خریدار باید عاقل باشد!
یکی از راه‌های جدید کلاهبرداران اینترنتی فروش بلیت‌های چارتری، قطارها و تورهای سفر است.
یکی از راه‌های جدید کلاهبرداران اینترنتی فروش بلیت‌های چارتری، قطارها و تورهای سفر است.
به گفته کارشناسان مسافران از حقوق اولیه خود اطلاعات کافی ندارند و اهمیتی به بررسی صلاحیت این سایت‌ها نمی‌دهند، بنابراین از سایت‌های اینترنتی غیرمجاز که بدون مجوز رسمی بلیت‌های مسافرتی و خدماتی می‌فروشند خدمات مسافرتی و بلیت خریداری می‌کنند و در نهایت حقوق آنها به عنوان مصرف‌کننده پایمال شده و در مواردی بلیت‌های تقلبی خریداری کرده و کلاه بزرگی سر آنها می‌رود. با توجه به روش‌های جدید کلاهبرداری، برای جلوگیری از افتادن در دام کلاهبرداران اینترنتی یا فیشرها، هنگام خرید بلیت و تورهای مسافرتی، استفاده از صفحه کلید مجازی و خرید بلیت از سایت‌های معتبر که دارای ای‌نماد(نماد الکترونیک که از سوی مرکز تجارت الکترونیک صادر می‌شود) هستند، از اهمیت زیادی برخوردار است.
چند سالی است که با توسعه خریدهای اینترنتی در دنیای مجازی یکی از راه‌های اخاذی و کلاهبرداری، هدایت کاربران اینترنت به سایت‌های جعلی و دریافت اطلاعات حساب بانکی، یا نام کاربری آنهاست بنابراین گردشگران در هنگام خرید بلیت و انتخاب تورهای مسافرتی در فضای سایبر باید به نکات امنیتی توجه کنند. کاربران سایت‌ها و متقاضیان دریافت خدمات مسافرتی باید هویت فروشنده و ارائه دهند خدمات مسافرتی و بلیت‌های حمل‌ونقلی را احراز کرده و پس از تایید هویت حقوقی سایت‌ها باید مجوز رسمی و قانونی این سایت‌ها برای فروش بلیت که مجوز بند الف و بند ب است را بررسی کنند. به‌عقیده کارشناسان، مردم باید با دقت نظر و تحقیق از سایت‌های اینترنتی خرید کرده و نباید به دلیل اینکه نهادهای دولتی و نظارتی در کشور فعالیت می‌کنند غیرمسئولانه رفتار کرده و به هر سایت و تبلیغی در فضای مجازی اعتماد کنند.
بررسی صلاحیت فروشنده
به گفته رئیس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی و هوایی ایران مردم باید صلاحیت فروشندگان و عرضه‌کنندگان کالا و خدمات را بررسی و سپس نسبت به خرید کالا و خدمات اقدام کنند.
محمدحسن کرمانی در گفت‌وگو با «گسترش تجارت» اظهار کرد: نمی‌توان همه راه‌ها را به سوی اجرای کارهای خلاف قانون بست و از کلاهبرداری به طورکامل جلوگیری کرد. در تمامی کشورها کلاهبرداری‌هایی انجام می‌شود و درتمامی صنف‌ها و صنایع مختلف نیز متخلفانی وجود دارند، اما مصرف‌کنندگان باید پیش از دریافت خدمات عاقلانه رفتار کرده و صلاحیت فروشندگان و عرضه‌کنندگان خدمات را مورد بررسی قرار دهند. مردم نباید تصور کنند به دلیل وجود و نظارت ناظر و نیروی انتظامی می‌توانند با بی‌توجهی، ندانم‌کاری و بدون بررسی‌های لازم اقدام به خرید کالا یا خدمات کنند، بلکه باید خود نیز مسئولانه رفتار و با عقلانیت نسبت به خرید خدمات برخورد و رفتار کنند.
آموزش، بهترین روش اطلاع‌رسانی
وی با اشاره به اینکه زمان آن رسیده که شهروندان الزامات و شرایط زندگی در دنیای مدرن را بیاموزند، گفت: تاکنون تخلفات چندانی در فروش بلیت‌های مسافرتی انجام نشده اما به دلیل رسانه‌ای شدن این‌گونه خبرها مردم نسبت به تمامی فعالان دفاتر مسافرتی، فروشندگان بلیت‌های سفر و حوزه‌های مختلف حمل‌ونقل بی‌اعتماد می‌شوند. فضای اینترنتی و مجازی بخشی از پیشرفت صنعت در دنیا بوده و تعطیل کردن یا جلوگیری از فعالیت صنف‌ها مختلف در این فضا بسیار اشتباه است؛ به جای آن باید شیوه مصرف از اینترنت و فضای مجازی به مردم آموزش داده شود. سایت‌های فروش بلیت‌های هواپیمایی، قطار یا اتوبوس‌ها باید از سوی دفاتر خدماتی و مسافرتی رسمی اداره شوند و پژوهش‌ها درباره قانونی و مجاز بودن این سایت‌ها بسیار آسان است. اگر سایت مورد نظر نمی‌تواند هویت حقوقی خود را اثبات کند مردم نباید از آن بلیت خریداری کنند.
هر ارزانی بی‌علت نیست
کرمانی درباره ارزان بودن بلیت‌هایی که از طریق سایت‌های غیرمجاز یا به صورت غیرقانونی در فضای مجازی خرید و فروش می‌شوند، بیان کرد: هر کالایی در بازار، نرخ مشخصی دارد. اگر نرخ کالایی یا خدماتی به طور غیرمتعارفی ارزان‌تر یا گران‌تر باشد ایجاد پرسش می‌کند و مشتری باید بررسی‌ها و پژوهش‌های لازم را برای دریافت علت غیرمتعارف بودن نرخ محصول و خدمات انجام دهد.
البته در مواردی بلیت خطوط مختلف حمل‌ونقل یا تورهای سفر ارزان می‌شوند که دلیل آن خالی ماندن چند صندلی در هواپیما، قطار و اتوبوس یا ظرفیت خالی در تورهای سفر است که موجب می‌شود نرخ به شدت کاهش یابد. در مواقعی نیز تقاضای بازار از میزان عرضه بالاتر بوده و نرخ بلیت‌های تورها، پروازها، قطار یا اتوبوس‌ها افزایش می‌یابد.
او گفت: مشتریان باید بررسی کنند آژانس گردشگری که از آن بلیت هواپیما یا تور را خریداری می‌کنند مورد اعتماد و قانونی است یا خیر. اگر از هویت عرضه‌کننده خدمات در اینترنت اطلاعاتی وجود ندارد و قابل اعتماد بودن فرد ارائه دهند بلیت خطوط مختلف حمل‌ونقل یا تورهای سفر مورد تردید است نباید با آن شخص معامله کرده و از وی بلیتی خریداری کنند.
در این صورت مصرف‌کننده مقصر تمامی حوادثی است که ممکن است پس از دریافت خدمات یا استفاده از بلیت ایجاد شود و باید عواقب فعالیت خود را بپذیرد. رئیس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی و هوایی ایران افزود: فروش غیرقانونی بلیت‌های هواپیمایی، اتوبوس‌ها، قطارها یا تورهای سفر به ۲ بخش تقسیم می‌شود؛ در برخی موارد ارائه‌کننده بلیت مجوزهای لازم را ندارد، اما با یک آژانس مسافرتی یا فعال گردشگری که دارای مجوز است شریک شده و با وی به طور مشترک فعالیت می‌کند که فعالیت وی غیرقانونی نبوده و تخلفی رخ نمی‌دهد.
در بخش دوم که در اوج سفر رخ می‌دهد، بلیت‌های غیرقانونی تقلبی و ساختگی بوده و هنگامی که مسافر برای سوار شدن بر هواپیما، قطار، اتوبوس یا همراهی با تور اقدام می‌کند متوجه می‌شود که بلیت تقلبی خریداری کرده است. اگر مسئولان و تشکل‌های صنفی مرتبط متوجه این گونه فعالیت‌های غیرقانونی شوند از ادامه این فعالیت‌ها جلوگیری می‌کنند اما نمی‌توان متوجه تمامی تخلفات و کلاهبرداری‌ها شد بنابراین مصرف کنند باید در خرید خود دقت کند.
مسافران، حقوق قانونی خود را بشناسند
کارشناسان معتقدند نبود اطلاع‌رسانی مناسب عامل اصلی اعتماد مردم به سایت‌های غیرقانونی و خرید بلیت‌های مسافرتی و خدماتی از این سایت‌ها به شمار می‌رود.
رضا اباذری، رئیس انجمن صنفی گردشگری تهران در گفت‌وگو با «گسترش تجارت» اظهار کرد: بسیاری از مخاطبان سایت‌های غیرمجاز در اینترنت و فضای مجازی اطلاعات کافی از قوانین ندارند و اگر به مردم اطلاع‌رسانی شده و از آنها درخواست شود پیش از انتخاب مجوز قانونی سایت‌های فروش بلیت‌های هواپیمایی و حمل‌ونقل و تورهای سفر را به درستی بررسی کنند؛ مردم نیز به راحتی به کلاهبرداران اینترنی اعتماد نکرده و از فعالان غیرقانونی بلیت سفر و خریداری نمی‌کنند.
اگر مسافران با مراجعه به سایت‌هایی قانونی که از هواپیمایی کشوری و سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری مجوز دریافت کرده‌اند بلیت‌ها و خدمات مورد نیاز خود را خریداری کنند، از پایمال شدن حقوق خود جلوگیری می‌کنند چراکه سایت‌های غیرمجاز پس از فروش بلیت و خدمات به‌هیچ عنوان پاسخگوی هیچ مشکلی نبوده و به راحتی حقوق مسافران را پایمال می‌کنند. او افزود: سایت‌های غیرقانونی بلیت‌های مسافرتی و حمل‌ونقلی خود را بسیار ارزان‌تر از آژانس‌های گردشگری و سایت‌های مجاز ارائه می‌کنند اما در بسیاری مواقع بلیت‌ها تقلبی بوده یا خدمات نامرغوب هستند.
دولت و رسانه‌ها وارد میدان شوند
اباذری درباره راهکارهایی که می‌تواند از فعالیت سایت‌های غیرقانونی در فروش بلیت‌های مسافرتی جلوگیری کند، بیان کرد: به نظر من دولت و رسانه‌ها باید در آگاه‌سازی مسافران کشور بکوشند و براساس قانون مشتریان حق درخواست مشاهده مجوز فروشنده بلیت‌های مسافرتی و حمل‌ونقل را دارند. نهادهای دولتی نیز باید با فعالیت سایت‌های غیرقانونی برخورد کنند. فعالان مجاز مسافرتی و دفاتر گردشگری هزینه‌های بسیاری را برای فعالیت‌های خود پرداخت می‌کنند، اما فعالان بدون مجوز هیچ هزینه‌ای پرداخت نکرده و با ایجاد یک سایت بلیت‌های مسافرتی و خدمات حمل‌ونقلی می‌فروشند.
هماهنگی و نظارت پلیس فتا، سازمان هواپیمایی کشوری و سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری بر فعالیت‌های غیرمجاز عده‌ای کلاهبردار می‌تواند از ادامه این فعالیت‌ها جلوگیری کند. او درباره گران‌قیمت بودن تورهای داخلی اظهار کرد: تور از خدمات مختلفی مانند حمل‌ونقل هوایی تشکیل شده که هریک نرخ مشخصی دارند. اگرچه آژانس گردشگری مجاز بلیت هواپیما و دیگر خطوط حمل‌ونقل مانند قطار یا اتوبوس را ارزان‌تر از سایت‌های غیرقانونی تهیه می‌کند اما به دلیل اینکه تورهای غیرمجاز و بدون مجوز، استاندارد نبوده و بیمه سفر و راهنمای حرفه‌ای ندارند می‌توانند با نرخ ارزان‌تری خدمات خود را عرضه کنند.
سخن آخر
در مقابله با فعالیت سایت‌های گردشگری غیرمجاز مسافران باید هویت حقوقی و قانونی فعالان این سایت‌ها را احراز کرده و درباره صلاحیت آنها بررسی کنند. درباره دلایل استقبال مردم از این سایت‌های غیرقانونی و خرید بلیت از متخلفان اینترنی دلایل بسیاری عنوان می‌شود مانند ارزان بودن بلیت‌ها و نبود احساس مسئولیت مسافران اما نبود آگاهی کافی درباره حقوق مسافران را می‌توان از اصلی‌ترین دلایل دانست که با اطلاع‌رسانی دولت و رسانه‌ها می‌توان جامعه مسافران را نسبت به حق و حقوق خود آگاه کرده و استقبال و استفاده آنها از سایت‌های غیرمجاز را کاهش داد.
