◄ همه‌چیز درباره فاز دوم L.E.Z که از امروز در تهران اجرا می‌شود

از امروز طرح کاهش دو در سراسر تهران به‌صورت 24 ساعته اجرا می‌شود و تردد خودروهای فاقد معاینه فنی و فرسوده در تهران ممنوع است.

به‌گزارش تین‌نیوز به نقل از ایلنا، از امروز (اول آبان‌ماه) فاز دوم طرح کاهش یا L.E.Z (کنترل آلودگی هوای شهر) آغاز می‌شود. فاز دوم طرح کاهش در سراسر شهر تهران و در هفت روز هفته به‌صورت 24 ساعته اجرایی خواهد شد. براساس این طرح، خودروهای فاقد معاینه فنی از ابتدای آبان‌ماه در شهر تهران و در طول 24 ساعت شبانه‌روز، از طریق دوربین‌های ثبت تخلف مورد اعمال قانون قرار خواهند گرفت. براساس قانون جدید کلیه خودروهایی که در سطح شهر تهران تردد دارند باید دارای گواهی معاینه فنی باشند.

انجام فاز اول طرح کاهش و کنترل مکانیزه معاینه فنی در محدوده زوج و فرد و طرح‌ترافیک از ابتدای آبان‌ماه سال ۹۵ آغازشده و به گفته سیدنواب حسینی‌منش، مدیرعامل ستاد معاینه فنی خودرو‌های تهران اجرای این طرح موجب شده درصد خودرو‌های فاقد معاینه فنی حداقل ۳۳ درصد کاهش یابد. ضمناً از ابتدای آغاز این طرح تاکنون بالغ‌بر ٤ میلیون و ٤٠٠ هزار خودروی فاقد معاینه فنی از طریق دوربین‌های ثبت تخلف محدوده زوج و فرد و محدوده طرح‌ترافیک اعمال قانون شده‌اند.

براساس اعلام معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران، با نگاهی به جدول زیر می‌توان وضعیت شاخص کیفیت هوای شهر تهران در سال‌های 1395 و 1396 را مقایسه کرد.

سیاست‌های کاهش آلودگی هوا با تأکید بر کاهش ذرات معلق تنظیم‌شده است؛ زیرا ذرات معلق مهم‌ترین آلاینده شهر تهران هستند؛ به‌ویژه ذرات کوچک‌تر از ۲.۵ میکرون (۲.۵PM) که عموماً ناشی از وسایل نقلیه موتوری، ناوگان خودروهای دیزلی، خودروهای سواری فرسوده دودزا و موتورسیکلت‌ها هستند. در جدول زیر سهم تقریبی خودروها و دیگر تولیدکنندگان آلایندگی به تفکیک انتشار آلودگی در شهر تهران مورداشاره قرارگرفته است.

طرح کاهش فعلاً شامل خودروهای سنگین نمی‌شود

اثرات آلاینده‌ها بر جنین شامل عوارضی مانند وزن پایین زمان تولد، تأخیر رشد داخل رحمی و مرگ داخل رحمی است که آلاینده‌های منواکسید کربن، دی‌اکسید گوگرد و ذرات معلق، بیشترین تأثیر را در این میان‌دارند.

محمد رستگاری (معاون پایش و نظارت اداره‌کل محیط‌زیست استان تهران) به ایلنا می‌گوید: مهم‌ترین منبع آلودگی هوای تهران خودروها هستند و تنها ابزار عملیاتی که برای کاهش آلایندگی آن‌ها داریم، بحث معاینه فنی است.

وی با اشاره به اینکه خودروها ملزم هستند سالی یک‌بار گواهی معاینه فنی بگیرند، ادامه می‌دهد: پیش‌ازاین معاینه فنی خودروها توسط پلیس و از طریق مواجهه حضوری کنترل می‌شد اما در طرح کاهش کلیه خودروهایی که فاقد معاینه فنی باشند، توسط دوربین‌ها ثبت می‌شوند.

اما طرح کاهش یک عیب بزرگ دارد و آن این است که فعلاً خودروهای سنگین در بخش هوشمند آن لحاظ نشده‌اند. محمد رستگاری در این خصوص می‌گوید: فعلاً دوربین‌ها عدم دارا بودن خودروهای سنگین از معاینه فنی را ثبت نمی‌کنند و این موضوع نیز در دستورکار قرار دارد. مکاتبات این کار انجام‌شده و قرار است در آینده نسبت به حساسیت دوربین‌ها به عدم دارا بودن خودروهای سنگین از معاینه فنی اقدام شود.

وی می‌افزاید: فعلاً معاینه فنی خودروهای سنگین توسط پلیس کنترل می‌شود.

براساس بررسی‌ها، حدود 30 درصد از کل ذرات معلق موجود در هوای شهر تهران، متعلق به اتوبوس‌های حامل مسافر است. از اول مهرماه تردد کلیه اتوبوس‌های دودزا و فاقد معاینه فنی معتبر در تهران ممنوع شده است. کلیه اتوبوس‌های عمومی و خصوصی وابسته به شرکت واحد اتوبوس‌رانی به‌صورت ضربتی مورد بازدید و معاینه فنی قرار می‌گیرند. معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران در ابلاغیه‌ای شرکت واحد اتوبوس‌رانی را موظف کرده تا درصورت مشاهده هر نوع اتوبوس دودزا، شرکت خصوصی مربوطه شدیداً جریمه و درصورت تکرار، مجوز آن لغو شود. در خطوط بی‌آرتی نیز درصورت مشاهده، در وهله اول مدیر خط مزبور و درصورت تکرار، معاون فنی شرکت، مسئول خواهند بود. همچنین ابلاغ‌شده است که حداقل 10 درصد از ناوگان شرکت‌های خصوصی و 50 درصد از اتوبوس‌های بی‌آرتی، قبل از مهرماه به فیلتر دوده مجهز شوند.

تردد ناوگان باری صرفاً با اخذ باربرگ معتبر از سامانه شهرداری تهران مجاز است

اما خودروهای سنگین تنها شامل اتوبوس‌ها نمی‌شوند و ناوگان بار را هم دربر می‌گیرند. براساس محاسبات، حدود 23 درصد از کل ذرات معلق موجود در هوای شهر تهران متعلق به «ناوگان بار» است. براساس مواد قانونی و دستورالعمل‌های اجرایی، تردد کلیه ناوگان باری در سطح شهر تهران صرفاً با اخذ باربرگ معتبر از سامانه شهرداری تهران مجاز است و پلیس راهنمایی و رانندگی تهران موظف است علاوه‌بر اعمال قانون از تردد خودروهای باریِ بدون باربرگ در سطح شهر تهران ممانعت به عمل آورد. صدور بار برگ در سامانه شهرداری تهران، منحصراً منوط به داشتن معاینه فنی معتبر است. کلیه خودروهای باری تحت نظارت و در ارتباط با بخش‌های مختلف شهرداری تهران ازجمله معاونت خدمات شهری (حمل و پسماند) و معاونت فنی عمرانی شهرداری تهران و نیز کلیه خودروهای پخش مواد غذایی و دارویی موظف به اخذ باربرگ از سامانه شهرداری تهران هستند.

هزینه تبدیل موتورهای کاربراتوری به انژکتوری کمتر از یک‌میلیون تومان است

حدود 10 درصد از کل ذرات معلق موجود در هوای شهر تهران به موتورسیکلت‌ها اختصاص دارد. با توجه به بازه زمانی چندساله برای جایگزینی موتورسیکلت‌های معمولی با برقی از دیگر سیاست‌های در دست پیگیری در این حوزه تبدیل موتورسیکلت‌های کاربراتوری به انژکتوری است و هزینه آن کمتر از یک‌میلیون تومان برآورد شده که شهرداری این هزینه را برعهده‌گرفته است. پیش‌بینی می‌شود اعمال این سیاست حجم آلاینده‌های تولیدشده توسط موتورسیکلت‌ها را به یک‌سوم کاهش دهد.

طرح دیگری درزمینهٔ موتورسیکلت‌ها تحت عنوان طرح کلید به کلید درحال پیگیری است. انجمن موتورسیکلت‌سازان از طرف معاونت حمل‌ونقل متولی اجرای این طرح است. در این طرح، مالکین موتور پس از تحویل موتور خود به انجمن مذکور با دریافت وام بلندمدت، موتورسیکلت جدید و با آلایندگی کم تحویل می‌گیرند.

آمارها نشان از پاک‌تر بودن هوای شهر تهران در سال 96 نسبت به سال 95 دارد اما این موضوع هنوز از دید مردم محسوس نیست و شاید دلیل آن اختلاف کم آلودگی هوا در این دو سال باشد. بااین‌وجود به‌نظر می‌رسد با اجرای کامل طرح کاهش (LEZ) هوای شهر تهران بسیار بهتر ازآنچه تاکنون شاهد بوده‌ایم شود؛ اما مسئله مهمی که مطرح است این است که ما در کشور طرح و قانون خوب کم نداریم؛ آنچه در کشور کم داریم، عمل و وفای به برنامه‌ها و تعهدات است. حال باید دید آیا شهرداری تهران که تاکنون در کاهش آلودگی هوا چندان موفق نبوده است، با این شرایط بی‌ثباتی که در بخش مدیریتی پیداکرده در اجرای طرح کاهش (که الحق‌والانصاف طرح خوبی به‌نظر می‌رسد) موفق عمل خواهد کرد یا بازهم اندر خم کوچه می‌ماند!