نمایشگاه کتاب بدون پارکینگ، آیا اجبار فرهنگ می‌سازد؟

سی‌ودومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران پارکینگی برای بازدیدکنندگان نداشت و آنها مجبور بودند یا از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده کنند و یا برای پیدا کردن جای پارک، حوالی مصلی سرگردان شوند.

به گزارش تین‌نیوز به نقل از مهر، سی‌ودومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در حالی برگزار شد که در این دوره هیچ پارکینگی برای مخاطبان و مراجعه کنندگان در نظر گرفته نشده بود و مسئولان از مردم درخواست می‌کردند که با خودروی شخصی به نمایشگاه نروند. در اینکه در تهران نباید از خودروی شخصی استفاده کرد شکی نیست. تهران به هیچ عنوان گنجایش این همه ماشین را ندارد. در مقابل این عدم تخصیص پارکینگ اما تمهیدات چندانی برای رفت و آمد مناسب مخاطبان به نمایشگاه در نظر گرفته نشده بود و این باعث شد تا مشکلاتی برای برخی از بازدیدکنندگان نمایشگاه ایجاد شود و البته خود این روند به ذهن‌ها مساله اجبار در استفاده از وسایل نقلیه عمومی را از سوی نهادی غیر از نهاد برگزار کننده نمایشگاه، تداعی می‌کرد. در گزارش زیر به این مشکل پرداختیم.

چرا نمایشگاه امسال پارکینگ نداشت؟

مهدی اسماعیلی راد معاون اجرایی نمایشگاه کتاب در روز بازدید اصحاب رسانه از روند آماده سازی نمایشگاه در روز ۳۱ فروردین امسال گفته بود: سال گذشته شهرداری تهران موضوع برگزاری نمایشگاه بدون خودرو را در دستور کار خود قرار داد که این مساله امسال شکل جدی‌تری به خود گرفته است. امسال به دلیل مشکلات ترافیکی سال قبل و نیز عملیات عمرانی پارکینگ‌های خیابان قنبرزاده در اختیار نمایشگاه نیست و پارکینگ خیابان شهید بهشتی نیز از دسترس خارج است. تنها با ظرفیت ۸۰۰ خودرو برای عوامل اجرایی پارکینگ تدارک دیده شده که از در خیابان پاکستان ورودی خواهد داشت.

وی در ادامه درباره تسهیلاتی که سیستم حمل و نقل عمومی شهر تهران با حذف پارکینگ نمایشگاه برای بازدیدکنندگان در نظر گرفته بود چنین گفت: شرکت مترو تهران به ما وعده داده زمان حرمت قطارهای خط یک و سه در ایام نمایشگاه به کمترین حد ممکن برسد و در ضلع شرقی مصلی نیز و در پایان بخش ناشران دانشگاهی پایانه اتوبوسرانی تدارک دیده شده است.

بجز مواردی که مهدی اسماعیلی راد اشاره کرد، دو خط اتوبوس رانی BRT نیز مسیرشان از حوالی نمایشگاه می‌گذشت و مخاطبان می‌توانستند از این خطوط اتوبوس رانی نیز برای رسیدن به نمایشگاه بهره ببرند.

سید محمد طباطبایی؛ مدیر کمیته روابط عمومی سی‌ودومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، درباره علت عدم تخصیص پارکینگ برای مخاطبان نمایشگاه به خبرنگار مهر گفت: پلیس راهور تهران بزرگ به نمایشگاه اجازه استفاده از پارکینگ ضلع جنوبی مصلی در خیابان بهشتی را نمی‌داد و حق هم داشت. چرا که ظرفیت این پارکینگ ۵۰۰ خودرو است که در صورت استفاده از آن ترافیک خیابان شهید بهشتی قفل می‌شد. ما فقط می‌توانستیم از یک پارکینگ مصلی استفاده کنیم که آن را هم اختصاص دادیم به ناشران و آن دسته از کارکنان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان‌های تابعه که هر روز باید در نمایشگاه حضور پیدا می‌کردند.

کیفیت سیستم حمل و نقل عمومی در تهران

دلایل برای توجیه عدم اختصاص پارکینگ برای مخاطبان سی‌ودومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، منطقی است و تهران نیز همیشه به شلوغی و ترافیکش شهره بوده است. مساله دیگر در این است که در تهران هیچگاه استفاده از وسیله نقلیه عمومی به عنوان وجهی از فرهنگ مطرح نشده است. دلایل زیادی را برای این امر می‌توان ذکر کرد. شاید جمعیت زیاد تهران و ناکافی بودن وسایل حمل و نقل عمومی و عدم تنوع در آن یکی از مهم‌ترین این دلایل باشد. حجم زیاد مسافر در سیستم اتوبوس رانی و مترو بویژه در ساعات آغاز و پایان کار مراکز دولتی و اداره‌جات، یک دلیل برای این ادعاست.

و شاید یکی دیگر از دلایل این عدم استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی رفتن تهرانی‌ها به زندگی نمایشی باشد. در مناطق شمالی تهران اکثر خودروهای شخصی مردم، گرانقیمت و وارداتی است و آنها هم این هزینه‌های میلیاردی را متحمل نشده‌اند که با اتوبوس، تاکسی یا مترو در سطح شهر تردد کنند. سبک زندگی مردم مناطق شمالی تهران متأسفانه در حال سرایت به کل تهران و شاید کل کشور است. به باور تنی چند از جامعه شناسان استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی برای بسیاری از تهرانی‌ها به دلیل آن است که خودروی شخصی ندارند و اگر داشته باشند حاضرند در ترافیک شدید تهران بمانند اما از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده نکنند. سوال اینجاست که آیا اقداماتی از جنس همین عدم تخصیص پارکینگ برای نمایشگاه کتاب، می‌تواند عملی برای ترویج فرهنگ استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی تلقی شود؟

گزارش مردمی؛ مشکلات پارکینگ نداشتن نمایشگاه

علی گنجی، از کارکنان یکی از انتشاراتی‌ها به خبرنگار مهر گفت: گویا امسال تعدادی پارکینگ هم به برخی ناشران و هم مسئولان برگزاری نمایشگاه اختصاص یافته بود، اما ما پارکینگ نداشتیم و البته باید هم مدام بین چاپخانه و نمایشگاه در رفت و آمد می‌بودیم. چند بار ماشین را در خیابان‌های اطراف پارک کردم که جریمه شدم و باری دیگر هم عزیزی ماشین من را پنچر کرد. عجیب این بود که در این ۱۰ روزه نمایشگاه بجز موتور با وسیله دیگری نمی‌شد رفت و آمد کرد. تاکسی‌های اینترنتی با وجود گران شدن کرایه‌شان به دلیل ترافیک زیاد آن منطقه مسافر نمایشگاه را نمی‌پذیرفتند. در مواقعی هم مانند ساعت اتمام نمایشگاه، تاکسی‌های عمومی تهران از مناطق نزدیک به نمایشگاه حتی رد هم نمی‌شدند. شاهد بودم که بسیاری از مردم از درب بهشتی تا میدان هفت تیر را پیاده طی می‌کردند.

به باور گنجی نمی‌شود که نمایشگاه و یک اتفاق ۱۰ روزه فرهنگی مهم را در پایتخت کشور برگزار کرد و برای آن پارکینگ در نظر نگرفت، یعنی یا نباید نمایشگاه در مصلای تهران برگزار می‌شد و یا حال که این اتفاق افتاده با توجه به نقص سیستم حمل و نقل عمومی در تهران، باید پارکینگ برای نمایشگاه در نظر گرفته می‌شد.

گنجی همچنین اشاره کرد: تهران واقعاً شهر عجیبی است. از یک طرف مدام در آن بزرگراه و اتوبان می‌سازند و از یک طرف می‌گویند از اتومبیل شخصی استفاده نکنید. یعنی نمی‌دانند که ساخت اتوبان و… در داخل شهر تشویق مردم به استفاده از خودروی شخصی است؟ اگر می‌خواستند که مردم ماشین‌هایشان را در داخل شهر بیرون نیاورند، به جای ساخت بزرگراه سیستم حمل و نقل عمومی تهران را توسعه می‌دادند. پس از این توسعه و فرهنگسازی درست برای استفاده از حمل و نقل عمومی آن‌وقت می‌شد که برای حل مشکلات مثلاً اتوبان ساخت و یا فلان بزرگراه را دوطبقه کرد و...

سمیه امینی، خانمی که به همراه نوزادش در نمایشگاه حضور پیدا کرده بود نیز در این باره گفت: من بار اول روز چهارم نمایشگاه با ماشین شخصی آمدم. چون باید وسایل و ملزومات فرزندم، اعم از کالسکه، کیف وسایل تعویض و… را می‌آوردم و آوردن این ملزومات جز با خودروی شخصی و یا تاکسی‌های اینترنتی امکان پذیر نیست. در آن روز من نزدیک به نیم ساعت معطل تاکسی اینترنتی شدم اما هیچکدام درخواست ماشین را تأیید نکردند. با مترو و اتوبوس هم نمی‌توان این بار را به همراه نوزاد آورد و با تاکسی‌های عمومی شهر تهران هم چنین چیزی امکان پذیر نیست.

وی افزود: به هر حال در روز اول پنج دور اطراف نمایشگاه را چرخیدم اما جای پارک پیدا نکردم و ناچار به بازگشت به منزل شدم و امروز (جمعه ۱۳ اردیبهشت) ناچار شدم با وسایل نقلیه عمومی بیایم. به همین دلیل باید بچه را در این وضعیت مدام در بغل می‌داشتم و این بسیار خسته کننده بود و البته نتوانستم درست نمایشگاه را ببینم و بجز چند کتاب پارچه‌ای برای فرزندم و یک کتابی که از غرفه نزدیک به یکی از درب‌های خروجی شبستان بود گرفتم.

امینی ادامه داد: نمی‌شود مردم را مجبور به استفاده از سیستم حمل و نقل عمومی کرد. تهران وسایل نقلیه عمومی درستی ندارد. خطوط BRT از نظر حجم مسافر بسیار سنگین است و نمی‌توان با نوزاد از آن استفاده کرد. خطوط مترو هم در صرفاً در ساعاتی از روز خلوت هستند که در آن ساعات ما در محل کار خود حضور داریم. مسئولان شهری تهران ابتدا باید سیستم حمل و نقل عمومی را بهینه کرده و بعد مردم را مجبور کنند که اتومبیل شخصی خود را بیرون نیاورند.

مسعود متاجی که از شهرستان نوشهر برای بازدید از نمایشگاه به تهران آمده بود، گفت: من با اتومبیل شخصی از نوشهر به تهران آمدم و اطلاعی از نداشتن پارکینگ نداشتم و البته چون صبح خیلی زود رسیدم توانستم ماشینم را در حوالی مصلی پارک کنم. به نظر من این طرح خوبی بود، اگر همه می‌خواستند مثل من ماشین‌های شخصی‌شان را بیاورند که ترافیک این منطقه و همچنین میزان آلودگی آن بسیار زیاد می‌شد.

نسیم آقاجانی، دانشجو که در طی چند روز با استفاده از سیستم حمل و نقل عمومی به نمایشگاه کتاب تهران آمده بود، درباره کیفیت آن به خبرنگار مهر گفت: روز اولی که به نمایشگاه آمدم، بسیار گشتم و کتاب‌های زیادی هم خریدم. متأسفانه در محل نمایشگاه محل‌های مناسبی برای استراحت طراحی و تعبیه نشده بود. اگر شما سالن‌های ناشران دانشگاهی و ناشران بین الملل را نخواهید که ببینید، گشتن در خود شبستان هم بسیار مخاطب را خسته می‌کند. با این خستگی بسیار و بار در دست وارد متروی شلوغ شدم و وقتی به خابگاه رسیدم دیگر جانی در من نمانده بود. وضعیت روزهای دیگر هم به همین ترتیب بود. به نظر من چون این نمایشگاه فرهنگی است برای مسئولان اهمیتی نداشت و اگر نمایشگاه اقتصادی صرف بود پارکینگ در نظر گرفته می‌شد. حتی برای نمایشگاه‌های بهاره که در مصلی برگزار شده بود، پارکینگ در نظر گرفته بودند و آن نمایشگاه‌ها هم تقریباً به شلوغی نمایشگاه کتاب بود.

یکی دیگر از بازدیدکنندگان از نمایشگاه نیز درباره پارکینگ نمایشگاه گفت: برگزاری نمایشگاه در شهر آفتاب این خوبی را داشت که می‌شد با ماشین شخصی برای بازدید رفت. البته شاید دوری زیاد آن از تهران باعث می‌شود که مخاطبانی که اتومبیل ندارند برای بازدید نروند. برگزاری نمایشگاه در مصلی حسن داخل شهر بودن را دارد، اما خب مساله پارکینگ هم یکی از معضلات آن است. به هر دلیل شاید نمی‌توان در برگزاری نمایشگاه همه امکانات را با هم جمع کرد.

با تنی چند دیگر از هم‌وطنان در نمایشگاه نیز درباره مساله پارکینگ صحبت شد که نظرات آنها کمابیش مشابه نظرات درج شده بود. هرچند که تعداد مخاطبانی که برای نگارش این گزارش با آنها صحبت شد نیز بسیار اندک هستند و نمی‌توان صرفاً به همین جامعه آماری اندک بسنده کرد، اما باید به نکات مطرح شده توسط آنها برای بهبود کیفیت برگزاری نمایشگاه در سال‌های آینده توجه کرد.