مصائب زمستانی شدن ساماندهی تعطیلات
تین نیوز | تعطیلات زمستانی، اگرچه در نگاه نخست و سطحی می‌تواند از تمرکز سفرها در نوروز بکاهد و موجب توزیع زمانی و مکانی سفر شود، اما خود به نوعی تجمع روزهای تعطیل در بخشی دیگر از سال را به دنبال خواهد داشت و با توجه به فراهم نبودن امکانات و زمینه‌های لازم برای سفر در این فصل از سال که همراه با بارش باران و برف است، به نوعی دیگر به احتمال خطرات و تصادفات جاده‌ای دامن خواهد زد.
در حال حاضر ایران از معدود کشورهایی است که تعطیلات آخر هفته یک روزه دارد. درحالی‌که اغلب کارشناسان و فعالان اقتصادی بر مبنای تجارب جهانی موجود بر لزوم افزایش تعطیلات از یک روز به دو روز در هفته و کاهش تعطیلات متغیر و پراکنده مناسبتی تاکید می‌کنند، به نظر می‌رسد طرح ساماندهی تعطیلات از سوی سازمان متولی گردشگری و ارگان‌های مربوط، تنها به تعطیلات یک هفته‌ای در زمستان ختم می‌شود و مطالعات منظم و دقیق‌تری برای توسعه منطقی طرح ساماندهی تعطیلات شکل نگرفته است.
این در حالی است که هر سال در این فصل شاهد بارش‌های سنگین برف و مسدود شدن جاده‌ها در بسیاری از نقاط کشور هستیم. با توجه به اینکه این بارش‌ها منظم نبوده و زمان مشخصی ندارند، نمی‌توان زمان ثابتی برای تعطیلات زمستانی در نظر گرفت و به نظر کارشناسان نیز همین امر یکی از ایرادهای این طرح است.
«بسته شدن محورهای مواصلاتی در کشور» جزو تیترهایی است که در زمستان بسیار دیده می‌شود. بخش عظیمی از شمال، شمال غرب و غرب ایران در منطقه کوهستانی واقع شده و همین امر سفر به استان‌های این مناطق را در زمستان مخاطره‌آمیز یا غیرممکن می‌کند. آخرین اخبار از بسته شدن 11 محور کوهستانی به‌دلیل بارش سنگین برف، کولاک شدید و کاهش دید حاکی است؛ خبری که سخنگوی مرکز مدیریت راه‌های کشور به «ایرنا» گفته است.
در همین راستا برای انجام سفرهای ضروری در فصل زمستان، استفاده از زنجیر چرخ، همراه داشتن سوخت کافی و اطمینان از سالم بودن فنی خودرو همواره در این فصل توصیه می‌شود. راهداری‌ها و سیستم حمل و نقل به صورت تمام وقت در کار بازگشایی مسیرها هستند و ارگان‌های دیگر نیز به عناوین مختلف از جمله امداد و نجات و... درگیر این مساله‌‌اند.
تعطیلات زمستانی موثر نیست!
از سوی دیگر به اعتقاد کارشناسان گردشگری، این سوال مطرح می‌شود که آیا اساسا زمینه برای سفر خانواده‌ها در فصل سرما مهیا است یا خیر؟ چنانچه اشاره شد و با در نظر گرفتن شرایط جوی در اغلب استان‌های کشور به نظر می‌رسد این امکان چنان‌که بتواند نیاز سفر را پاسخگو باشد، وجود ندارد. سفرهای زمستانی به نقاط خاصی محدود شده و تجمع سفر و ترافیک را در این بخش‌ها در پی خواهد داشت. رئیس حوزه گردشگری میراث فرهنگی مرکز پژوهش مجلس در این باره به خبرنگار ما می‌گوید: «اجرای تعطیلات زمستانی باید به نسبت بقیه متغیرها در نظر گرفته شود وگرنه به تنهایی نمی‌تواند در
ساماندهی تعطیلات موثر باشد.»
دکتر علی‌اصغر شالبافیان تاکید می‌کند که تعطیلات زمستانی تنها یک عامل برای ساماندهی تعطیلات است و اینکه این تعطیلات در چه زمانی باشد و آیا قرار است به صورت ثابت یا متغیر از نظر زمانی در تقویم سالانه ثبت شود، مهم است. در همین راستا، سال گذشته اسحاق‌جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری نیز در نمایشگاه بین‌المللی گردشگری گفته بود: «درست نیست که امکان سفر به ایام، مناطق و شیوه‌های خاص و استفاده از وسایل خاص حمل‌ونقل محدود شود.
این رویه متاسفانه سبب آسیب دیدن تن و روان مسافران و نیز تخریب محیط‌زیست شده است؛ بنابراین باید نسبت به تمرکز و تراکم سفر و انباشت فشار و تقاضای سفر در ایام محدود و آثار زیانبار آن از جمله خسارت‌های مالی، مادی و انسانی حساس باشیم و با سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی مناسب، توازن و تعادل را عملا در توسعه گردشگری محقق کنیم.»
چرا تعطیلات آخر هفته باید به‌جای تعطیلات زمستانی مطرح شود؟
ساماندهی تعطیلات آخر هفته از یک روز به دو روز به این دلیل مطرح شده که از تجمع سفر در ایام خاصی همچون نوروز پیشگیری شود و تعداد روزهای تعطیل رسمی کشور ما که بر‌خلاف آنچه تصور می‌شود، بیشتر از تعطیلات رسمی دیگر کشورها است نیز در ایام سال و در فصول مختلف پخش شود. اما این مساله پس از مطرح شدن با اختلاف نظرهای زیادی مواجه شد که همین امر ارائه طرح‌های مختلف برای ساماندهی تعطیلات را در پی داشت و از جمله آنها طرح تعطیلات زمستانی بود.
البته پس از مطرح شدن مساله ساماندهی تعطیلات آخر هفته از سوی کارشناسان، برخی دولتمردان نیز بر این امر تاکید کرده و در مجلس شورای اسلامی نیز مطرح شده است؛ اما تا کنون به‌دلیل اختلافاتی که میان اقشار مختلف مسوول در این حوزه وجود دارد، به نتیجه نرسیده است.
اما پیشنهادی دیگر که در این خصوص ارائه شد این بود که ادارات با رعایت ۴۴ ساعت کاری در هفته، پنج‌شنبه‌های نیمه اول سال در تمام کشور و پنج‌شنبه‌های نیمه دوم سال در کلان‌شهرها تعطیل شود. در این پیشنهاد ۱۵ روز به‌‌عنوان تعطیلات مذهبی، چهار روز به‌‌عنوان تعطیلات ملی، پنج روز تعطیلات نوروزی، سه روز تعطیلات تابستانی، چهار روز تعطیلات زمستانی، 52 روز تعطیلات جمعه و ۲۷ روز تعطیلات پنج‌شنبه و در مجموع 110 روز تعطیل رسمی ارائه شده است. این طرح نیز تا کنون به نتیجه نرسیده است و کارشناسان معتقدند که تغییر زمان تعطیلات و ساماندهی آن زمانبر بوده و
اراده جمعی ارگان‌های مرتبط را می‌طلبد. همچنین مطالعه و بررسی علمی این طرح از ضروریات انکارناپذیر است.
از سویی دیگر نابسامان بودن تعطیلات در ایران که تنها کشوری است که تعطیلات آخر هفته یک روزه دارد، از نظر مالی به کل بدنه اقتصادی کشور ضربه می‌زند؛ تعطیلاتی بی‌سامان که در سال‌های اخیر شاهد آن بوده‌ایم و پدیده‌هایی مانند وارونگی هوا در زمستان، افزایش آلودگی و وجود ریزگردها و... نیز به آن اضافه شده و روزهای دیگری از تقویم را هم به تعطیلی کشانده است؛ روزهایی که نه می‌توان از تعطیلی آن مطمئن بود و نه می‌توان بر اساس آن برنامه‌ریزی سفر کرد. این تعطیلات ساماندهی نشده، روزهای تعطیلی ایران را حتی در برخی سال‌ها به 130 روز هم رسانده است.
این افزایش بی‌قاعده، بیش از آنکه اثر مثبتی بر توزیع زمانی و مکانی سفر داشته باشد، موجب ایجاد تراکم‌های غیرقابل کنترل در مسیرهای سنتی سفر نیز می‌شود. بنابراین اجرای تعطیلات زمستانی نیز همین مشکلات را به دنبال خواهد داشت که به‌دلیل ناپایدار بودن شرایط جوی نمی‌توان برای سفر برنامه‌ریزی کرد و در صورت اقدام به سفر نیز سفرها محدود به برخی مناطق خاص می‌شود و همان چالش تجمع سفر و ترافیک جاده‌های ایران در مسیر کلاسیک سفر در ایام نوروز را تکرار خواهد کرد.
حالا کارشناسان معتقدند اگر تعطیلات زمستانی با شرایطی که موجود است اجرا شود، از یک سو امکان سفر ایمن در چند روز تعطیل را از بسیاری سلب می‌کند و از سوی دیگر در صورت مساعد بودن شرایط جوی و جاده‌ای نیز تجمع سفر را در پی داشته و عملا باری از دوش تراکم سفری که در ایام نوروز نیز شاهد آن هستیم برداشته نخواهد شد.
