بخش خصوصی برای واگذاری فرودگاه‌ها نیامد
سال‌هاست بحث خصوصی‌سازی در حوزه هوانوردی جریان دارد، اما تاکنون دیدگاه مشترکی بین متولیان و بخش خصوصی شکل نگرفته است.
سال‌هاست بحث خصوصی‌سازی در حوزه هوانوردی جریان دارد، اما تاکنون دیدگاه مشترکی بین متولیان و بخش خصوصی شکل نگرفته است. از یک‌سو، برخی کارشناسان اعتقاد دارند برای بهبود کیفیت خدمات باید اداره فرودگاه‌ها را به بخش خصوصی یا عمومی سپرد. آنها حتی اعتقاد دارند مدیریت بخش‌های خاص مثل هوانوردی را هم می‌توان به بخش خصوصی واگذار کرد. در دیگر سو، برخی متولیان این حوزه معتقدند هنوز بخش خصوصی برای پذیرش این مسئولیت آماده نیست و در برخی موارد هم اساسا واگذاری به بخش خصوصی را اشتباه می‌دانند.
به گزارش روابط عمومی شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران، رحمت اله مه‌آبادی در گفتگو با هفته‌نامه حمل‌ونقل به سؤالاتی درباره ورود بخش خصوصی به صنعت هوایی کشور پاسخ داد. او اعتقاد دارد دولت این آمادگی را دارد که امور این حوزه را به بخش خصوصی واگذار کند، اما بخش خصوصی هنوز به این بلوغ نرسیده است و نبود منابع مالی به اندازه نیاز در این حوزه و نگاه منفعت‌طلبانه برخی باعث می‌شود بخش خصوصی نتواند در این حوزه موفق عمل کند.
شرکت فرودگاه‌ها در اولین دوره از نمایشگاه صنعت حمل‌ونقل هوایی و تجهیزات فرودگاهی «ایروپرشیا» حضور پررنگی داشت. درباره چرایی این حضور جدی توضیح می‌دهید؟
حضور در نمایشگاه فقط برای رفع نیازها نیست، بلکه تعامل در این‌دست نمایشگاه‌ها باید دوطرفه باشد. یکی از مواردی که باید به آن توجه شود، ظرفیت‌هاست، به همین دلیل لازم است علم و فناوری را وارد و توانایی‌های خود را صادر کنیم. ما باید پای خود را فراتر از مرزها بگذاریم. تا زمانی که پا را بیرون از مرزها نگذاریم، دایره عمل فقط به داخل کشور محدود خواهد شد و دیگر نمی‌توانیم به رشد و تداوم صنعت هوانوردی اطمینان داشته باشیم.
در این زمینه، شرکت فرودگاه‌ها چه قدمی برداشته است؟
همکاران ما در شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران در تلاش هستند بتوانند نقش بازیگری منطقه‌ای و بینالمللی خود را تقویت کنند تا ابزاری باشد برای توسعه بازیگری بینالمللی. در حال حاضر، شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران توانمندی‌های بسیاری دارد که می‌تواند در سطح بینالمللی و منطقه‌ای آن را عرضه کند به همین دلیل باید با حضور در نمایشگاه‌های بینالمللی این مسائل را طرح و فضای ارائه آن را ایجاد کنیم و البته فقط به برگزاری نمایشگاه بسنده نکنیم.
به نظر شما، بازدید شهروندان عادی از نمایشگاه‌های تخصصی به این شکل، ضرورت و فایده‌ای دارد؟
بله، قطعا مفید است. یکی دیگر از مزیت‌های نمایشگاه‌ها آشنایی مردم با زوایای پنهان کار در صنعت هوایی است؛ برای مثال شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران خدمات بسیار پیچیده‌ای را در صنعت هوانوردی ارائه می‌دهد و بخش عمده‌ای از فعالیت این شرکت در پشت صحنه است، به همین دلیل یکی از وظایف رسانه‌های تخصصی مانند شما نمایان کردن زوایای پنهان این فعالیت‌هاست. مردم باید بدانند پشت کلمه‌ای مانند ایمنی به چه میزان کار، تجهیزات، آموزش نیروهای انسانی، برگزاری تعداد زیادی مانور، هزینه و... پنهان شده است. کسی نمی‌داند که بخش‌های مخابراتی و It در شرکت فرودگاه‌ها چه می‌کنند! شاید مردم ندانند همان پایانه که روی زمین هست، به همان شکل در آسمان کشور نیز وجود دارد و به چه میزان پیچیدگی و حساسیت کار بالاتری دارد.
استفاده از شبکه‌های اجتماعی برای برقراری این ارتباط می‌تواند مفید باشد؟
درست است و باید از این ظرفیت‌ها استفاده کرد، اما متأسفانه یکی از اتفاقات بدی که اخیرا روی داده، افزایش شبکه‌های مجازی غیرحرفه‌ای است. در این شبکه‌های مجازی، هر شخصی می‌تواند بدون اطلاع و دانش کافی اطلاع‌رسانی کند و در انتشار برخی اخبار هیچ‌گونه استاندارد و اخلاق حرفه‌ای رعایت نمی‌شود. به همین دلیل، این شبکه‌های مجازی به ابزاری برای تضعیف و تخریب بدل شده است و در این زمینه هم رسانه‌های تخصصی باید شفاف‌سازی و زوایای پنهان و پیچیدگی‌های کار را به عموم مردم منعکس کنند.
همان‌طور که می‌دانید اولین‌بار است که بخش خصوصی به برگزاری چنین رویدادی در حوزه هوانوردی ورود کرده است، این اتفاق را چطور ارزیابی می‌کنید؟
سیاست دولت و نظام جمهوری اسلامی این است که فعالیت‌ها به سوی بخش خصوصی هدایت شود. زمانی که سطح شعور ملی بالا می‌رود، دولت سعی می‌کند کمتر در امور دخالت کند. ما دولت‌ها را برای اداره کشور می‌خواهیم و زمانی که بخش خصوصی بتواند کارها را به خوبی انجام دهد، دیگر نیازی به دخالت دولت نیست. این امر بدان معناست که دولت به عنوان نماینده و حافظ مردم احساس کند بخش خصوصی به حدی از توانایی رسیده که می‌تواند عدالت اجتماعی را برقرار کند، پس کنار می‌رود و امور را به بخش خصوصی واگذار می‌کند.
در این زمینه، چقدر موفق بوده‌ایم؟
ما در خصوصی‌سازی خیلی ضعیف هستیم. خصوصی‌سازی به این مفهوم نیست که کاری را به هر شکلی که شده به بخش خصوصی واگذار کنیم. بخش خصوصی باید به حدی از توانایی برسد که مدیران احساس کنند اگر برخی از امور را به بخش خصوصی واگذار نکنند، ضرر خواهند کرد.
در حوزه هوانوردی چطور؟
به اعتقاد بنده، حضور بخش خصوصی در صنعت هوانوردی به ویژه فرودگاهی بسیار جای کار دارد. بخش خصوصی باید استاندارد، حرفه‌ای و اخلاق‌مدار شود و به یقین اگر بخش خصوصی به این حد از توانایی برسد، شاهد جلوه‌های بهتری از خدمت‌رسانی در تمام امور خواهیم بود.
شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران با اینکه یک شرکت های‌‌تک است، بسیاری از تجهیزاتش را بخش خصوصی ساخته است. ما در همین حوزه، هم بخش خصوصی موفق داشته‌ایم و هم ناموفقی که ما را در نیمه‌راه رها کرده است. بخش خصوصی وقتی می‌تواند موفق عمل کند که حرفه‌ای بودن را مبنای کار خود قرار دهد. بخش خصوصی باید خود را مجاب کند در چارچوب قوانین حرفه‌ای و فضای رقابت سالم حرکت کند.
اکنون، بخش خصوصی استاندارد و حرفه‌ای وجود ندارد تا به عنوان یک الگو یکی از فرودگاه‌های کشور را به آن واگذار کنیم؟
ما از ۱۰ سال گذشته اعلام آمادگی کردیم تا یکی از فرودگاه‌های کشور را به بخش خصوصی واگذار کنیم، ولی هیچ بخش خصوصی به پای کار نیامد. متأسفانه، بخش خصوصی در صنعت فرودگاهی بر حوزه‌هایی متمرکز شده است که درآمدهای فرودگاهی در آنجا قرار دارد.
این بدان معناست که سرمایه‌گذاری محدودی نیاز است و بخش خصوصی عملا سرمایه‌ای را با خود نمی‌آورد و فقط از بانک‌ها وام می‌گیرد و برای جبران سود بالای وام بانکی کار را گران به ما تحویل می‌دهد.
راه چاره چیست؟
باید روی فرهنگ خصوصی‌سازی در صنعت هوانوردی بیشتر کار شود. بنده از این شرایط خیلی راضی نیستم. شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران همواره در بحث خصوصی‌سازی پیشگام بوده است، ولی به اندازه‌ای که ما پای کار آمدیم، بخش خصوصی جلو نیامد. بخش خصوصی در حوزه مدیریت بسیار ضعیف عمل کرد. نگاه منفعت‌طلبی باید جای خود را به نگاه متعهدانه بدهد. از طرف دیگر، بخش خصوصی باید با خود سرمایه بیاورد، نه اینکه از بانک‌ها وام بگیرد و در نهایت برای بازپرداخت وام و سود آن کار را برای ما گران‌تر کند. وظیفه بخش خصوصی ارائه خدمات با ارزان‌ترین شکل ممکن و در عین حال با بیشترین استانداردها است
