ساز مخالف در توسعه گردشگری مناطق آزاد
اصرار بر استفاده از ظرفیت‌های مناطق آزاد برای جذب گردشگر، یکی از محورهای توسعه 7 نقطه مرزی کشور در سال‌های اخیر بوده است؛ با این‌همه، آنچنان‌که معاون اجتماعی، فرهنگی و گردشگری سازمان مناطق آزاد کشور گفت، تا رسیدن به نقطه مطلوب و تبدیل این مناطق به مقاصد گردشگری، راه زیادی باقی مانده است.
به گزارش «دنیای اقتصاد» محمدعلی زم در نشست خبری تشریح فعالیت‌ها و دستاوردهای مناطق آزاد کشور در دولت یازدهم در حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی و گردشگری با اشاره به برخورداری ایران از تمام استعدادهای جذب گردشگر خارجی، بر امکان توسعه گردشگری حلال در مناطق آزاد تاکید و اظهار کرد: «گرچه قرار گرفتن مناطق آزاد در حاشیه سواحل کشور، فرصتی بی‌نظیر برای ورود گردشگران خارجی و توسعه گردشگری حلال است اما به‌دلیل نواختن ساز مخالف از سوی برخی جریان‌ها، موانعی در این راستا وجود دارد.»
او در پاسخ به پرسش خبرنگار ما درخصوص برنامه‌های این معاونت برای جذب گردشگران خارجی و تبدیل این مناطق به مقاصد گردشگری، تصریح کرد: «تنها سه سال از زمان ورود مناطق آزاد به مباحث مربوط به گردشگری می‌گذرد که زمان بسیار کوتاهی برای تبدیل این مناطق به مقاصد سفر گردشگران خارجی است.» زم در ادامه با بیان اینکه گردشگری در دولت یازدهم به یکی از موارد الزامی در دستور کار مناطق آزاد تبدیل شد، افزود: «بر این اساس، این مناطق ملزم به داشتن رشدی پایدار در زمینه ایجاد زیرساخت‌های گردشگری و نیز آمار ورود گردشگران داخلی و خارجی شدند.»
گردشگری روستایی، محور گردشگری مناطق آزاد
معاون فرهنگی دبیرخانه شورای‌عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی با اشاره به افزایش 2 برابری تعداد تخت‌ها و نیز رشد 7/ 1 درصدی ورود گردشگران داخلی به کیش به‌عنوان یک نمونه و همچنین تاکید بر ساخت چند هتل 5 ستاره در مناطق آزاد تجاری کشور در طول دولت یازدهم، به تشریح عمده سیاست‌های مدیریت مناطق آزاد در مسیر تحقق اهداف مربوط به توسعه گردشگری پرداخت و گفت: «اختصاص بودجه‌های ده‌ها هزار میلیاردی در سال‌های پس از انقلاب برای محرومیت‌زدایی از روستاها، نه تنها نتوانسته باعث حفظ جمعیت روستایی در روستاهای کشور شود، بلکه با ایجاد هزینه‌های اضافی که برای بهره بردن از این امکانات جدید مورد نیاز است، عملا به گسترش فقر در این نواحی دامن زده؛ از این‌رو ایجاد یک محل درآمد پایدار برای روستاییان، مهم‌ترین اقدامی است که برای توسعه مناطق روستایی و جلوگیری از مهاجرت به شهرها باید مورد توجه قرار می‌گرفت.»
زم اضافه کرد: «در همین راستا، گردشگری روستایی در مناطق آزاد، به عنوان محور رشد اقتصادی روستاها مد نظر قرار گرفت.» به گفته این مقام مسوول، تاکید بر گردشگری روستایی مصداق یک تیر و چند نشان است و در کنار ایجاد امکان توسعه گردشگری در مناطق آزاد، همراهی و مشارکت جوامع محلی را نیز در مسیر رشد این مناطق به همراه خواهد داشت. علاوه‌بر اینها، رونق گردشگری در روستاها، به بهبود معیشت خانوارهای روستایی کمک کرده و به این ترتیب از خالی شدن روستاها جلوگیری خواهد کرد. وی همچنین با اشاره به محدودیت مناطق آزاد در تخصیص بودجه به فعالیت‌های عمرانی در روستاها برای جذب گردشگر، اظهار کرد: «برای این منظور، تفاهم‌نامه‌ای با بنیاد مسکن منعقد شد که بر مبنای آن 50 درصد سرمایه‌گذاری‌ها در این زمینه به این بنیاد محول شد.» زم مهیا شدن تمامی زیرساخت‌های تبدیل 67 روستا از 105 روستای منطقه آزاد اروند به روستای هدف گردشگری در مناطق آزاد را یکی از نتایج این همکاری مشترک، عنوان و بر اجرای این طرح در روستاهای دیگر مناطق آزاد تاکید کرد.
او با در اولویت دانستن توسعه انسانی بر توسعه فناوری و دیگر ملزومات توسعه سخت‌افزاری در بحث گردشگری، استفاده از توان جوامع محلی را مهم‌تر از هتل‌سازی توصیف کرد. معاون فرهنگی دبیرخانه شورای‌عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی همچنین از تشویق روستاییان به ایجاد کاشانه مهمان به‌عنوان سیاست مناطق آزاد در بحث تامین نیاز اقامتی گردشگران نام برد و به تعریف رویدادها در این مناطق به‌عنوان یکی از مهم‌ترین برنامه‌های جذب گردشگر به این مقاصد تازه اشاره کرد. زم در این‌باره گفت: «تقویم رویدادها در مناطق آزاد طراحی و همچنین بانک هنرمندان هر یک از این مناطق نیز ایجاد شده است؛ با این هدف که از توان مردم بومی برای ایجاد جاذبه‌های گردشگری فرهنگی و هنری بهره گرفته شود.» او افزود: «علاوه‌بر اینها، تفاهم‌نامه‌ای هم با وزارت فرهنگ و ارشاد به امضا رسیده که بر اساس آن هفته‌های فرهنگی استان‌ها در مناطق آزاد برگزار می‌شود.»
حسرت بی‌بهره ماندن از گردشگری آبی
این مقام مسوول در ادامه با بیان اینکه 85 درصد شهرهای مهم، بزرگ و گردشگرپذیر دنیا در سواحل واقع شده‌اند، عدم بهره‌مندی ایران از ظرفیت‌های بیش از 3500 کیلومتر مرز آبی را مایه حسرت و دریغی بزرگ توصیف و خاطرنشان کرد: «گرچه ایران دارای کیلومترها مرز آبی است اما مردم برای سفر غالبا به سواحل شمالی کشور می‌روند و این در حالی است که سواحل جنوبی زیبایی‌های به مراتب بیشتری داشته و بسیاری از این نقاط در 9 ماه از سال، مقصدی مناسب برای سفر به‌شمار می‌روند.»
به گفته او اما، به‌دلیل بی‌توجهی به این سواحل در تمامی این سال‌ها و عدم تسهیل شرایط دسترسی به این نقاط، این مناطق به حال خود رها شده و این در حالی است که همسایه‌های ایران در آن سوی این مرزهای آبی بیشترین بهره‌برداری را از این مواهب طبیعی داشته‌اند. زم ارائه طرح ایجاد 7 منطقه آزاد دیگر در کشور را راهی برای مدیریت این سواحل دانست؛ طرحی که تاکنون در صحن علنی مجلس نیز به بحث گذاشته نشده است.
