تراکم مازاد و انتظارات متراکم
مجتبی حسینی توسل*: ابعاد مسائل شهر تهران صرفاً محلی نیست بلکه ملی است، بنابراین حل آنها نیز همراهی و همکاری همه دستگاه های مرتبط و عمومی و دولتی در سطح ملی را می‌طلبد.
فروش تراکم مازاد غیرکارشناسی، معامله فریبنده ای است که خریدار و فروشنده از آن راضی هستند و به دلیل جاذبه های اقتصادی سهل الوصول برای هر دو طرف، تمایل به تکرار و توسعه آن دارند. یک طرف چیزی را می‌فروشد که برای ایجاد و تولید آن متحمل هیچ زحمتی نشده و رقیبی هم در این عرضه ندارد و طرف دیگر چیزی را می‌خرد که ارزش افزوده چند برابری دارد. ولیکن مالک اصلی که شهروندان باشند از این معامله ناراضی و مغبون هستند اما برای توقف آن هم ابزارهای کارآمد و زودهنگام در دسترس ندارند.
مواضع عمدتاً تبلیغاتی اخیر و هیجانات ناشی از انتخابات موجب شکل گیری یا افزایش تراکم مطالبه ای عمومی برای توقف فروش تراکم ساختمانی مازاد شده است، بدون اینکه (جز یکی دو مورد) راه حلی برای تامین انبوه هزینه های نگهداری و توسعه کلان شهر تهران ارایه شود. این در حالی است که امروز بیش از ۵۰% این هزینه ها از همین محل تأمین می‌شود.
البته این مطالب به معنی غیر قابل حل بودن مشکل نیست ، ولی حداقل نباید دنبال راه حل های یک شبه بود. بلکه باید با برنامه هایی با افق کوتاه مدت، میانی و بلند مدت، بتدریج و درکنار عرضه تراکم کارشناسی در حد مجاز و قانونی مندرج در اسناد بالادستی شهر، منابع جدید و پایدار را جایگزین منابع ناپایدار نمود به نحوی که درروند امور روزمره شهر و مردم نیز اختلالی ایجاد نگردد و عرضه تراکم مازاد بی قاعده به صفر برسد.
تراکم فی نفسه لازمه توسعه شهر است. در برخی نقاط می بایست تراکم بالا مدنظر برنامه ریز توسعه شهر باشد. اما نحوه توزیع و جانمایی آن تا کنون چه در منظر شهر تهران و چه در فراهم آوردن مجال تامین خدمات و زیرساختهای مورد نیاز چالش بر انگیز بوده و هست.
آنچه که مسلم است، وجود یک تقاضای متکی بر ظرفیت اقتصادی کلان در این شهر است که باید با عرضه مناسب و هدایت صحیح، از آن در جهت رفع نیازهای اساسی شهر بدون ایجاد عوارض قبلی بهره برد.
در صورت عدم برنامه ریزی صحیح و به هنگام، این نقطه قوت و فرصت ارزشمند می تواند از این شهر رخت بربندد و یا حتی تبدیل به یک تهدید درابعاد ملی و محلی شود.
ابعاد مسائل شهر تهران صرفاً محلی نیست بلکه ملی است، بنابراین حل آنها نیز همراهی و همکاری همه دستگاه های مرتبط و عمومی و دولتی در سطح ملی را می‌طلبد.
از این منظر نسبتِ نتایج انتخابات آتی ریاست جمهوری و شوراهای اسلامی شهر و روستا، آثار مستقیمی بر روند مدیریت شهری تهران و دیگر نقاط کشور خواهد داشت./
