل 44 میلیون تن در 2020 با حمل روزانه 14 قطار به سمت شمال غربی (بندر Narvik) و 8 قطار به جنوب غربی (بندر Lulea) محقق گردد (علاوه بر قطارهای کانتینری و مسافری).

بررسی تجربه راه آهن سوئد مبین قابلیت و ظرفیت بالای خطوط تک خطه ریلی کشور در مسیرهای باری است و برتری و ارجحیت برقی سازی به دوخطه سازی را در مسیرهای باری تقویت می نماید، بعلاوه گزارش لحظه ای و ماهانه در مورد تاخیر قطارهای مسافری هم میتواند الگوی مناسبی برای نظارت مردمی بر کیفیت خدمات بویژه تاخیر قطارها باشد (تین 269189).