◄ انفجار بندر رجایی به رانندگان کامیون چه درس هایی داد؟/ راهکارهایی برای نجات جان رانندگان

انفجار هولناک صبح شنبه ۶ اردیبهشت ماه ۱۴۰۴ در بندر شهید رجایی بندرعباس، کشور را در شوک فرو برد. در این حادثه دردناک، علاوه بر کارکنان بندر، تعدادی از رانندگان کامیون و تریلی که برای بارگیری یا تخلیه بار در محوطه بندری حضور داشتند نیز جان خود را از دست دادند یا مجروح شدند. انتشار فیلم های این سانحه، اهمیت توجه به ایمنی رانندگان در بنادر و پایانه ها را بیش از پیش روشن کرد.

علت کشته شدن رانندگان کامیون در سوانح بندری

حضور فیزیکی در محیط پایانه های بندری به دلیل حضور محموله های خطرناک، مواد شیمیایی، سوخت و سایر بارهای ویژه، ذاتاً محیط هایی پرخطر هستند. رانندگان کامیون معمولاً ناگزیرند ساعت ها در نزدیکی این بارها منتظر تخلیه یا بارگیری بمانند. این حضور مداوم در شعاع حادثه، احتمال آسیب دیدگی را به شدت بالا می برد.
 نبود آموزش های ایمنی تخصصی بسیاری از رانندگان کامیون آموزش های لازم در خصوص خطرات خاص بنادر و پایانه ها را دریافت نکرده اند. عدم اطلاع از پروتکل های تخلیه اضطراری، مسیرهای امن خروج، یا علائم هشدار دهنده، باعث می شود در لحظات بحرانی نتوانند به سرعت جان خود را نجات دهند.
 ضعف مدیریت بحران در پایانه هادر بسیاری از بنادر کشور، زیرساخت های مدیریت بحران و سامانه های هشدار سریع برای رانندگان کامیون به خوبی طراحی نشده اند. این ضعف موجب می شود رانندگان از وقوع خطر مطلع نشوند یا دستورات تخلیه به موقع به آنها نرسد.
 

نبود امکانات امدادی ویژه برای رانندگان در حوادث بزرگ، امدادرسانی به رانندگان کامیون که در کابین خودرو یا حوالی آن گرفتار شده اند، دشوار است. بسیاری از پایانه ها فاقد تیم های واکنش سریع با تمرکز بر نجات رانندگان خودروهای سنگین هستند.
 نداشتن تجهیزات فردی نجات تعداد بسیار کمی از رانندگان کامیون، وسایل فردی ایمنی مانند ماسک ضد دود، جلیقه ایمنی یا چکش های اضطراری برای خروج سریع از کابین را همراه دارند. این تجهیزات در مواقع بحرانی می توانند جان افراد را نجات دهند.


راهکارهای پیشنهادی برای حفاظت از رانندگان در بنادر و پایانه ها

۱. آموزش تخصصی ایمنی به رانندگان: برگزاری دوره های الزامی آموزش ایمنی برای همه رانندگان ورودی به بنادر، یک ضرورت است. در این دوره ها باید آموزش هایی درباره شناسایی محموله های خطرناک، نحوه واکنش به حریق یا انفجار و مسیرهای خروج اضطراری داده شود.
۲. تعیین مناطق امن برای استراحت و انتظار: باید در محوطه بندری، مناطق مشخص و ایمنی برای توقف کامیون ها در نظر گرفته شود؛ مناطقی که از محموله های پرخطر فاصله داشته و در معرض حوادث مستقیم نباشند.
۳. ایجاد سامانه های هشدار اضطراری برای رانندگان: بنادر باید سامانه هایی برای هشدار فوری به رانندگان (مثلاً از طریق پیامک، بلندگو یا سیستم های دیجیتال خودرو) راه اندازی کنند تا در لحظه حادثه، دستورالعمل های لازم به سرعت به اطلاع آنان برسد.
۴. تجهیز پایانه ها به تیم های امداد ویژه رانندگان کامیون: تشکیل تیم های تخصصی امداد و نجات برای کمک به رانندگان کامیون در شرایط بحرانی، می تواند آمار تلفات را به شدت کاهش دهد. این تیم ها باید به وسایل برش فلز، تجهیزات تنفسی و سایر لوازم نجات مجهز باشند.
۵. الزام به همراه داشتن تجهیزات فردی ایمنی: ورود به بنادر باید مشروط به داشتن تجهیزات اولیه ایمنی مانند ماسک دود، جلیقه شب نما، چکش اضطراری و چراغ قوه شود. حتی ارائه این تجهیزات به رانندگان در دروازه ورودی بندر می تواند جان های بسیاری را نجات دهد.
۶. شبیه سازی و مانورهای اضطراری:  برگزاری مانورهای شبیه سازی سانحه برای رانندگان کامیون، آن ها را آماده می کند تا در صورت وقوع حادثه، سریع و صحیح عمل کنند. این مانورها باید حداقل سالی دو بار اجرا شوند.

سانحه ای که باید زنگ های هشدار را به صدا درآورد

انفجار بندر شهید رجایی، تلنگری بزرگ به مدیریت بحران در پایانه های کشور بود. رانندگان کامیون به دلیل موقعیت خاص کاری خود، جزو آسیب پذیرترین گروه ها در سوانح بندری هستند. حفاظت از جان این قشر زحمتکش، نیازمند توجه ویژه به آموزش، ایجاد زیرساخت های ایمنی، تجهیز پایانه ها و ارتقاء فرهنگ ایمنی در میان رانندگان و مسئولان است.
حوادث بندری، نه تنها خسارات جانی جبران ناپذیری ایجاد می کنند، بلکه اعتبار اقتصادی و تجاری کشور را نیز تحت تاثیر قرار می دهند. از این رو باید در کوتاه ترین زمان ممکن، اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه در این حوزه به اجرا درآید.