◄ راه آهن شمال– جنوب در مسیر ورود به فهرست یونسکو
پل ورسک مسیر راه‌آهن محور شمال- جنوب، از بندر ترکمن تا بندر امام ثبت ملی شده و هم اکنون اقدام‌های لازم برای ثبت جهانی در دست اقدام است.
مدیر پروژه تهیه مستندات پرونده ثبت جهانی راه‌آهن ایران، گفت: راه‌آهن ایران اولین میراث صنعتی ثبت‌شده در ایران است، چراکه ورود راه‌آهن به ایران، همگام با حرکت کشورمان به سمت صنعتی شدن بوده و تا پیش‌ازاین کشورمان میراث صنعتی ثبت‌شده، نداشت.
به گزارش تین‌نیوز و به نقل از روابط‌عمومی راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران، سیدمحمد نیک‌آیین کارشناس دفتر مهندسی و نظارت تاسیسات زیربنائی راه‌آهن افزود: محور شمال– جنوب (از بندر ترکمن تا بندر امام) و هر آنچه در این مسیر قرار دارد ازجمله ایستگاه‌ها، پل‌ها، تونل‌ها و مسیرهای ماریپچ ثبت ملی شده است.
او ادامه داد: در ادامه این فعالیت‌ها، هم‌اکنون در حال اقدام آن برای ثبت جهانی این مسیر هستیم؛ چراکه دلایل فنی و مهندسی متعددی که در ساخت پل‌ها و تونل‌های این مسیر وجود دارد از یک‌سو و احداث مسیر سخت مارپیچی آن، از سوی دیگر موجب اهمیت ویژه این مسیر شده است.
او تاکید کرد: به‌عنوان‌مثال ساخت پل‌ورسک در آن زمان بسیار اهمیت داشت چراکه در زمان خود دومین پل بلند در جهان محسوب می‌شد.
او بابیان اینکه توجه به شرایط اقلیمی و جغرافیایی این مسیر یکی دیگر از نکاتی است که این مسیر را موردتوجه قرار می‌دهد، تشریح کرد: این مسیر از چند اقلیم مختلف آب و هوایی عبور می‌کند که در دنیا آن را منحصربه‌فرد می‌سازد.
وی بابیان اینکه الگوی معماری این مسیر در اقلیم‌های مختلف، متناسب با شرایط آب و هوایی و جغرافیایی متفاوت است، ادامه داد: پل‌ها و ایستگاه‌ها در شرایط آب و هوایی مختلف، طراحی متفاوتی دارند، به‌خصوص این تفاوت در ایستگاه‌ها به‌خوبی محسوس است؛ به‌طوری‌که ۱۴ مدل ایستگاه مختلف در این مسیر به چشم می‌خورد.
ثبت ملی پیش‌شرط ثبت یونسکو
نیک‌آیین بابیان اینکه در نامه‌ای از سوی سازمان میراث فرهنگی به تمام استانداری‌های محور بندر ترکمن تا بندر امام آمده بود که این مسیر و کلیه اجزای آن در فهرست میراث ملی قرار دارد، گفت: بسیاری از ایستگاه‌های این مسیر ازجمله ایستگاه بندر ترکمن، ایستگاه قم، ایستگاه تهران و پل‌ورسک پیش‌ازاین به شکل نقطه‌ای به ثبت ملی رسیده است، اما برای ثبت جهانی این مسیر در یونسکو، ضروری بود که کل آن در ثبت ملی قرار گیرد.
وی بابیان اینکه پیشنهاد ثبت ملی و جهانی محور شمال – جنوب از سوی وزیر راه و شهرسازی در جلسه‌ای با حضور محسن پورسیدآقایی مدیرعامل وقت شرکت راه‌آهن، محمدحسن طالبیان، معاون سازمان میراث فرهنگی و گردشگری مطرح شد، در مورد مراحل تکمیل آن در یونسکو افزود: این فرایند از سال ۹۴ آغاز شد و کارشناسان شرکت راه‌آهن، میراث فرهنگی، سازمان جغرافیایی ارتش، سازمان نقشه‌برداری، مرکز اسناد وزارت امور خارجه، اداره اسناد کتابخانه ملی، شورای عالی معماری و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی در این پرونده درگیر بودند و همچنان فرایند آن ادامه دارد.
وی بابیان اینکه ثبت این اثر در یونسکو موجب حمایت‌های جهانی و ملی از آن خواهد شد، تاکید کرد: این اقدام نقش بسیار موثری در رونق اشتغال و افزایش درآمد صنعت گردشگری در کشور و منطقه دارد.
مباحث تاریخی در مسیر شمال به جنوب
مدیر پروژه تهید مستندات پرونده ثبت جهانی راه‌آهن ایران با اشاره به مباحث تاریخی که در مورد این راه‌آهن مطرح است، اضافه کرد: نقش این مسیر در پیروزی متفقین در جنگ جهانی دوم، آن را به لحاظ تاریخی موردتوجه قرار می‌دهد.
وی گفت: ساخت این مسیر ۱۱ سال به طول کشیده که از سال ۱۳۰۶ آغاز و در سال ۱۳۰۱۷ خاتمه یافت.
وی با اشاره به اینکه در آن زمان کنسرسیوم دانمارکی کامپ ساکس متشکل از ۱۲ کشور ساخت راه‌آهن ایران را به عهده گرفت، افزود: در آن زمان مهندسی و طراحی این مسیر بر عهده مهندسین این شرکت و علمیات احداث و اجرای آن به عهده ایران بوده است و شخصی به نام ساکسیلد ریاست این کنسرسیوم را به عهده داشته است؛ شرکتی که در حال حاضر نیز فعالیت می‌کند، اما تغییر نام داده و بانام شرکت کووی مشغول به فعالیت است.
کارشناس دفتر مهندسی و نظارت تاسیسات زیر بنایی راه‌آهن، یادآور شد: ساخت این مسیر بسیار سخت بوده، زیرا این مسیر از مکان‌های صعب العبور و پر پیچ‌وخم می‌گذرد و حتی در حال حاضر نیز باوجود ماشین‌آلات مکانیزه نیز احداث آن سخت و در نوع خود بی‌نظیر است.
