◄ چرا قانون مالیات صفر درصدی بر خدمات ریلی اجرا نمی‌شود؟
معاون اقتصادی شرکت راه‌آهن نیز در همین زمینه با اشاره اجرایی نشدن بند «ب» ماده ۵۲ قانون برنامه ششم توسعه مبنی بر محاسبه مالیات بر ارزش‌افزوده با نرخ صفر برای حمل‌ونقل ریلی اظهار داشت: «بر اساس این بند مالیات بر ارزش‌افزوده خدمات حمل‌ونقل ریلی علاوه بر معافیت‌های مذکور در بند (۱۲) ماده (۱۲) قانون مالیات بر ارزش‌افزوده با نرخ صفر محاسبه خواهد شد.»
در دو سال اخیر، خبرهای بسیاری مبنی بر تأیید محاسبه مالیات با نرخ صفر از سوی سازمان امور مالیاتی برای فعالیت‌های ریلی مطرح شده است اما واقعیت موجود، نشان می‌دهد که این قانون به‌رغم توجیه علمی بسیار، هنوز اجرا نمی‌شود.
اردیبهشت‌ماه امسال سازمان امور مالیاتی بخشنامه مربوط به صورتجلسه ۲۶ اسفندماه ۱۳۹۷ شورای عالی مالیاتی در ارتباط با حکم بند ب ماده ۵۲ قانون برنامه پنج‌ساله ششم توسعه نسبت به مالیات بر ارزش‌افزوده خدمات حمل‌ونقل ریلی را ابلاغ کرد.
در قسمتی این بخشنامه آمده است که به استناد ماده (۱۷) قانون مالیات بر ارزش‌افزوده، مالیات‌هایی که در موقع خرید کالا یا خدمت برای فعالیت‌های اقتصادی خود به استناد صورتحساب‌های صادره موضوع این قانون پرداخت کرده‌اند، با رعایت مقررات قابل‌استرداد است. همچنین در متن ابلاغیه این بخشنامه آمده است که «با توجه به حکم بند (ب) ماده (۵۲) قانون برنامه پنج‌ساله ششم توسعه مبنی بر اینکه مالیات بر ارزش‌افزوده خدمات حمل‌ونقل ریلی علاوه بر معافیت مذکور در بند (۱۲) ماده (۱۲) قانون مالیات بر ارزش‌افزوده با نرخ صفر محاسبه خواهد شد. ازآنجایی‌که به‌موجب بند (۱۲) ماده (۱۲) قانون مالیات بر ارزش‌افزوده، خدمات حمل‌ونقل عمومی مسافری درون و برون‌شهری جاده‌ای، ریلی، هوایی و دریایی از پرداخت مالیات و عوارض موضوع قانون مالیات بر ارزش‌افزوده معاف هستند».
در ادامه نیز قید شده است که «بنابراین در اجرای حکم بند (ب) ماده (۵۲) قانون برنامه پنج‌ساله ششم توسعه در طول اجرای برنامه مذکور علاوه بر معافیت خدمات حمل‌ونقل عمومی مسافری ریلی، مالیات و عوارض ارزش‌افزوده خدمات حمل‌ونقل ریلی بار با نرخ صفر محاسبه و به استناد ماده (۱۷) قانون مالیات بر ارزش‌افزوده، مالیات‌هایی که در موقع خرید کالا یا خدمت برای فعالیت‌های اقتصادی خود به استناد صورتحساب‌های صادره موضوع این قانون پرداخت کرده‌اند، با رعایت مقررات قابل‌استرداد است. بدیهی است رعایت مفاد این بخشنامه در خصوص آن دسته از پرونده‌های مالیات بر ارزش‌افزوده که در مراحل دادرسی مطرح هستند الزامی است».
حالا اما با اجرایی نشدن این حکم، مدیرعامل شرکت راه‌آهن از پیگیری و رایزنی با مجلس شورای اسلامی برای قرار گرفتن احکام محاسبه نرخ صفر مالیات بر ارزش‌افزوده برای حمل‌ونقل ریلی در برنامه هفتم توسعه و قانون دائم، خبر داده است.
سعید رسولی با اشاره به پیشنهاد تأیید نرخ صفر مالیاتی برای خدمات حمل‌ونقل ریلی تا پایان برنامه ششم و قرار گرفتن در برنامه هفتم توسعه اظهار داشت: «در برنامه ششم توسعه با توجه به تأکید مقام معظم رهبری در اجرای سیاست‌های بند ۲۴ و ۲۵ مبنی بر توسعه حمل‌ونقل ریلی دولت اهتمام داشت احکامی را به مجلس پیشنهاد کند مجلس نیز ضمن رسیدگی به این احکام، بندهایی را اضافه کرد.»
او ادامه داد: «یکی از این احکام محاسبه نرخ صفر برای مالیات بر ارزش‌افزوده در حمل‌ونقل ریلی بود که به تصویب رسید و سرانجام پس از برگزاری چند جلسه کارشناسی با سازمان امور مالیاتی، رأی معاونت حقوقی رئیس‌جمهوری در این زمینه صادر و ابلاغ شد.»
معاون وزیر راه‌وشهرسازی با بیان اینکه «این قانون هم‌اکنون عملیاتی است» گفت: «با اجرای این قانون ۹ درصد مالیات بر ارزش‌افزوده به‌طورکلی از سبد هزینه خدمات دهندگان حمل‌ونقل ریلی کاسته شده که این امر موجب نزدیک شدن به مزیت رقابتی ریل می‌شود.»
مدیرعامل شرکت راه‌آهن تصریح کرد: «اگرچه این قانون برای مجموع خدمات حمل‌ونقل ریلی دیده شده بود اما تفسیری که از خدمات حمل‌ونقل ریلی شد فقط شامل حمل‌ونقل بار بود که هم‌اکنون این قانون عملیاتی است.»
رسولی خاطرنشان کرد: «آنچه امروز خواسته شرکت راه‌آهن و شرکت حمل‌ونقل ریلی کشور است، همان تأکید مقام معظم رهبری در بند ۲۴ سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه مبنی بر اولویتِ بخشِ ریلی در توسعه حمل‌ونقل و ایجاد مزیت رقابتی برای آن است. در صورت محاسبه نرخ صفر برای مجموعه خدمات حمل‌ونقل ریلی با حمل‌ونقل جاده‌ای در شرایط برابری قرار می‌گیرند و سپس می‌توانند در شرایط برابر در موارد دیگر به رقابت با یکدیگر بپردازند. البته باید توجه داشت که هیچ‌گونه رقابت منفی بین ریل و جاده وجود ندارد.»
مدیرعامل شرکت راه‌آهن تأکید کرد: «با توجه به اینکه این یک پیشنهاد کاملا منطقی، برخوردار از مبنا و مورد تأکید مقام معظم رهبری است، خواسته ما قرار گرفتن در برنامه هفتم توسعه و حتی لحاظ شدن در قانون دائمی است که در حال پیگیری و رایزنی با مجلس شورای اسلامی هستیم و امیدواریم همکاری لازم در این مورد انجام گیرد.»
این در حالی است که سازمان امور مالیاتی با ادعای نبود مجوز اعمال نرخ صفر در قانون مالیات بر ارزش‌افزوده از اجرای آن خودداری کرده است. درواقع مزایای توسعه حمل‌ونقل ریلی، این بخش را به استفاده از قوانین تشویقی برای حفظ سرمایه‌گذاری در این صنعت، سوق داده است. در حمل‌ونقل ریلی مصرف سوخت حمل بار به یک‌هفتم کاهش می‌یابد. بنابراین سرمایه‌گذاری در این حوزه مانند سرمایه‌گذاری در مناطق کمتر توسعه‌یافته است که بر این اساس مالیات بر ارزش‌افزوده حمل‌ونقل کالا با نرخ صفر محاسبه می‌شود.
در این میان، یک نقد جدی این است که علاوه بر عدم اجرای قانون یادشده از سوی سازمان امور مالیاتی، اگر اصول و سیاست‌های برنامه‌های توسعه بخصوص برنامه ششم به‌طورجدی رعایت می‌شد، بارها به‌جای حمل توسط جاده به سمت ریل هدایت می‌شد و رونق این صنعت، همه متصدیان امر را به رعایت قوانین ترغیب می‌کرد.
این در حالی است که معاون اقتصادی شرکت راه‌آهن نیز در همین زمینه با اشاره اجرایی نشدن بند «ب» ماده ۵۲ قانون برنامه ششم توسعه مبنی بر محاسبه مالیات بر ارزش‌افزوده با نرخ صفر برای حمل‌ونقل ریلی اظهار داشت: «بر اساس این بند مالیات بر ارزش‌افزوده خدمات حمل‌ونقل ریلی علاوه بر معافیت‌های مذکور در بند (۱۲) ماده (۱۲) قانون مالیات بر ارزش‌افزوده با نرخ صفر محاسبه خواهد شد.»
نورالله بیرانوند افزود: «این بند از سوی قانون‌گذار با هدف ایجاد مزیت رقابتی در حمل‌ونقل ریلی نسبت به سایر شقوق حمل‌ونقل و افزایش مطلوبیت این شق حمل‌ونقل تدوین شده است.»
گفتنی است که با گذشت نزدیک به دو سال از ابلاغ قانون برنامه ششم، در صورت اجرای این قانون و با معافیت پرداخت مالیات بر ارزش‌افزوده از سوی شرکت‌های حمل‌ونقل ریلی هزینه تمام‌شده کاهش می‌یابد. بنابراین اجرایی نشدن این بند و دستورالعمل‌های اجرایی آن باعث پدید آمدن مشکلاتی در صورت‌های مالی شرکت‌های حمل‌ونقل ریلی و منجر به متضرر شدن آنها می‌شود.
