پل خلیج فارس " پیوند " یا " گسست "

تین نیوز |  در سال 1369 که جنگ به تازگی تمام شده بود ، قشم منطقه آزاد تجاری – صنعتی اعلام شد . و آرام آرام رو به توسعه گذاشت و در همان اوائل کار ، بار دیگر زمزمه طرح احداث پل مطرح شد . اما در حد حرف ماند طرح ساخت پل خلیج فارس از هنگام دولت هاشمی رفسنجانی مطرح و در سال 1388 طرح های مطالعاتی تکمیل و در هیأت دولت مطرح شد .
برای احداث این پل مناقصه ای به ارزش 650 میلیون یورو برگزار شد و در نهایت عملیات اجرایی ساخت پل خلیج فارس ، روز دوشنبه 23 اسفند 89 با حضور رئیس جمهور وقت در منطقه کلید خورد.
با احداث پل خلیج فارس به طول بیش از ۳ کیلومتر، وساخت ۸۶ کیلومتر راه آهن و ۹۲ کیلومتر اتوبان، جزیره ی قشم به سرزمین اصلی و شبکه ی بزرگراه ها و راه های ریلی کشور متصل می شود.ضمن آنکه به لطف قوانین و مقررات آسان ترخیص و گمرک ترانزیت کالا از منطقه آز اد قشم نیز توجیه اقتصادی می یابد .
در عین حال هزینه های حمل و نقل و زمان ترانزیت کالا از جزیره قشم کاهش یافته و قیمت تمام شده کالا و خدمات به دلیل ایجاد شبکه حمل و نقل ریلی و جاده ای کمتر خواهد شد .
تاثیر پل خلیج فارس بر زیرساخت عمرانی و توسعه ای منطقه نیز چشمگیر خواهد بود . با اتصال بندر لافت قشم به بندر پهل در هرمزگان ، به حوزه آبی کشور دوازده مایل دریایی ، به سبب دسترسی به خشکی ، افزوده می شود. این امر علاوه بر سودی که به حاکمیت ملی در مسئله ای کنترل تنگه هرمز و به ویژه سوخت رسانی به کشتی ها ( یونگرینگ) می رساند . تاثیرات مثبت آشکاری بر حوزه گردشگری خواهد گذاشت .
با سهولت دستیابی جاده ای به جزیره قشم علاوه بر ازدیاد سفرهای زمینی ، از موهبت انتقال آسان آب، برق، مخابرات و تاسیسات زیربنایی از سرزمین اصلی به جزیره و بر عکس نیز بهره مند خواهیم شد .

کریدور اتصال شمال به جنوب
به گزارش خبرنگار آغاز ، کارشناسان معتقدند ، در کنار بهره بردن از امتیازاتی نظیر عدم ورود کالاها به گمرک، در منطقه آزاد قشم، سرمایه گذاری خارجی را نیز می توان جذب کرد، و در این مهم اتصال به شبکه ی راه آهن کشور از طریق خط ریل روی پل کمک شایانی خواهد کرد پل خلیج فارس به عنوان کریدور اتصال شمال و جنوب، امکان ترانزیت و خروج آسان کالا را از جزیره ی قشم به مقصد کشورهای تازه استقلال یافته ودر نتیجه اروپا فراهم خواهد آورد.
با احداث این پل که دارای مسیر رفت و برگشت خط آهن نیز خواهد بود، این امکان فراهم می شود تا محموله های تخلیه شده در قشم، به سرعت وارد ناوگان حمل و نقل جاده ای و ریلی شده و در اسرع وقت، محصولات صادراتی را به ترمینال دریایی صادرات، برساند
توسعه ی بندر کاوه، با قریب دو هزار هکتار پس-کرانه و ظرفیت ۷۰۰ هزار TEU در سال، به عنوان یکی از محورهای طرح شبکه ی جامع ارتباطی خلیج فارس نقش بسزایی در امر ترانزیت کالا دارد
با بهره برداری از بندر کاوه و پس-کرانه اش، رقم اشتغال زایی تنها در همین بندر به بیش از ۲ هزار نفر خواهد رسید، و علاوه بر این،میزان ورود گردشگر به جزیره، پیوستن به شبکه ی ریلی و پروژه های جانبی موجب رشد چشمگیر آمار اشتغال در منطقه خواهد شد.

چالش های پیش رو
مدیرعامل سازمان منطقه آزاد قشم درباره پیشرفت این پروژه می گوید؛ تاكنون تنها پنج درصد از این پل ساخته شده است.
در گزارش خبرنگار ما آمده است ، شهریار مشیری در حالی از پیشرفت پنج درصدی ساخت پل خلیج فارس می گوید كه حیدری پور مدیرعامل پیشین سازمان منطقه‌ آزاد قشم در تیرماه سال جاری پیشرفت این پروژه را 32 درصد اعلام كرده بود. از سوی دیگر طبق پیش بینی ها ساخت این پل باید تا پایان دولت دهم و در خرداد 92 به اتمام می رسید اما عمر دولت دهم تمام شد و حتی پای این پل به دریا هم باز نشد.
مشیری می افزاید : هنوز فاز یك این پروژه نیز شروع نشده است. مقداری خاك برداری انجام شده و چند پایه پل آن هم در خشكی شمع كوبی شده است اما اصل كار كه در دریا است هنوز آغاز نشده است.
وی می گوید : در دولت قبل برای ساخت پل، قراردادی با پیمانكار این پروژه امضا شد كه براساس آن 150 میلیارد تومان به عنوان پیش پرداخت و از محل 15 درصد سهم دولت برای شروع پروژه به پیمانكار پرداخت شد. مدیرعامل سازمان منطقه آزاد قشم می افزاید: پیمانكار برای تامین مابقی منابع مالی این پروژه باید از بانك سپه استقراض كند و سپس در قالب BOT و از محل عوارض تردد در این پل، بتدریج به این بانك برگرداند .
مشیری در ادامه ساخت و تكمیل پل خلیج فارس را از برنامه های سازمان منطقه آزاد قشم در دولت یازدهم اعلام كرد و گفت:سیاست منطقه آزاد قشم این است كه پل خلیج فارس هر چه زودتر ساخته و تكمیل شود و در این راستا امیدواریم پیمانكار و مشاوره این پروژه نیز همت كنند تا این پروژه بدون هیچ تعللی؛ در زمان موعد به بهره برداری برسد.
مشیری درباره تغییرات احتمالی در قرارداد ساخت این پل نیز گفت: قرارداد ساخت پل خلیج فارس با پیمانكار همان قراردادی است كه در دولت قبل امضا شده و هیچ گونه تغییری در آن داده نشده است.

طراح سازه پل خلیج فارس چه می گوید ؟
یکی از طراحان طولانی‌ترین پل در دست ساخت کشور ضمن تشریح جزئیات سازه مدنظر برای این پروژه، گفت: با توجه به مشکلاتی که در تنگه خوران وجود داشت مبنای کار بر این بوده که طرحی تهیه گردد که کمترین میزان کار اجرایی در دریا داشته باشد .
وی می گوید : برای ساخت پل خلیج فارس در حدود 600 گزینه وجود داشته که در نهایت پل کابلی ترکه ای با پنج دهانه 360 متری که یک دهانه متحرک برای آن پیش بینش شده ، انتخاب شد .
این طراح می گوید: برای اینکه پایه‌های پل را روی بستر دریا قرار گیرد نیاز است حدود 220 شمع بتونی به قطر یک و نیم متر تا عمق 20 تا 25 متر در کف دریا کوبیده شود. همچنین برای اینکه بستری مناسب ایجاد شود و بتوانیم پایه‌های پل را روی آن بگذاریم، از سازه‌های صندوقی شکل بتونی (کیسون) استفاده می‌شود که هر یک در حدود 1700 تن وزن دارد.
به گفته موسوی، اکنون سه کیسون از 10 کیسون مورد نیاز در حال ساخت است.
وی یادآور شد: ستون‌های اصلی روی کیسون‌ها قالب‌بندی خواهد شد و تا ارتفاع 153 متر بالا خواهد رفت که ارتفاعی حدود 3 برابر برج آزادی خواهد داشت.
به گفته وی، عرض کامل عرشه 35 متر، عرض مفید آن 31.5 و ضخامت آن 3.5 متر است.: دهانه متحرک پل شبیه آسانسور از نوع بالا رونده با نیروی کشش است که از بین شش نمونه پل‌ متحرک در دنیا انتخاب شده است.
وی در پایان تاکید کرد: در انجام این پروژه تمام مهندسی آن ایرانی بوده است و تنها در حوزه‌های کوچک و اجرایی که تجربه آن در کشور وجود نداشت از مشاوران خارجی بهره‌برده‌ایم.

همسایه نگران
بنا به گزارش آغاز ، واقعیت این است که بسیاری از سواحل جنوبی ایران به دلیل محدودیت های محیطی مانند (عمق کم آب ) توانایی پذیرش کشتی های بالای 100 هزار تنی را ندارند.
در چنین شرایطی ، سواحل جزیره قشم با عمق حدود 40 متر در برخی نقاط ، این امکان را می دهد که ایران نیز اسکله ای مطابق با استانداردهای روز دنیا برای پذرش کشتی های فوق سنگین در آن احداث کند . با احداث این بندرگاه عظیم در قشم ، کشتی های حامل کالاها ( به ایران – از ایران ) به جای رفتن به بنادر دورتر جنوب خلیج فارس ، در قشم پهلو می گیرند . این مسئله باعث می شود تا هزینه های ورود کالای خارجی به ایران 20 تا 30 درصد کاهش یابد .
به علاوه کشتی های گذری نیز ترجیح خواهند داد به جای رفتن به سواحل دور دست امارات در همان وسط دریا و در جزیره قشم سوخت گیری کنند و خدمات بندری دریافت نمایند .
بدیهی است که هیچ کدام این اتفاقات نمی تواند برای اماراتی ها خوشایند باشد به هر حال ، بخش عمده ای از فعالیت های بندری این کشور کوچک مستقیم یا غیر مستقیم مدیون توسعه نیافتگی بنادر اریران است . اما احداث بندرگاه در قشم فقط نیمی از راه حل است و نیم دیگر ، به همین پل خلیج فارس مربوط می شود .
فراموش نکنیم که شم یک جزیره است و اگر به سرزمین اصلی وصل نشود همه کالاهای تخلیه شده در آن ، ناگزیر باید برگشتی های کوچک تر بار و به بنادر جنوب ایران منتقل شود . اما پل خلیج فارس ، که دارای مسیر رفت و برگشت قطار نیز خواهد بود این امان را فراهم می اورد که محموله های تخلیه شده در قشم ، به سرعت وارد ناوگان حمل و نقل جاده ای و ریلی ایران قرار بگیرد و با سرعت فراوان به مقصد نهایی در اقصی نقاط کشور برسد و متقابلا محصولات صادراتی ایران نیز با سرعت و سهولت به ترمینال دریایی صادرات می رسد . گفته می شود با راه اندازی این پل ، سرعت انتقال کالا به ایران و از ایران . تا 40 درصد بهبود می یابد .
از اینها گذشته چون احداث بندر در قشم نیاز به سرمایه گذاری کلان دارد ، کمتر سرمایه گذاری حاضر می شود بدون وجود پل ، در اسکله سرمیاه گذاری کند . زیرا این پل است که بندرگاه را رونق و سرعت می بخشد و با گردش سرمایه ، بازگشت سرمایه و سود را تضمین می کند .

آنجا که خوشحالی و نگرانی به هم می رسند
گزارشگر اعزامی مجله آغاز به منطقه آزاد قشم در گفت و گو با تنی چند از شهروندان قشمی دریافته است که آن ها نگرانی هایی از احداث پل خلیج فارس دارند بعضی از این شهروندان ضمن تائید منافع پل خلیج فارس از دغدغه هایی می گویند که مسئولان امر بایستی به طور شفاف بدان ها پاسخ گویند .
سهیل بشارت یکی از جوانان قشم دغدغه خود را افزایش احساس نا امنی نزد بسیاری از قشم وندان می داند او به خبرنگار آغاز می گوید : قشم در همین وضعیت فعلی از امنیت روانی خوبی برخوردار است هر چند که معضلات مهمی همچون قاچاق کالا و سوخت را نمی توان نادیده گرفت .
یک دبیر آموزش و پرورش که نامش را به خبرنگار آغاز نمی گوید : از بر هم خوردن بافت بومی و فرهنگی جزیره قشم در آینده حرف می زند .
این فرهنگی می گوید : تصور کنید که با احداث پل خلیج فارس چه حجمی از مسافر به جزیره سرازیر می شود که نظارت بر آن ها به سختی ممکن است . این هجوم غیرمتعارف ممکن است باعث شود تا بافت اجتماعی و فرهنگ بومی دچار اختلال شود.
یکی از دغدغه های جدی مردم قشم حفظ محیط زیست طبیعی و تاریخی جزیره است . بعضی ها معتقدند احداث پل قشم می تواند به این اکو سیستم بی نظیر لطمه بزند. مهندس جوانی که خود را فاروق و تحصیل کرده رشته عمران معرفی می کند به خبرنگار آغاز می گوید : متاسفانه در شرایط فعلی از اکوسیستم طبیعی و موجود و بی نظیر قشم حفاظت سامان یافته ای نمی شود و مسئولین ابزاری برای نگهداشت محیط زیست و آثار تاریخی و عجایب هفتگانه جزیره قشم در اختیار ندارند و اما بعد ...
بهرحال پل احداث نشده خلیج فارس ، پدیده ای است غوطه ور میان واقعیت ها و دغدغه ها موضوع این پل یک حرکت پاندولی دارد که در هر برهه از زمان به سمتی بیشتر متمایل می شود . متاسفانه طی سالیان اخیر هیچکس به این دغدغه ها و نیازهای عمومی پاسخی در خور نداده است و اگر قرار است موضوع پلی خلیج فارس از مواهب توسعه بر شمرده شود باید مورد پذیرش و همراهی مردم و شهروندان واقع شود . واقعیت و حقیقت این است که احداث پل یک نیاز اصولی و ضروری است اما اگر به دغدغه ها و خواست شهروندان قشمی توجه نشود نمی توان به دورن زا شدن توسعه در این خصوص امیدوار بود.
به هر حال گفتنی ها در این خصوص فراوان است و همین چند نظر از بین موافقین و مخالفین برای شنیدن مسئولین کفایت می کند .