حق تقدم با چیست؟

یک کارشناس ارشد اقتصاد اولویت هایی را برای بخش حمل ونقل در برنامه هفتم توسعه شامل 32 مورد در 7 بخش مجزا از تشکیل کمیسیون حمل ونقل و لجستیک مجلس تا کاهش خودرومحوری تعریف کرده است.

به گزارش تین نیوز، 22 شهریورماه بود که سیاست ها کلی برنامه هفتم توسعه در 7 فصل شامل «اقتصادی»، «امور زیربنایی»، «فرهنگی و اجتماعی»، «علمی، فناوری و آموزشی»، «سیاسی و سیاست خارجی»، «دفاعی و امنیتی»، «اداری، حقوقی و قضایی» و در 26 بند تصویب و  به سران قوای سه گانه، رئیس مجمع تشخیص مصلحت و رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ابلاغ شد. در بند دهم این سیاست ها بر فعال سازی مزیت های جغرافیایی ـ سیاسی و تبدیل ایران به مرکز مبادلات و خدمات تجاری، انرژی، ارتباطات و حمل و نقل با روان سازی مقررات و ایجاد و توسعه زیرساخت های لازم تاکید شده است.

از آنجایی که یکی از معیارها و فاکتورهای مهم و موثر در توسعه اقتصادی هر کشوری توسعه حمل ونقل آن کشور است و به بیان بهتر وابستگی شدیدی بین توسعه حمل ونقل و افزایش نرخ رشد اقتصادی وجود دارد؛ بنابراین بخش حمل ونقل  و برنامه هایی که برای آن تدوین می شود می تواند هم در تحقق برنامه های توسعه ای کشور دخیل باشد و هم در کل، نرخ رشد اقتصادی را افزایش دهد.

به همین دلیل، فرشاد خرازی، کارشناس ارشد اقتصاد و حمل ونقل ریلی با توجه به پیشنهادهای ارائه شده در شورای تخصصی حمل ونقل پس از اخذ نظر بیش از 100 متخصص، اولویت هایی را برای بخش حمل ونقل در برنامه هفتم توسعه تعریف کرده است.

خرازی این اولویت ها را در 7 بخش مختلف اعم از کمیسیون حمل ونقل و لجستیک مجلس، ایمنی حمل ونقل، استراتژی ها، تقویت حمل ونقل عمومی و کاهش خودرومحوری، لجستیک و ترانزیت و در  آخر توسعه تعریف کرده است که هرکدام از این بخش ها شامل چند پیشنهاد مختلف است که جمعا به 32  مورد ختم می شود.

گفتنی است؛ موارد ستاره دار هماهنگ با سیاست های کلی نظام در بخش حمل و نقل است.

الف : کمیسیون حمل و نقل و لجستیک مجلس

1. ایجاد کمیسیون مستقل “ حمل و نقل و لجستیک ” در مجلس جهت پرداختن به امور حمل و نقل و لجستیک در همه مدهای حمل و نقل درون شهری، برون شهری و بین المللی (برون مرزی) و صنایع و خدمات وابسته. ضمنا حمل لوله ای در حد بررسی میزان اثرگذاری روی سایر مدها بررسی خواهد شد.

ب : ایمنی حمل و نقل

2. *تصویب نقشه راه بهبود ایمنی راه های کشور در مجلس و الزام وزارت راه و شهرسازی به ارائه گزارش 3 ماه یک بار به مجلس
3. *الزام وزارت راه به تهیه نقشه راه ایمنی حمل و نقل ریلی و هوایی جهت تصویب در مجلس شورای اسلامی

ج : استراتژی ها

4. * تصویب استراتژی های بخش حمل ونقل در دولت و مجلس و تطبیق کلیه سیاست گذاری ها و اقدامات با این استراتژی ها و التزام متولیان حمل ونقل برون شهری، درون شهری و بین المللی و صنعت حمل ونقل به پیروی از این استراتژی ها و الزام مرکز پژوهش های مجلس به ارائه گزارش 6 ماه یک بار به مجلس شورای اسلامی
5. اولویت دادن به یکپارچگی حمل ونقل مسافری از مبدا تا مقصد در برنامه ریزی و اجرا، با در نظر گرفتن امکان استفاده از انواع وسایل نقلیه (درون شهری و برون شهری)
6. اولویت دادن به حمل ونقل ترکیبی بار

د : کاهش خودرومحوری

7. ** طراحی برنامه افزایش سهم حمل ریلی بار
8. * طراحی برنامه اجرائی شدن استراتژی حمل بارهای  مسافت های بُردبلند با اولویت ریلی و در مسافت های کوتاه با حمل ونقل جاده ای
9. * حمایت از بخش ریلی جهت ایجاد مزیت رقابتی (از قبیل اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده صفر در بخش ریلی و پرداخت هزینه صرفه جویی مصرف سوخت حمل ریلی و ….) .

مهم: ایجاد مزیت رقابتی برای حمل  ریلی(اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده صفر در بخش ریلی و پرداخت هزینه صرفه جویی مصرف سوخت حمل ریلی و …. )  مصوباتی دارند و نیازمند تأکید بر اجراست.

ه : تقویت حمل ونقل عمومی و کاهش خودرومحوری

10. طراحی برنامه افزایش هزینه استفاده از خودروهای شخصی و اختصاص درآمد آن به حمل ونقل همگانی از طریق مالیات بر خودرو، مالیات بر جاده و مالیات بر سوخت.
11. * الزام بر ساخت ایستگاه های راه آهن برون شهری ترمینال های اتوبوس های برون شهری در مرکزیت شهرها
12. * توجه جدی به توسعه مبتنی بر حمل ونقل همگانی TOD و به ویژه یکپارچگی حمل ونقل و کاربری زمین در شهرهای بزرگ و اجرای آن با سرمایه گذاری بخش غیردولتی
13. برنامه ریزی به منظور ایجاد درآمدهای پایدار برای ارتقای کیفی و کمّی حمل ونقل همگانی درون شهری و برون شهری
14. * طراحی و ایجاد شبکه وسیع و قوی قطارهای حومه ای برای جلوگیری از سرازیر شدن روزانه تعداد زیادی خودرو از حومه ها به شهرها
15. طراحی برنامه ایجاد منبع مالی متفاوت و ویژه (صرف نظر از توان اقتصادی کشور) جهت توسعه سیستم حمل ونقل ریلی و ایجاد قطارهای پرسرعت مسافری (250 کیلومتر در ساعت به بالا) در برخی مسیرها از طریق بستن عوارض بر کالاهای غیرضرور یا مضر
16. طراحی برنامه ارتقای سطح کیفی خدمات حمل ونقل همگانی درون شهری و برون شهری
17. توسعه قابل توجه خطوط ویژه اتوبوس و بی آر تی در شهرهای متوسط و بزرگ از نظر طول این خط و افزایش عرض خطوط ویژه در مسیرهای با تقاضای بالا برای ایجاد ظرفیت و سرعت بالاتر و امکان برقراری خط سریع با توقف کمتر
18. ترویج استفاده از مینی بوس و ون به عنوان شبکه حمل ونقل عمومی در شهرهای کوچک
19. * الزام بر تهیه مطالعات اثرات محیط زیستی و اجتماعی در طرح های حمل ونقلی و پایند بودن به اجرای آن و همچنین الزام بر اطلاع رسانی به مردم
20. * الزام استاندارد بودن خودروها و موتورسیکلت ها و سختگیری در معاینه فنی ، سختگیری در خروج خودروهای فرسوده

و : لجستیک و ترانزیت

21. توسعه مراکز لجستیک طبق سند مصوب آمایش مراکز لجستیک مصوب سال 1397 وزارت راه و شهرسازی
22. * طراحی و استقرار سیستم قوی بازاریابی بین الملل
23. * لزوم استفاده شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران از پتانسیل های سرمایه گذاری بخش غیردولتی برای کاهش هزینه های نگهداری، تعمیرات، بهره برداری و ساخت راه آهن های جدید و دوخطه کردن و احداث مراکز لجستیک با تعریف مدل اقتصادی در این مورد
24. * لزوم استفاده شرکت فرودگاه ها از پتانسیل های سرمایه گذاری بخش غیردولتی برای توسعه و نگهداری و بهره برداری از بخش های مختلف فرودگاه ها
25. * ایجاد سهولت امکان سرمایه گذاری خارجی و داخلی (ترجیحا توسط کشورها و شرکت هایی که نفع آن ها در افزایش عملیات مراکز لجستیک مزبور می باشد) در بنادر و مراکز لجستیک کشور ترجیحاً همراه با واگذاری مسئولیت های اپراتوری و مدیریتی
26. * اولویت بخشی پروژه های ریلی اتصال به بنادر و کشورهای همسایه
27. افزایش متوسط سیر واگن های باری از 100 به 300 کیلومتر در روز ظرف 2 سال
28. * ایجاد تسهیلات خاص برای احداث خطوط آنتنی و اتصال مراکز عمده صنعتی به شبکه ریلی
29. * تصویب سازوکارهای مرتبط به افزایش ترانزیت و رفع موانع قانونی

ز: توسعه 

30. * توسعه زیرساخت حمل ونقل برون شهری با نگاه اقتصادی و امنیتی و دفاعی صرفا مبتنی بر طرح جامع حمل ونقل کشور نه صرفاً پروژه محور
31. بازنگری طرح های جامع و ساماندهی حمل ونقل شهرها مبتنی بر انسان محوری و ضد خودرومحوری و سپس اجرای آن
32. توسعه و نوسازی ناوگان هوایی کشور

گفتنی است، در بین پیشنهادهای ارائه شده دو مورد اعم از «الزام وزارت راه به تهیه نقشه راه ایمنی حمل و نقل ریلی و هوایی جهت تصویب در مجلس » و «الزام بر تهیه مطالعات اثرات محیط زیستی و اجتماعی در طرح های حمل ونقلی و پایند بودن به اجرای آن و همچنین الزام بر اطلاع رسانی به مردم» مواردی هستند که فعلا به بودجه مطالعاتی نیاز دارند. همچنین 4 پیشنهاد دیگر که به بودجه عمرانی دولتی آن هم در حد متعارف نیاز دارند 4 مورد هستند که عبارت از طراحی برنامه افزایش سهم حمل ریلی بار،  طراحی و ایجاد شبکه وسیع و قوی قطارهای حومه ای برای جلوگیری از سرازیر شدن روزانه تعداد زیادی خودرو از حومه ها به شهرها، ترویج استفاده از مینی بوس و ون به عنوان شبکه حمل ونقل عمومی در شهرهای کوچک و آخرین پیشنهاد یعنی توسعه زیرساخت حمل ونقل برون شهری با نگاه اقتصادی و امنیتی و دفاعی صرفا مبتنی بر طرح جامع حمل ونقل کشور نه صرفاً پروژه محور هستند. یادآور می شود 3 پیشنهادی که بودجه عمرانی بسیار بالا نیاز دارد هم شامل تصویب نقشه راه بهبود ایمنی راه های کشور در مجلس و الزام وزارت راه و شهرسازی به ارائه گزارش 3 ماه یک بار به مجلس، افزایش متوسط سیر واگن های باری از 100 به 300 کیلومتر در روز ظرف 2 سال و در آخر توسعه و نوسازی ناوگان هوایی کشور است.

یادآور می شود؛ پیشنهادهای دیگر که 23 مورد هستند، بدون هزینه یا بدون نیاز به بودجه دولتی قابل اجرا هستند.