عقب ماندگی بنادر ایران در رقابت منطقه ای؛ رشد پرشتاب عربستان در توسعه زیرساخت های دریایی

به گزارش تین نیوز به نقل از سی نیوز، افتتاح پایانه کانتینری جنوب در بندر جده، که با همکاری شرکت بین المللی DP World و سازمان بنادر عربستان (Mawani) صورت گرفته است، نمونه ای از این پیشرفت های چشمگیر است. این پروژه که با سرمایه گذاری ۸۰۰ میلیون دلاری اجرا شده، ظرفیت این پایانه را از ۱.۸ میلیون TEU به ۴ میلیون TEU افزایش داده و در آینده امکان ارتقاء آن تا ۵ میلیون TEU نیز پیش بینی شده است.

سرمایه گذاری هدفمند و توسعه پایدار در عربستان

این پروژه بخشی از چشم انداز ۲۰۳۰ عربستان است که درصدد است این کشور را به قطب تجاری و ترانزیتی منطقه بدل سازد. پایانه جدید بندر جده با بهره گیری از فناوری های هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و سامانه های هوشمند ردیابی بار، سرعت و دقت عملیات بندری را افزایش داده است. کاهش زمان انجام فرآیندهای گمرکی از دو دقیقه به ده ثانیه، استفاده از جرثقیل های برقی و خودکار، افزایش ظرفیت کانتینرهای یخچالی، و ساخت بزرگ ترین مرکز بازرسی محموله های یخچالی در عربستان، همگی بیانگر تمرکز این کشور بر بهره وری، توسعه پایدار و ارتقای استانداردهای عملیاتی است.

همچنین، ایجاد پارک لجستیکی جده در کنار این پایانه، که بزرگ ترین مجموعه لجستیکی عربستان محسوب می شود، زمینه را برای افزایش سهم عربستان در زنجیره تأمین جهانی و تقویت نقش این کشور در اتصال مسیرهای تجاری آسیا، آفریقا و اروپا فراهم می سازد.

چالش های ایران در رقابت با بنادر منطقه

در مقابل، ایران در توسعه بنادر و زیرساخت های دریایی با مشکلاتی جدی روبه رو است که مهم ترین آنها عبارتند از:

1. فرسودگی تجهیزات و زیرساخت ها

2. محدودیت سرمایه گذاری: تحریم های بین المللی، عدم ثبات در سیاست های اقتصادی و نبود سرمایه گذاری خارجی موجب شده است که بسیاری از پروژه های بندری ایران با کندی یا توقف مواجه شوند.

3. فقدان زیرساخت های لجستیکی پیشرفته: نبود مراکز توزیع و پارک های لجستیکی مدرن در نزدیکی بنادر ایران، کارایی و سرعت جابه جایی کالاها را کاهش داده و رقابت پذیری کشور را تضعیف کرده است.

4. تأخیر در اجرای پروژه های استراتژیک: بندر چابهار که می توانست یکی از مهم ترین مراکز ترانزیتی منطقه باشد، به دلیل موانع داخلی و بین المللی هنوز به جایگاه مطلوب خود دست نیافته است.

5. عدم استفاده بهینه از موقعیت جغرافیایی: ایران با دسترسی به آب های آزاد و موقعیت استراتژیک در مسیر کریدورهای بین المللی، ظرفیت بالایی برای توسعه تجارت دریایی دارد، اما به دلیل عدم برنامه ریزی مؤثر و نبود حمایت های ساختاری، نتوانسته است از این مزیت به درستی بهره ببرد.

روند توسعه بنادر منطقه نشان می دهد که کشورهایی همچون عربستان، امارات و قطر با برنامه ریزی و سرمایه گذاری کلان، در حال تبدیل شدن به مراکز کلیدی تجارت جهانی هستند. در مقابل، ایران با وجود ظرفیت های بالقوه فراوان، به دلیل موانع داخلی و تحریم های بین المللی، نتوانسته است جایگاه خود را در این رقابت حفظ کند. عدم اقدام سریع و مؤثر در این حوزه، می تواند ایران را از تحولات مهم منطقه ای و جهانی در حوزه تجارت دریایی کنار بگذارد.

اکنون زمان آن رسیده است که تصمیم گیران حوزه دریایی و حمل ونقل کشور با اتخاذ راهبردهای مؤثر، ایران را به مسیر رقابت پذیری در عرصه دریایی بازگردانند؛ چراکه در غیر این صورت، فاصله کشور با رقبای منطقه ای هر روز عمیق تر خواهد شد.