◄ چرخه باطل تصمیم‌گیری در صنعت خودرو
سال هاست که مردم از عملکرد خودروسازان ناراضی هستند و کیفیت و شیوه عرضه محصولات خودروسازان داخلی به خصوص دو خودروساز سایپا و ایران‌خودرو که نه دولتی هستند نه خصوصی این صنعت را با یک بحران جدی مواجه کرده است
گویی قرار نیست هیچ وقت بازار خودرو در ایران به ثبات برسد. درواقع بازار خودرو در ایران سال هاست درگیر یک رانت و فساد سیستمی شده است که رهایی از آن فقط نیازمند جراحی در بدنه این صنعت است. بنابراین صنعت خودروسازی کشور علاوه بر تحریم های بین المللی درگیر یک فساد سیستمی شده است که رانت خواران و دلالان به گونه ای بر آن چیره شده اند که به این راحتی خلاصی از آن امکان پذیر نیست. درواقع اخلال در بازار خودرو در پی تحریم‌ها بر کشور آغاز شد اما در ادامه با تصمیم گیری ها و رانت های گروهی و جناحی در این بازار رهایی از آن نیز به گونه ای محال شده است.
اختلاس و دزدی که در سال های اخیر همیشه در صدر اخبار رسانه های ایران قرار داشته است مدت هاست که پای آن به صنعت خورسازی نیز کشیده شده است و با ورود قوه قضاییه پای برخی از مدیران این صنعت نیز به زندان باز شد. اما مشکل خودروسازی ایران بیش از آن است که با بازداشت چند مدیر و کارمند حل شود درواقع رانت های ایجاد شده در این صنعت مهم و بزرگ کشور و منافع گروه ها و جناح های مختلف آن را به بن بست کشانده است.
سال هاست که مردم از عملکرد خودروسازان ناراضی هستند و کیفیت و شیوه عرضه محصولات خودروسازان داخلی به خصوص دو خودروساز سایپا و ایران‌خودرو که نه دولتی هستند نه خصوصی این صنعت را با یک بحران جدی مواجه کرده است. درواقع رانت خواری و فساد در صنعت خودرو به حدی فراگیر شده است که به گفته حشمت الله فلاحت پیشه «آن را به مصون‌ترین قلعه در مقابل قوانین کشور تبدیل کرده است». در این بین کارشناسان این حوزه برای رهایی صنعت خودرو از این وضعیت راهکارهای مختلفی را از شیوه قیمت گذاری و یا عرضه محصولات در بازار خودرو را مطرح کرده اند که تا به حال هیچکدام نتوانسته اند آن را از ورطه نابودی نجات دهند. بلکه روز به روز نه تنها بر مشکلات آن افزوده می شود بلکه پیچیده شدن مسائل درا ین صنعت آن را به بن بست رسانده است. حالا هم راهکارهای مقطعی و کوتاه مدتی همچون قیمت گذاری مبتنی بر بازار و یا بازگشت قیمت ها به آگهی های آنلاین نیز نمی تواند دردی از این بازار دوا کند.
یک نمونه از این بی برنامگی را می توان مصوبه اخیر شورای رقابت دید که این نهاد نیز با دخالت در قیمت گذاری خودورها برای قیمت‌گذاری جدید، علاوه بر افزایش قیمت کارخانه‌ای خودروها باعث گران‌تر شدن خودرو در بازار نیز شد، به طوری که حالا شاهد رشد قیمت اکثر خودروها در بازار هستیم. به این ترتیب قیمت پراید که به ۱۰۰میلیون تومان رسیده بود چند روز پیش به ۱۰۳میلیون تومان و تیبا ۲ نیز که با قیمت ۱۲۲میلیون تومان به فروش می‌رسید، قیمتش الان به 125میلیون تومان افزایش یافته است. بنابراین می بینیم که با هر تصمیم چگونه بازار خودرو بهم می ریزد.
همچنین باتوجه به سیاست افزایش تولید خودرو که از سوی وزارت صمت اعلام شده و پیش‌بینی کرده است که تا پایان سال به افزایش ۵۰ درصدی تولید در حوزه خودرو برسیم می بینیم حالا با واکنش قطعه سازان مواجه شده است. به گونه ای که امروز دبیر انجمن صنایع همگن نیرو محرکه و قطعه‌سازان با اشاره به عدم امکان ادامه روند تامین قطعه با شرایط فعلی، در نامه‌ای خطاب به مدیران عامل خودروساز بزرگ کشور،اظهار کرد: چنانچه اقدام عاجل و موثر در تعدیل قیمت‌ها و پرداخت مطالبات معوق قطعه‌سازان صورت نپذیرد، ادامه تامین حتی با وعده و وعید هم امکان‌پذیر نخواهد بود. خواهشمند است مقرر فرمائید چاره اندیشی اساسی صورت پذیرد.
بنابراین می بینیم که هر تصمیم که در صنعت خودرو گرفته می شود بدون توجه به ظرفیت ها و پتانسیل ها و همچنین در نظر گرفتن شرایط عملیاتی کردن آن در همان مرحله نخست با موانع زیادی مواجه می شود. اینجاست که همان سخن جراحی در صنعت خودرو باید جدی گرفته شود.
