◄ چین در کدام بنادر خاورمیانه سرمایه گذاری کرده است؟

چینی ها در یک دهه گذشته سرمایه گذاری گسترده ای در بنادر کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس انجام داده اند.

به گزارش تین نیوز، سرمایه گذاری جمهوری خلق چین در بنادر و زیرساخت های بندری خاورمیانه در سال های اخیر به شدت افزایش یافته است. در این میان، کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس بیشترین استقبال را از سرمایه گذاری دومین اقتصاد برتر جهان داشته اند. کشورهایی که علی رغم دارا بودن ذخایر عظیم نفت و گاز، مقوله جذب منابع مالی بین المللی را نیز مورد توجه قرار داده اند.

چینی ها با عنوان کردن طرح ساخت راه ابریشم جدید تحت عنوان یک کمربند یک جاده که دارای هفت مسیر اصلی بوده و تجارت مستقیم چین با بیش از 60 کشور دنیا را هدف گرفته، در چند سال گذشته نفوذ خود را در میان شیخ نشین های حاشیه خلیج فارس افزایش داده اند.

آنچه که نظرها را به خود جلب می کند تمرکز چین بر پروژه های بندری در خاورمیانه است که چینی ها به شکل ویژه ای سرمایه گذاری در طرح های حوزه لجستیک دریایی را مد نظر قرار داده اند. 

شهر جدید ابریشم و بندر مبارک کویت

کشور کوچک کویت در راستای تحقق افق 2035، چشم به مشارکت چینی ها و منابع مالی گسترده آنها دوخته است، به طوریکه چشم انداز بلند مدت این کشور خط مشی مشترکی را با طرح یک کمربند یک جاده چین پیش گرفته است. بلومبرگ در سال 2019 از سرمایه گذاری 10 میلیارد دلاری چینی ها در کویت خبر داده بود.

طرح ساخت شهر جدید ابریشم (مدینه الحریر) در سواحل شمال شرق کویت (در نزدیکی مرز سرمین اصلی با جزیره بوبیان) به عنوان لنگر گاه جاده ابریشم جدید و بندر عملیاتی چینی ها در کویت احداث خواهد شد.

علاوه بر این، بندر مبارک نیز در شرق جزیره بوبیان و در نزدیکی بندر بزرگ فاو به عنوان اسکله بزرگ نفتی در نظر گرفته شده است که در حال توسعه است. در سال 2011، اختلاف و تنش بین دولت کویت و عراق به علت نزدیکی بندر مبارک به فاو و مرز آبی عراق بالا گرفت. 

بندر جبل علی دبی

در تاریخ 29 آوریل سال 2019، دولت چین در قراردادی 4 میلیارد دلاری از تاسیس یک ایستگاه جدید در مسیر یک کمربند یک جاده خبر داد که بخش قابل توجهی از آن بندر جبل علی را شامل می شود. 

به گزارش Sea Trade Maritime، دو کشور چین و امارات متحده عربی همکاری مشترک در سرمایه گزاری جدید برای توسعه یک ایستگاه جدید تجاری در جاده ابریشم جدید در دبی را اغاز کردند.

چین با سرمایه گزاری 2.4 میلیارد دلاری خود در بندر جبل علی امارات قصد آن را دارد تا از این هاب مهم خاورمیانه برای انبار و صادرات محصولات چینی به سرتاسر جهان استفاده کند. لازم به ذکر است که در حال حاضر بندر جبل علی امارات بزرگترین اسکله کشتیرانی خلیج فارس و یکی از بندر بزرگ دنیاست که علاوه بر چین دیگر کشورها و کمپانی های بزرگ نیز در طول دهه های گذشته اقبال فراوانی به فعالیت در آن از خود نشان داده اند. 

عمان و گسترش همکاری چین

بازار رو به رشد عمان و پروژه های زیرساختی این کشور سبب شده تا چینی ها عمان را به عنوان یک مقصد جذاب سرمایه گزاری انتخاب کنند.

در این ارتباط Zawya گزارش داد که تجارت دو جانبه دو کشور چین و عمان در ابتدای سال 2024 میلادی به بیش از 40 میلیارد دلار رسید که به نسبت جمعیت کم کشور عمان این رقم نسبتا بالایی ارزیابی می شود. طرح ساخت بندر جدید دقم به عنوان هاب ترانزیتی در غرب اقیانوس هند و ایستگاه ارتباطی بین آفریقا و هند از چشم چینی ها دور نمانده و چشم بادامی ها در سالیان گذشته سرمایه گذاری گسترده ای را در این بندر انجام داده اند. از طرف دیگر، چین برنامه مدتی را برای نفوذ در بازار پر رونق انرژی عمان دارد. 

عربستان و بازار در حال انفجار

تغییر رویکرد پادشاهی عربستان در بسیاری از بخش ها بعد از روی کار آمدن عربستان سبب شده که این کشور عملا در راس اخبار کشورهای خاورمیانه در چند سال گذشته قرار گیرد. چینی ها در ایام اخیر نفوذ خود را در عربستان سعودی افزایش داده اند، تا جایی که در ماجرای برقراری مجدد روابط دو کشور ایران و عربستان نقش میانجی را ایفا کردند.

مسلما طرح های توسعه زیرساختی در سرزمین حجاز چینی ها را به تکاپو خواهد انداخته که از قافله عقب نیفتند. طرح توسعه بندر دمام در بخش های مختلفی همچون انرژی، ساختمان و فرودگاه از جمله این طرح ها هستند که عربستان برای بزرگترین بندر خود در خلیج فارس در نظر گرفته است. پیش بینی می شود که در آینده ای نزدیک، جمهوری خلق چین در بسیاری از طرح های زیر ساختی عربستان علی الخصوص در حوزه دریانوردی مشارکت کند.  

عدم سرمایه گذاری چین در بنادر ایران

جمهوری خلق چین نخستین شریک تجاری ایران است، به طوری که بیشترین مراودات اقتصادی پکن در خاورمیانه با تهران صورت گرفته است. اما متاسفانه رفته رفته بازار کشورهای عربی گوی سبقت را از سرزمین پهناور ایران ربوده و صرفا شاهد پیشرفت پروژه های زیربنایی همسایگان هستیم.

با یک نگاه سر انگشتی به ابرپروژه های در حال احداث کشورهای عربی با همکاری چین به یک نتیجه واضح می رسیم که چین عزم جزمی برای سرمایه گذاری و مشارکت در طرح های کلان ایران به خصوص در بخش تجارت دریایی ندارد.