اندوه لبنان... بیروت خاکستر شد

خورشید روز چهارشنبه در حالی در بیروت طلوع کرد که از این شهر زیبا که زمانی عروس خاورمیانه نامیده می‌شد، خرابه‌ای بیشتر برجا نمانده است. به ندرت ساختمانی در این شهر یافت می شود که از انفجار ۲۷۵۰ تن نیترات آمونیوم با قدرت یک پنجم انفجار هسته‌ای هیروشیما بی‌تاثیر مانده باشد. خیابان پشت خیابان، ساختمان‌ها بدون بام و پنجره هستند و داخل ساختمان‌ها براثر شدت انفجار خراب شده است.

به گزارش تین نیوز به نقل از ایسنا، پس از یک شب شوک و وحشت میزان تخریب و تلفات در بیروت غیرقابل باور است، بیمارستان‌ها امکانات و حتی جایی برای پذیرش مجروحان ندارند و هنوز دود غلیظی از ساختمان‌های نیمه سوخته رو به آسمان است.

تعداد جان باختگان انفجار روز سه‌شنبه، در بیروت، پایتخت لبنانِ به ۱۰۰ نفر  و شمار زخمی‌ها به بیش از ۴ هزار نفر افزایش پیدا کرد. وزیر دفاع لبنان تأکید کرده است که عاملان انفجارهای بندر بیروت مجازات خواهند شد.

استاندار بیروت گفته است که نیمی از شهر در اثر انفجار تخریب شده است، قاضی مروان عبود، استاندار بیروت با اشاره به اینکه نیمی از شهر در اثر انفجار آسیب دیده یا ویران شده، گفت: انفجار بیروت شبیه به انفجار هیروشیما و ناگازاکی بود.

او افزود: حجم خسارات وارده به بندر بیروت و اطراف آن در اثر انفجار روز گذشته بین ۳ تا ۵ میلیارد دلار و چه بسا بیشتر برآورد شده است.

حتی فرودگاه اصلی بیروت که شش مایل با بندر فاصله دارد در اثر انفجار تخریب شده است. و تخمین زده می شود که بیش از 300 هزار نفر آواره شدند.

دلیل انفجار چه بود؟

میشل عون، رئیس جمهوری لبنان در خصوص این انفجار تایید کرد که ۲ هزار و ۷۵۰ تن نیترات آمونیوم که در تهیه کودها و بمب‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد به مدت شش سال در بندر بیروت و بدون تمهیدات ایمنی نگه داشته شده و دلیل انفجار نیز همین بوده است.

بنا بر گزارش‌ها، این نیترات آمونیوم از یک کشتی که در سال ۲۰۱۳ میلادی در بندر بیروت مستقر شده تخلیه و سپس در یکی از انبارها ذخیره شده است.

نیترات آمونیوم کاربردهای مختلفی دارد ، اما دو مورد رایج آن استفاده به عنوان کود کشاورزی و همچنین مواد منفجره است. این ماده شیمایی در هنگام برخورد با آتش بسیار انفجاری عمل می‌کند و می‌تواند گازهای سمی از جمله اکسیدهای ازت و گاز آمونیاک آزاد نماید.

از آنجایی که این ماده بسیار قابل اشتعال است قوانین سخت‌گیرانه‌ای در مورد چگونگی نگهداری آن وجود دارد. از جمله این الزامات این است که محل ذخیره باید کاملا ضد آتش باشد و هیچ زهکشی، لوله یا کانال دیگری نباید در محل باشد که نیترات آمونیوم بتواند از آن برای انفجار استفاده کند.

این انفجار به اندازه‌ای قوی بوده که حتی تا ۲۴۰ کیلومتر دورتر در جزیره قبرس در شرق دریای مدیترانه احساس شده و مردم این جزیره تصور کردند زمین لرزه‌ای به وقوع پیوسته است.

عزای عمومی، وضعیت اضطراری

عون با اشاره به غیرقابل قبول خواندن این حادثه، خواستار تشکیل جلسه اضطراری کابینه در روز چهارشنبه شد. او همچنین اعلام کرد از روز چهارشنبه سه روز عزای عمومی در لبنان اعلام می‌شود و به مدت دو هفته نیز وضعیت اضطراری در کشور برقرار خواهد بود.

میشل عون از تخصیص ۱۰۰ میلیارد لیر معادل ۶۶ میلیون دلار بودجه اضطراری برای وضیت کنونی خبر داد.

این در حالیست که در ماه‌های اخیر لبنان شدیدا با بحران اقتصادی که به کاهش ارزش پول ملی این کشور، افزایش بیکاری و گرانی منجر شده، دست و پنجه نرم می‌کند. حسان دیاب در ماه مه، از صندوق بین‌المللی پول درخواست کرده بود وام پنج‌ساله به مبلغ سالیانه ۱۰ میلیارد دلاری به این کشور اعطا شود.

درخواست وام لبنان در حالی وصول شده که این کشور حدود ۹۰ میلیارد دلار بدهی‌های داخلی و خارجی دارد که ۳۰ میلیارد دلار از آن به صندوق بین‌المللی پول و دیگر طلبکاران خارجی این کشور است.

با وجود اشاره عون، هنوز مقامات این کشور نگفته‌اند دلیل وقوع انفجار در این انبار چه بوده است. برخی از رسانه‌های محلی لبنان گزارش داده‌اند جوشکاری روی سوراخی که در این انبار وجود داشته باعث آغاز انفجار شده است.

افزایش تلفات، شمار بالای مفقودین

در همین حال افزایش سریع تعداد تلفات و زخمی‌ها نگرانی‌ها در خصوص وضعیت انسانی را افزایش داده است. جورج کتانی، رئیس صلیب سرخ لبنان به شبکه المیادین گفت: «ما شاهد یک فاجعه بزرگ هستیم، قربانیان و تلفات در همه جای شهر دیده می‌شوند و هر لحظه نیز بر تعداد آنها افزوده می‌شود.

انفجار مهیب روز سه‌شنبه برای بسیاری از لبنانی‌ها خاطرات تلخ سالها جنگ داخلی در این کشور ۱۹۷۵-۱۹۹۰ را زنده کرد. خاطرات روزهایی که بمب‌گذاری در خودروها و جنگ‌های خیابانی در کنار حملات هوایی اسرائیل روزگار دشواری را برای عروس خاورمیانه رقم می‌زد.

حسان دیاب، نخست وزیر لبنان به مردم این کشور قول داد تا این حادثه را پیگیری خواهد کرد و کسانی که باعث آن شده‌اند هزینه آن‌را را پرداخت خواهند.

اما نگران‌کننده‌تر از تعداد ۱۰۰ کشته افرادی هستند که پس از حادثه روز گذشته مفقود شده‌اند. مردم از شب گذشته به اورژانس‌های بیمارستان‌های مختلف سر می‌زدند و سراغ عزیزان خود را می‌گرفتند، این در حالی است که قطعی برق کار را دشوارتر نیز کرده است.

حزب‌الله لبنان امروز (چهارشنبه) در راستای همبستگی و همدردی با زخمی‌های انفجار بندر بیروت، برای شرکت در طرح اهدای خون در تمامی مراکز درمانی و بیمارستان‌های این کشور فراخوان داد.

این حزب از مردم لبنان خواست مشارکت گسترده‌ای در این طرح داشته باشند.

واکنش‌های بین‌المللی

شورای امنیت روز دوشنبه آینده به درخواست کشورهای عربی برای بررسی انفجار بیروت تشکیل جلسه خواهد داد.

اما مشاهده فیلم‌های عجیب و غریب این انفجار در شبکه‌های اجتماعی موجی از گمانه‌زنی را در میان افراد مختلف در خصوص دلیل این حادثه پدید آورد.

دونالد ترامپ، پس از مشاهده فیلم‌های اولیه این حادثه استدلال کرده دلیل این انفجار یک حمله احتمالی بوده است.

وی که در کنفرانس خبری کاخ سفید صحبت می‌کرد ضمن ابراز آمادگی واشنگتن برای کمک به دولت لبنان گفت: «به نظر می‌رسد که انفجار بیروت یک حمله وحشتناک باشد.»رئیس جمهور آمریکا اضافه کرد که سران نظامی آمریکا ارزیابی کرده‌اند که به نظر می‌رسد انفجارهای بیروت ناشی از یک حمله یا یک بمب باشد.

این در حالی است که چندین منبع امنیتی در دولت آمریکا پس از بررسی جوانب مختلف ماجرا، به خبرگزاری رویترز گفته‌اند که اطلاعات موجود با استدلال  ترامپ مغایر است.

سه مسؤول وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) به شبکه سی ان ان گفتند: تا شامگاه سه‌شنبه هیچ دلیل و مدرکی مبنی بر اینکه انفجارهای مهیب بیروت "حمله" بوده، وجود نداشت. ما نمی‌دانیم دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا چه می‌گوید.

پاپ فرانسیس رهبر کاتولیک‌های جهان برای لبنان و قربانیان این انفجار دست به دعا برداشت و گفت:لبنان با لحظه بسیار تراژیک و دردناکی روبرو است اما با کمک جامعه بین‌المللی بر این بحران بزرگ فائق خواهد آمد.

گابی اشکنازی، وزیر امور خارجه دولت اسرائیل گفت: این انفجار بزرگ که در بندر بیروت رخ داد به احتمال زیاد حادثه‌ای ناشی از آتش سوزی بوده است و پیشنهاد می‌کنم که درباره گمانه‌زنی‌ها احتیاط شود. من دلیلی نمی‌بینم که گزارش‌های بیروت مبنی بر اینکه انفجار یک حادثه بوده است، باور نشود.

اشکنازی و بنی گانتس، وزیر جنگ اسرائیل نیز در بیانیه مشترکی اعلام کردند که طبق دستور این دو وزیر، اسرائیل از طریق کانال‌های دفاعی و دیپلماتیک بین‌المللی با لبنان درباره ارائه کمک‌های پزشکی بشردوستانه به دولت این کشور صحبت کرده است.

امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه در ساعات پایانی روز سه‌شنبه با میشل عون، همتای لبنانی خود بصورت تلفنی گفتگو کرد و به او خبر داد که گروهی از امدادرسان‌های فرانسه را برای کمک به بیروت می‌فرستد.

مقامات آلمان نیز اعلام کردند که پس از وقوع انفجار بزرگ در بیروت، به لبنان کمک‌هایی ارسال خواهد شد.

 بوریس جانسون، نخست وزیر انگلیس از آمادگی کشورش برای کمک به لبنان خبر داد.

جانسون در توئیتی نوشت: تصاویر، ویدئوها از بیروت بُهت ایجاد می‌کرد و تمام اندیشه و دعای من با کسانی است که در این حادثه هولناک آسیب دیده‌اند.

محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران نیز در پیامی توییتری کشته و زخمی شدن شمار زیادی شهروندان لبنان بر اثر انفجار را به مردم و دولت لبنان تسلیت گفت.

وی در پیام توئیتری خود به زبان عربی نوشت: «قلب‌های ما در این فاجعه بزرگ با ملت لبنان است. شهدا مورد رحمت قرار بگیرند و صبر و آرامش برای خانوده قربانیان و مجروحان نیز شفا یابند. سلام و درور خدا به این ملت غرورآفرین.»

مسکو نیز از برنامه‌اش برای کمک به بیروت در مدیریت تبعات این حادثه از جمله استقرار یک بیمارستان سیار خبر داد.

دولت روسیه در یک بیانیه رسمی با اعلام اینکه این کشور پنج هواپیما حامل کمک‌های انسانی به لبنان می‌فرستد تصریح کرد: هواپیماهای متعلق به وزارت وضعیت اضطراری روسیه شامل یک بیمارستان سیار به همراه گروهی از پزشکان و نیروهای وضعیت اضطراری است.

همچنین سازمان مسؤول سلامت انسانی و حقوق مصرف کننده روسیه یک گروه از کارشناسانش را همراه با آزمایشگاهی برای معاینه بیمارستان از جهت آلودگی کرونا ویروس خواهد فرستاد.

این وزارتخانه خاطرنشان کرد: همه کارشناسان مجهز به تجهیزات محافظتی و لباس‌های ویژه خواهند بود و وضعیت مربوط به شیوع ویروس کووید ۱۹ را لحاظ خواهند کرد.

کمک‌های اضطراری از کشورهای مختلف  در قالب کارمندان اورژانس و پرسنل پزشکی راهی لبنان شده‌اند.فرانسه دو هواپیما به همراه کارمندان شرایط اضطراری ، یک واحد پزشکی سیار و ۱۵ تن کمک ارسال کرده است. دفتر رئیس‌جمهور ماکرون گفته است این کمک ها برای مراقبت از ۵۰۰ بیمار کافی خواهدبود. به علاوه حافظان صلح فرانسه در لبنان در صحنه حضور دارند.

اردن یک بیمارستان صحرایی با پرسنل لازم اعزام کرده است.

جمهوری چک گفته است که لبنان با اعزام ۳۷ نیروی امداد و نجات و سگ‌های زنده‌یاب به بیروت موافقت کرده است.

و دانمارک آماده ارسال کمک‌های انسانی شده است.

سه بیمارستان صحرایی نیز از سوی قطر و عراق ایجاد می‌شود و بغداد مقادیری نفت را در طول بحران، برای لبنان می‌فرستد.

آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل، بشار اسد، رئیس جمهور سوریه، تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر نواف الاحمد الجابر الصباح، ولیعهد کویت عبدالله دوم، پادشاه اردن رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه عبدالفتاح سیسی، رئیس جمهوری مصر،  محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس، عبدالمجید تبون،  رئیس جمهور الجزایر،‌مصطفی الکاظمی، نخست وزیر عراق، نایف الحجرف، دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس از جمله کسانی بودند که با دولت و ملت لبنان ابراز همدردی کرده و برای ارسال کمک‌ اعلام آمادگی کردند.

وزیر خارجه سوریه نیز در تماسی تلفنی با همتای لبنانی خود ضمن ابراز همدردی با لبنان، از آمادگی کشورش برای ارائه تمامی امکانات خود جهت کمک به لبنان گفت.