ناوگان هوایی ایران چه وضعیتی دارد؟

تین نیوز |

سابقه تلاش ایران برای تأسیس ناوگان هوایی خود به سال 1302بازمی‌گردد؛ زمانی که رضاخان ارسال درخواست‌های دولت ایران برای خریداری هواپیما برای مقاصد نظامی را آغاز کرد؛ ‌ابتدا برای آمریکا و سپس برای کشورهای اروپایی.

در همان سال شرکت‌های خارجی برای ایجاد خطوط هوایی با ایران وارد مذاکره شدند و سنگ‌بنای صنعت هوانوردی تجاری ایران نیز از آن زمان گذاشته‌‌شد. در طول سال‌ها و دوره‌های تاریخی مختلف، ‌ایران تلاش‌هایی عموما ناموفق برای تولید هواپیما انجام داده‌است تا اتکا به شرکت‌های هواپیمایی خارجی برای سرپا نگه داشتن صنعت هوانوردی خود را از بین ببرد.

با این همه هوانوردی کشور همچنان به محصولات شرکت‌های بزرگ خارجی نیازمند است. به نتیجه رسیدن برجام، امید‌هایی را برای جوان‌سازی ناوگان سالخورده هوایی زنده کرد و ایران توانست قرارداد‌هایی را با بزرگ‌ترین شرکت‌های هواپیما‌سازی جهان برای خرید هواپیماهای جدید امضا کند.

پس از امضای برجام، ایران صدها هواپیمای جدید به ارزش ده‌ها‌میلیارد دلار از شرکت‌های بوئینگ، ایرباس و ‌ای‌تی‌آر سفارش داد و قرار بود در مجموع 200فروند هواپیما به ناوگان هوایی کشور اضافه شود تا تعداد هواپیماهای موجود از 310 فروند به بیش از 500 فروند برسد.

اما با خروج آمریکا از برجام و اجرایی شدن دوباره تحریم‌ها، بوئینگ و ایرباس تحویل سفارش‌ها را متوقف کردند و ایران تنها توانست سه هواپیمای ایرباس جدید و 13فروند ‌ای‌تی‌آر را تحویل بگیرد. تا پیش از تحویل این هواپیماها، میانگین سن ناوگان هوایی ایران 25سال بود و با تحویل هواپیماها، این میانگین به 23سال رسید. این درحالی‌است که بر اساس استاندارد‌های جهانی، هواپیماهای بالای 20سال فرسوده به شمار می‌روند و بسیاری از هواپیماهای موجود در ناوگان هوایی کشور، به‌ویژه با توجه به شرایط تحریم، باید هرچه سریع‌تر از خط پرواز خارج شوند.

در کنار فرسوده بودن ناوگان هوایی، تحریم‌ها دسترسی به قطعات و تجهیزات مورد نیاز برای احیا و تعمیر هواپیماهای موجود در کشور را نیز از بین برده‌است و تولیدات داخلی نیز توانایی تامین تمامی قطعات مورد‌نیاز ناوگان هوایی کشور را ندارند. وضعیت کلی و آماری ناوگان هوایی کشور درحال حاضر و بر اساس سالنامه آماری سال 1397سازمان هواپیمایی کشور، از این قرار است.

تعداد کل هواپیماهای ناوگان هوایی ایران

310 فروند

شرکت‌های هواپیمایی با بیشترین تعداد از یک مدل هواپیما (بالای 10فروند)

آسمان- مالک 19فروند فوکر 28MK 100

ایران ایر- مالک 16فروند فوکر 28MK 100 و 13فروند  ATR72

زاگرس- مالک 10فروند ایرباس 320

ماهان- مالک 18فروند Bae 146،  11فروند ایرباس A310 و 11فروند ایرباس A300-600

بیشترین دارایی ناوگان هوایی براساس مدل هواپیما

مک‌دانل داگلاس (MD80)     47فروند

فوکر MK10046    28 فروند

ایرباس A320    44فروند

Bae 146     25فروند

ایرباس A300-600     24فروند

بوئینگ 737     23فروند

شرکت‌های هواپیـــمایی براساس بیشترین تعداد هواپیما

62 ایران ایر

62 ماهان

38 آسمان

میانگین عمر ناوگان هوایی ایران  به تفکیک شرکت‌ها

26 سال ایران ایر

25 سال آسمان

24 سال ماهان

بیشترین میزان پرواز از ایران  توسط شرکت‌های خارجی فعال در ایران

ترکیش ایر6336

عراقی 3984

امارات 2652

قطرایرویز3172

ایرعربیا1974

پرسفرترین مقاصد خارجی مسافران شرکت‌های هواپیمایی داخلـی

استانبول     1067400پرواز

نجف     368789پرواز

دبی     245603پرواز

مجموع عوارض فرودگاهی دریافت شده از مسافران بین‌المللی

976/673/250/000 ریال

تعداد کل مسافران شرکت‌های هواپیمایی خارجی

 4192819 نفر

تعداد پروازهای عبوری از فضای کشور در سال 1397

 369897  پرواز

بیشترین میزان  مسافر  حمل شده توسط شرکت‌های هواپیمایی  خارجی

ترکیش ایر     970163مسافر

عراقی     489199مسافر

امارات     427570مسافر

قطرایرویز     372793مسافر

ایرعربیا     203664

تعداد کل پروازهای انجام شده از ایران توسط شرکت‌های خارجی

 32117  پرواز

مجموع نشست و برخاست‌ هواپیماها در کل فرودگاه‌های کشور

 624034  پرواز (شرکت‌های داخلی و خارجی)

ظرفیت ناوگان هوایی ایران

ظرفیت مسافربری پروازهای داخلی شرکت‌های ایرانی

تعداد کل پروازهای انجام شده: 180806پرواز

ساعات کل پروازها: 248990ساعت

تعداد مسافر حمل شده: 19912948

مجموع تعداد صندلی: 24382931

ظرفیت مسافربری پروازهای بین‌المللی شرکت‌های ایرانی

تعداد پرواز بین‌المللی انجام شده: 37530پرواز

ساعات پروازهای بین‌المللی: 105586ساعت

تعداد مسافران سفرهای بین‌المللی: 5680791نفر

مجموع تعداد صندلی: 7893698

مرگبارترین سوانح هوایی ایران

خرداد 1359 : سقوط بوئینگ 727 ایران‌ایر در مسیر مشهد به تهران و مرگ 128سرنشین هواپیما

تیر 1367 :  انهدام ایرباس آی300ایران‌ایر توسط نیروی دریایی آمریکا و مرگ 290سرنشین هواپیما

اردیبهشت 1371:  سقوط هواپیمای فوکر 27 ارتش در مسیر ماهشهر به تهران و مرگ 39نفر سرنشین آن

بهمن 1371 :برخورد توپولوف 154پرواز تهران مشهد با یک سوخوی جنگی در فرودگاه مهر‌آباد و مرگ 145سرنشین دو هواپیما

مهر 1372: برخورد هواپیمای فوکر 27هواپیمایی آسمان با کوه و مرگ 66سرنشین آن

اسفند 1375 : سقوط هواپیمای هرکولس سی130ارتش و مرگ 86سرنشین آن

بهمن 1380 : برخورد هواپیمای توپولوف 154با کوه و مرگ 119نفر

بهمن 1381 : برخورد یک فروند هواپیمای ایلیوشین 76سپاه با کوه و مرگ 276نفر

بهمن 1382 : سقوط فوکر 50کیش‌ایر در مسیر شارجه و مرگ 43سرنشین

آذر 1384 : برخورد هواپیمای سی130ارتش، ‌حامل خبرنگاران و مرگ 120سرنشین و ساکنان ساختمان

شهریور 1385 : سانحه حین فرود هواپیمای توپولوف 154ایران‌ایرتور و مرگ 28مسافر از 148سرنشین هواپیما

آذر 1385 : سقوط آنتونوف 74متعلق به سپاه و مرگ 36نفر از 38سرنشین هواپیما

تیر 1388 : سقوط هواپیمای توپولوف 154شرکت کاسپین در نزدیکی قزوین و مرگ 168سرنشین آن

 مرداد 1388 : برخورد ایلیوشن شرکت آریا با دیوار بتنی فرودگاه و مرگ 17نفر از سرنشینان هواپیما

دی 1389 : سقوط بوئینگ 727ایران ایر در مسیر ارومیه و مرگ 78سرنشین هواپیما

مهر 1393 : سقوط آنتونوف 140اوکراینی دقایقی پس از آغاز پرواز و مرگ هر 48سرنشین آن

بهمن 1396 : برخورد یک فروند ای‌تی‌آر هواپیمایی آسمان با کوه دنا و کشته شدن 66سرنشین

دی 1398 : سقوط یک فروند هواپیمای بوئینگ 737هواپیمایی اوکراین براساس خطای انسانی پدافند و کشته شدن هر 179سرنشین هواپیما

شرکت‌های هواپیمایی مولد درآمد

آتا

تابان

زاگرس

ایران‌ایر

سپهران

قشم‌ایر

کاسپین

کیش‌ایر

ماهان‌ایر

وارش

آسمان

معراج

کارون

ساها

پویا

ایران‌ایرتور

سهم شرکت‌های هواپیمایی داخلی در  پروازهای بین‌المللی سال 1397

ماهان ایر: 27 درصد

ایران ایر: 20 درصد

آتا : 11 درصد

قشم‌ایر: 9 درصد

زاگرس : 7 درصد

سهم شرکت‌های هواپیمایی داخلی از پروازهای داخلی 

آسمان: 16 درصد

ایران‌ایر: 10 درصد

ماهان‌ایر: 10 درصد

زاگرس: 10 درصد

کیش‌ایر: 9 درصد