افزایش ریسک قاچاق در مبادی رسمی با هوشمند شدن گمرک

 مدیر کل دفتر فناوری اطلاعات و ارتباطات گمرک ایران برخی اظهار نظرها درباره قاچاق کالا به کشور را فاقد پایه علمی و بر مبنای احساسات دانست و گفت: مجهز شدن گمرک به سیستم‌های الکترونیکی هوشمند، ریسک قاچاق را در مبادی رسمی بالا برده است.

«فیروزه خیالی» روز سه شنبه با اشاره به تکمیل فرآیند هوشمندسازی در گمرک طی هفته‌های اخیر افزود: گمرک ایران با آسیب‌شناسی برخی پرونده‌های قاچاق کالا در سال گذشته، علاوه بر مانیفست الکترونیکی، اطلاعات بارنامه، عدل‌بندی، قبض انبار و فاکتور رانیز در هفته‌های اخیر الکترونیکی کرد که این اقدام موجب شد، تا فرآیند تقاطع‌گیری اطلاعات و رصد اطلاعات کاملاً هوشمند انجام شود.
وی افزود: با انجام این اقدامات امکان قاچاق کالا از مبادی گمرکی وجود ندارد زیرا تقاطع‌گیری اطلاعات توسط سامانه‌ها به صورت هوشمند و از طریق مانیفست الکترونیکی، بارنامه الکترونیک، فاکتور و عدل‌بندی الکترونیکی صورت می‌گیرد که علاوه بر اظهار صاحب کالا یا نماینده قانونی وی تمامی این اطلاعات به صورت هوشمند توسط سامانه‌ها کنترل می‌شود که گمرک بخش عمده‌ای از این اطلاعات از جمله گواهی مبدأ را به صورت الکترونیکی از مقصد و یا شرکت‌های کشتیرانی و حمل‌ونقل می‌گیرد.
خیالی گفت: برخی از اظهارنظرها درخصوص موضوع قاچاق پایه علمی ندارد و کاملاً احساسی است ضمن اینکه علاوه بر کنترل‌های الکترونیکی، کالاها در گمرک از طریق ارزیاب‌ها، کارشناسان و همچنین دستگاه‌های کنترلی ایکس‌ی به صورت فیزیکی کنترل می‌شود.
مدیرکل فناوری اطلاعات گمرک جمهوری اسلامی ایران به تاثیرات این فرآیند برکاهش قاچاق از طریق مبادی رسمی اشاره کرد و گفت: پیش از این، از صاحبان کالا اسناد کاغذی دریافت می‌شد که احتمال مغایرت با محموله کالا وجود داشت، اما در حال حاضر به اسناد الکترونیک دسترسی داریم و گواهی بارزسی کالا و گواهی مبدأ را به صورت الکترونیک دریافت می‌کنیم.
خیالی افزود: برای نمونه از چین و کره گواهی مبدأ دریافت می‌کنیم و پیش از ورود محموله از چگونگی آن اطلاع داریم.
به گفته وی، اخذ الکترونیک اسناد منشاء مثل مانیفست بارنامه، گواهی بازرسی، گواهی مبدأ برای دسترسی به اطلاعات بسیار کمک کرده و منجر به شفاف شدن در کنترل و بررسی‌ها شده است.
فیروزه خیالی شفاف‌سازی اطلاعات را در کنترل و بررسی‌ها بسیار مؤثر دانست و گفت: از آنجایی که دسترسی به اسناد و مقایسه آنها به راحتی انجام می‌شود، اعمال مدیریت ریسک نیز بهینه شده است.
تجهیز گمرکات به دستگاه‌های کنترلی از دیگر اقداماتی است که به گفته فیروزه خیالی در افزایش ریسک قاچاق در مبادی رسمی مؤثر بوده است.
وی با اشاره به اینکه تا قبل از سال 92 تنها 2 دستگاه ایکس‌ری فعال بوده است، گفت: اکنون 12 دستگاه مشغول به کار هستند و ما براساس مدیریت ریسک و پارامترهایی که مشخص شده و ریسک‌ها را شناسایی کرده‌ایم.
به گفته این مسئول در گمرک، کانتینرهایی که احتمال داده می شود، حامل محموله‌های خاصی است، توسط دستگاه ایکس‌ری و یا حتی توسط ارزیاب بازرسی می‌ شود.
به گفته مدیرکل فناوری اطلاعات گمرک تعداد این دستگاه‌ها تا پایان سال به دو برابر افزایش پیدا خواهد کرد.
خیالی افزایش کشفیات را نتیجه زیر ذره‌بین قرار گرفتن مبادی رسمی و تحولات اخیر سیستم گمرکی دانست و گفت: ما در ابتدای راه‌اندازی سامانه 711 درصد افزایش کشفیات مواد مخدر داشتیم.
وی تاکید کرد: این سامانه در شناسایی ریسک‌هایی ناشی از ورود کالا به ما بسیار کمک کرده و به دنبال آن کشفیات قاچاق افزایش پیدا کرده است؛ طبیعتاً وقتی کشفیات افزایش پیدا می‌کند ریسک قاچاق هم بالا خواهد رفت.
خیالی یادآور شد: پیش از این برخی صاحبان کالا به دلیل نبود سیستم هوشمند از مبادی رسمی قاچاق می‌کردند، اما اکنون ریسک قاچاق بالا رفته و تمایل فرصت‌طلبان به سوء‌استفاده از این مبادی را کاهش داده است.
مدیرکل فناوری اطلاعات گمرک به همکاری نهادهای امنیتی با گمرک اشاره کرد و گفت: ضمن انجام تشریفات و بعد از انجام آن ابزارهای کنترلی دیگری هم وجود دارد، مثلاً امکاناتی که گمرک در اختیار نیروی انتظامی قرار داده و این نهاد می‌تواند، کل محموله‌ها را رصد کند.
به گفته وی، نیروی انتظامی می‌تواند در لحظه استعلام بگیرند و یا اینکه تردد هر حامل را بررسی کند. نیروی انتظامی می‌تواند صحت‌سنجی کند و ببیند حاملی که در حال تردد است از مبادی رسمی ترخیص شده است یا خیر.
به گفته خیالی این فرآیندها باعث شده همه تشریفات در زمان ورود، انجام مراحل گمرکی و بعد از خروج از گمرک به صورت بر خط (آنلاین) مورد رصد و بررسی قرار گیرد.