◄ افزایش بهره وری، راهکار مغفول مانده صنعت فرودگاهی کشور

با هزینه های کمتر می توان بهره وری فرودگاه ها را بالا برد، توسعه فیزیکی نیاز نیست.

به گزارش تین نیوز، در چند سال اخیر، رویه مدیریتی کشورهای جهان در صنعت فرودگاهی بیشتر از آنکه توسعه فیزیکی در غالب پروژه های سنگین را شامل شود، دیجیتال سازی (Digitalization) و مدرن سازی (Modernization) مد نظر قرار گرفته است.

این در حالی است که در گوشه و کنار ایران، طرح های توسعه فیزیکی فرودگاه ها و همچنین ساخت فرودگاه های جدید به شکل غیر قابل کنترل و بدون برنامه بالادستی صرفا با لابی گری افراد پر نفوذ (غیر کارشناس) و در بسیاری موارد با دخالت نمایندگان مجلس به اجرا در آمده است.

فرودگاه سازی در طی سالیان اخیر عملا تبدیل به فضای رقابتی بین استان ها و حتی دو شهر واقع در یک استان شده است. تا جایی که عده ای بر طبل سازندگی کوبیده اند که شهر ما هم فرودگاه می خواهد. طرح هایی که نوعا در زمان بندی و همچنین کیفیت اجرا با مشکلات متعددی مواجه شده و بار اقتصادی سنگینی را بر دوش اقتصاد مملکت به جا گذاشته اند.

دیجیتال سازی به معنای نفی توسعه فیزیکی فرودگاه نیست، چه بسا در مواردی لازم باشد عناصر جدید نیز به پیکره فرودگاه اضافه گردد. به طور مثال، طرح توسعه فرودگاه جان اف کندی بر سه مولفه تاکید دارد:

1) تخریب برخی ترمینال ها و ادغام آن ها در قامت یک ترمینال

2) اتصال تمامی ترمینال های فرودگاه از طریق پل های ارتباطی

3) مدرن سازی و استفاده از فناوری های نوین در جهت بهبود و افزایش سرعت خدمت رسانی به مسافران

همانگونه که در تصویر بالا می بینید، فرودگاه جان اف کندی نیز ساخت ترمینال های جدید را در دستور کار قرار داده است، اما علاوه بر آن، تمامی ترمینال های فرودگاه در افق نهایی به یکدیگر متصل خواهند شد. این پیکره واحد، سبب تسهیل در خدمت رسانی و افزایش ظرفیت جابجایی مسافر فرودگاه می شود.

تولد دوباره فرودگاه بین المللی جان اف کندی

از طرف دیگر، مدتی می شود که فرودگاه های متعددی در جهان رغبت فراوانی را به استفاده از ربات های خدمت رسان نشان داده اند. به کارگیری هوش مصنوعی در گیت ها که دیگر نیازی به نیروی انسانی نباشد نیز از جمله اقدامات انجام شده است.

استفاده از ربات ها در فرودگاه بلفاست ایرلند شمالی

همچنین بحث کربن زدایی از فرودگاه ها نیز در سرتاسر جهان به سرعت در حال انجام است. به طوری که کشورهای متعددی مدعی هستند در صدد به صفر رساندن تولید کربن فرودگاه هستند.

کدام کشور پاک ترین فرودگاه های دنیا را دارد؟

اخیرا طرح توسعه فرودگاه مهرآباد تهران رونمایی شد. طرحی که گویا ساخت یک ترمینال بزرگ 20 میلیونی را هدف گرفته است. منکر نیاز مبرم مهرآباد به نوسازی و توسعه نیستیم، اما تجربه نشان داده است ساخت و تکمیل این قبیل پروژه ها در کشور نوعا زمان بر و فرسایشی است. این در حالی است که با هزینه هایی بسیار کمتر می توان با اتصال تمامی ترمینال های فرودگاه به یکدیگر، ظرفیت جابجایی مسافر فرودگاه را در زمان نسبتا کوتاه تا حدی افزایش داد. 

همچنین به تازگی طرح جابجایی فرودگاه مشهد نیز مطرح شده است، این بار هم افرادی با ذوق و شوق فراوان به میدان می آیند، طرح می دهند و آتش را از نو اختراع می کنند. یعنی تکرار تجربه تلخ فرودگاه امام. اگر آلودگی صوتی فرودگاه مشهد دغدغه بزرگ این شهر است، چرا احداث باند مورب در دستور کار قرار نمی گیرد؟ بسیاری از فرودگاه های آمریکا باندهای مورب می سازند تا برای رفع آلودگی صوتی کار آمد باشد.  

اما در رابطه با فرودگاه امام خمینی، در دهه های اخیر، دولت های متعددی ساخت و تکمیل این فرودگاه را مد نظر قرار داده اند که تقریبا هیچ کدام نتوانسته اند این ابر پروژه را به ثمر برسانند. اگر در طول سه دهه گذشته به آرامی طرح توسعه فرودگاه امام به اجرا در می آمد، اکنون این فرودگاه لااقل در جمع 10 فرودگاه برتر منطقه قرار می گرفت. اما اکنون  مدیران تصمیم دارند تا راهی را که سال ها نرفته اند یک شبه طی کنند که قطعا نمی توانند.

در واقع در طول سالیان، پروژه شهر فرودگاهی امام خمینی فرصتی مناسب برای شرکت های مشاور خارجی نظیر ADP فرانسه و ناکو هلند ایجاد کرده است تا رزومه خود را تقویت کنند و در آمد مناسبی از ایران کسب کنند. اکنون ما هستیم و نقشه های پرسپکتیو جذاب از شهر فرودگاهی 14 هزار هکتاری در جوار تهران که شاید هیچ وقت به ثمر نرسد.

اگر اندکی منطقی بیاندیشیم، با توجه به شرایط بحرانی اقتصاد ایران، توسعه همه جانبه فرودگاه امام (ابر ترمینال ایرانشهر) در کوتاه مدت و حتی میان مدت ممکن نیست، اما با اقداماتی موثر و کم هزینه تر می توان بهره وری این فرودگاه را بالاتر برد.

باید متذکر شد که هدف اصلی از احداث فرودگاه امام خمینی پوشش گسترده پروازهای بین المللی بوده است و این فرودگاه به دلایل متعدد مناسب پرواز های داخلی (به عنوان جایگزین فرودگاه مهرآباد) نیست.

خوشبختانه شرکت های دانش بنیان کشور، ظرفیت و توان مدرن سازی و به کار گیری فناوری های دیجیتالی را دارند. اگر ادعا نکنیم که می توانیم هم تراز شرکت های معتبر دنیا در حوزه تکنولوژی و فناوری گام بر داریم، حداقل می توانیم در شرایط تحریمی با توسل به توان شرکت های دانش بنیان داخلی (جوانان توانمند ایرانی) گلیم خودمان را از آب بیرون بکشیم.

مدیران، تصمیم گیران، برنامه ریزان، صاحبان سرمایه و هر آنکس که دستی بر آتش دارد این را بداند که با اجرای پروژه های فرودگاهی با این سبک نه تنها صنعت فرودگاهی کشور پیشرفت نمی کند، بلکه ضربات سنگینی را به اقتصاد کشور وارد می سازد.