یک گام تا تبدیل همدان به شاهراه ریلی غرب کشور

همدان با داشتن ۲ خط آهن جداگانه یکی از محورهای ارتباطی استان‌های غربی است و دولت سیزدهم کمر همت بسته تا با بهره برداری از ۲ خط آهن همدان-ملایر و همچنین همدان-سنندج، این استان را به شاهراه ریلی غرب کشور تبدیل کند.

به گزارش تین نیوز به نقل از ایرنا، همدان به عنوان پایتخت تاریخ و تمدن ایران زمین، با تمدن شهرنشینی سه هزار ساله، از دیرباز تاکنون به عنوان پل ارتباطی منطقه غرب کشور شناخته می‌شود.

به گواه تاریخ، از چند هزار سال پیش، همدان در مسیر جاده تاریخی ابریشم قرار گرفت؛ جاده‌ای که یکی از شاهراه‌های مهم بازرگانی در قاره آسیا و حتی دنیا بود و با گذر از دیار هگمتانه، تمدن ملل مختلف را به این خطه از ایران زمین، پیوند می‌زد.

اما حالا شاید به کار بردن فعل ماضی برای این جاده درست نباشد، چرا که امروز با توسعه راه‌ها و بهره‌برداری از ۲ راه‌آهن جداگانه در این استان، دوباره راه افسانه‌ای شرق به غرب جان گرفته و زنده شده است.

استان همدان با وجود ظرفیت های متعدد در بخش های مختلف اقتصادی، کشاورزی و گردشگری، به لحاظ زیرساختی با مشکل جدی مواجه بود؛ با روی کار آمدن دولت سیزدهم و با اجرای راهبردهای اصولی و توجه اساسی به زیرساخت‌ها، بهترین فرصت برای رسیدن این استان به جایگاه واقعی‌اش، فراهم شده است.

افزایش اعتبارات عمرانی مهم‌ترین گواه توجه و رویکرد مطلوب دولت مردمی در تکمیل زیرساخت‌های استان همدان است که به اعتقاد مسئولان این تحول بنیادین در همه بخش ها همچنان ادامه دارد.

یکی از مهمترین شاخص‌های توسعه یافتگی مناطق مختلف، ساخت مسیرهای ارتباطی از جمله جاده‌های اصلی و فرعی، خطوط ریلی، بزرگ‌راه و آزادراه‌ها است که تحقق آن منجر به بهبود مناسبات اقتصادی و تجاری آن منطقه می‌شود.

در سال‌های گذشته بخشی از توسعه اقتصادی همدان در بن‌بست زیرساخت‌های حمل و نقل گرفتار شده بود که به همت دولت عدالت محور، اعتبارات مناسبی در راستای اجرای پروژه های خط آهن همدان- سنندج و همدان ملایر تخصیص یافته است.

روند اجرای خط آهن همدان - تهران از سال ۱۳۸۳ آغاز شد و در سال ۱۳۹۶ به طول ۲۶۷ کیلومتر و با گذر از شهرهای تهران، رباط کریم، ساوه، فامنین و همدان به بهره برداری رسید.

هموار کردن مسیر، جان دوباره به این طرح داد و ریل‌ها یکی پس از دیگری روی زمین کاشته شدند تا مردم با آسودگی خیال با آن تردد کنند. 

این خط آهن به صورت یک خطه با ۳۵ پل به طول یک‌هزار و ۶۴۰ متر، با ویژگی حرکتی ۱۶۰ کیلومتر بر ساعت برای قطار مسافری و ۱۲۰ کیلومتر بر ساعت برای قطار باری طراحی شد و فاصله زمانی همدان تا پایتخت را به ۲ ساعت کاهش داد. 

این طرح علاوه بر آنکه از نظر حمل و نقل داخلی بار و مسافر، استان‌های همدان و در آینده کردستان را به شبکه راه آهن سراسری متصل می‌کند، باعث فراهم آمدن بستری مناسب به منظور ساخت طرح‌ها و صنایع جدید، بهبود و گسترش شبکه ترابری منطقه و همچنین افزایش ایمنی مسیر و کاهش مصرف سوخت می شود.

گسترش شبکه ریلی کشور، کمک به توسعه و پیشرفت مناطق غرب کشور، تکمیل کریدور ریلی شرق به غرب کشور و گسترش مبادلات تجاری با کشورهای همسایه غربی ایران نیز از دیگر مزایای این طرح مهم در منطقه غرب کشور به حساب می‌آید.

حالا این خط آهن  هر روز به صورت رفت و برگشت با واگن‌های درجه یک دارای کوپه چهار نفره و درجه۲ با کوپه ۶ نفره، مسافران را در مسیر همدان - مشهد جابه جا می کند و دست‌اندرکاران تلاش دارند تا با افزایش تعداد قطارها، ترافیک صفوف مسافران را کاهش دهند.

در جنوب استان و در شهرستان ملایر نیز استان همدان یک خط آهن جداگانه دارد که یک سوی آن به اراک، قم و تهران ختم می شود و از سوی دیگر به نهاوند، کرمانشاه و مرز ایران و عراق خاتمه می یابد.

حالا عملیات ساخت راه‌آهن همدان - ملایر نیز کلید خورده است؛ طرحی که ۲ خط ریلی غرب کشور را به هم متصل می‌کند. همدان که پیش از این در جنوب استان و در منطقه ملایر دارای راه آهن بود، برای رونق خط آهن جنوبی خود به این طرح نیاز داشت.

طرح راه آهن همدان - ملایر به طول ۷۵ کیلومتر با هدف گسترش شبکه ریلی در غرب کشور و آسان سازی ارتباطات و ترانزیت کالا به ویژه زائران عتبات عالیات در حال ساخت است.

کاهش ترافیک جاده‌ای به عنوان بخشی از طرح کلی راه‌آهن غرب کشور محسوب می‌شود که علاوه بر اهداف یاد شده کاهش مسیر ریلی تهران به مرز خسروی را نیز در پی دارد.

این خط ریلی در ۲ قطعه ساخته می شود که قطعه نخست آن به طول ۴۱.۵ کیلومتر از ایستگاه راه آهن همدان آغاز و پس از عبور از ایستگاه های گل کهریز، طاسبندی و کهریز به ایستگاه ملایر منتهی می شود.

راه آهن همدان - ملایر به دلیل کاهش مسیر حدفاصل تهران تا ملایر، نسبت به مسیر فعلی تهران - قم - اراک - ملایر جاگزینی مناسب برای ترانزیت کالا و مسافر بین تهران و ملایر ارزیابی می‌شود.

اعتبارات اولیه اجرای این طرح ۶۸۹ میلیارد ریال و شرکت سکاف پیمانکار اجرای طرح و مشاور آن مهندسان مشاور راه آهن راه اعلام شده است.

این مسیر در ادامه با عبور از شهرهای کنگاور، صحنه، کرمانشاه، اسلام آباد غرب، گیلان غرب و قصرشیرین در نهایت به مرز خسروی (مرز ایران و عراق) متصل می شود.

ادامه خط یاد شده از طریق خانقین، بغداد، موصل، قامشلی، دیرالزور، رقه و حلب به بندر لاذقیه در دریای مدیترانه ختم می شود.

با بهره برداری از این طرح خطوط ریلی غرب کشور، تهران را از ۲ مسیر همدان به مرز خسروی و در نهایت بندر لاذقیه در ساحل دریای مدیترانه متصل می کند.

همچنین به عنوان یکی از اولویت‌های مهم و کلیدی دولت سیزدهم، قرار است پنج مرکز استان به خط راه آهن سراسری متصل شوند که می توان گفت با اجرای این طرح راهبردی، توسعه این استان ها بر مدار ریلی قرار می گیرد.

خط ریلی ملایر به کرمانشاه که بخشی از شبکه ریلی غرب کشور به شمار می رود، دارای هشت ایستگاه در شهرهای ملایر، کهریز، شادمانه، فیروزان، زاگرس، گاماسیاب، بیستون و ایستگاه باری و مسافری کرمانشاه است و روزانه یک رام قطار با ظرفیت ۲۰۰ مسافر به صورت رفت و برگشت از طریق ایستگاه ملایر - مشهد جابجا می‌شوند.

راه آهن غرب کشور کریدور شرق به غرب آسیا

طرح راه‌آهن غرب کشور به طول ۶۰۵ کیلومتر به صورت یک خطه در حال اجرا است که محورهای سمنگان به اراک به طول ۲۶۷ کیلومتر، کرمانشاه به خسروی به طول ۲۶۳ کیلومتر و همدان به ملایر به طول ۷۵ کیلومتر را شامل می شود؛ در حالی‌که به تازگی خطوط راه آهن غرب کشور تا کرمانشاه رسیده و تعداد ۱۳ ایستگاه در این مسیر پیش بینی شده است.

در این میان با ایجاد خطوط ریلی از ایستگاه ملایر - فیروزان - کرمانشاه به طول ۱۷۷ کیلومتر و همچنین ساخت راه آهن ملایر به همدان، غرب به شرق و جنوب متصل خواهد شد و بدون شک امکان ارتباط ریلی غرب کشور را با تهران و شبکه راه آهن سراسری فراهم خواهد کرد.

اتصال مناطق غربی کشور به شبکه سراسری راه‌آهن، ایجاد بخشی از کریدور (راهرو) ریلی شرق به غرب آسیا از کشورهای آسیای میانه تا دریای مدیترانه، بهره‌ مندی زائران عتبات عالیات از حمل و نقل ایمن ریلی، افزایش سهم قطار در ترانزیت کالا و مسافر داخلی و بین المللی و در نتیجه کاهش سوانح رانندگی و مصرف سوخت، توسعه اقتصادی مناطق غربی کشور و بهره‌ مندی صنایع کشاورزی، دامپروری و صنعتی از حمل و نقل ریلی، از جمله اهداف و مزیت‌های بهره‌برداری از این طرح بزرگ ملی ریلی است.

اما این پایان کار انقلاب ریلی در همدان نیست، چرا که عملیات ریل گذاری راه آهن همدان - سنندج نیز به پایان رسیده و با تلاش های وزارت راه و شهرسازی دولت سیزدهم در آستانه بهره برداری است.

راه‌آهن همدان - سنندج؛ تکمیل پازل توسعه

با این حال مزیت‌های راه آهن بر هیچ‌کس پنهان نیست و شکل‌گیری آن در دیار هگمتانه و در مسیر راه تاریخی ابریشم یادگار زیبایی را از دولت مردمی برای آیندگان مانا می‌گذارد.

پروژه راه آهن همدان - سنندج جزو پروژه های مصوب "مهر ماندگار" در سال ۱۳۸۳ است که فاز اول آن از تهران به همدان در سال ۱۳۹۶ به بهره برداری رسید و ریل گذاری فاز دوم که شامل مسیر همدان - سنندج است که مهر سال گذشته به اتمام رسید.

طول خط آهن تهران - همدان - سنندج حدود ۴۲۰ کیلومتر است که مسیر تهران تا همدان به‌ طول ۲۷۰ کیلومتر بوده و به بهره‌برداری رسیده است، مسیر فاز دوم این خط ریلی از همدان به سنندج نیز ۱۵۱ کیلومتر طول دارد در سه قطعه تعریف شده که حدود ۶۴ کیلومتر آن در استان همدان و باقی‌مانده آن در استان کردستان واقع شده‌است.

پروژه راه آهن همدان - سنندج با هفت ایستگاه شامل سه قطعه و از سمت همدان به سنندج دارای هفت ایستگاه بهار، آق بلاغ، دوسر، قروه، آونگان، دهگلان و سنندج است.

طول قطعه یک این پروژه ۶۴.۵ کیلومتر، قطعه دوم ۵۶ کیلومتر و قطعه سوم ۲۹.۵ کیلومتر است. این خط راه آهن یک خطه، دارای عرض مسیر ۶ متر و طول پل‌ها ۲ هزار و ۵۲۴ متر است.

ظرفیت انتقال مسافر در سال ۳۰۰ هزار نفر در سال و باری ۵۰۰ هزار تن است که بر اساس برنامه مقرر شده این رقم در بخش مسافری در سال ۱۴۲۰ به ۶۰۰ هزار نفر و ظرفیت انتقال بار نیز به یک میلیون تن افزایش خواهد یافت.

ردیف بودجه ای پروژه راه‌آهن همدان – سنندج ۱۰ خرداد ۱۳۸۴،  در مجلس هفتم مصوب شد و یک روز بعد ( ۱۱ خرداد) تاییدیه شورای نگهبان را گرفت.

برای اجرای طرح راه آهن همدان - سنندج تا سال ۱۳۹۷ فقط ۵۰ میلیارد ریال اعتبار هزینه شده بود اما در حال حاضر به گفته مسئولان این رقم به بیش از ۱۷ هزار میلیارد ریال رسیده است که نشان می دهد تمام تلاش مدیران به سرانجام رساندن این پروژه بوده است.

در ۲ سه سال اخیر بارها مسئولان وزارتی و استانی از روند پیشرفت این پروژه بازدید کرده و هر بار نیز وعده هایی مبنی بر به بهره برداری رسیدن این طرح در آینده ای نزدیک داده اند اما همچنان با فراز و نشیب هایی همراه است.

تیر ماه سال گذشته وزیر وقت راه و شهرسازی در سفر به استان وعده داد که پروژه راه آهن همدان - سنندج امکان دارد تا قبل از پایان دولت دوازدهم به بهره برداری برسد که این وعده نیز عملی نشد و مردم استان همچنان در چشم انتظاری به سر می برند و حالا دولت سیزدهم می خواهد هر چه سریع تر این پروژه بهره برداری شود.

تکمیل پروژه نیازمند بیش از ۱۲ هزار میلیارد ریال اعتبار

پروژه راه آهن همدان- سنندج در حال حاضر ۸۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد و تاکنون برای آن ۱۷ هزار میلیارد ریال اعتبار هزینه شده است و برای تکمیل آن ۱۲ هزار میلیارد ریال اعتبار لازم است.

بی شک بهره برداری از این پروژه که آرزوی دیرینه مردم استان های غرب کشور است می تواند توسعه جهشی در بخش های مختلف را برای استان به همراه داشته باشد لذا مردم انتظار دارند مسئولان استانی و کشوری تلاش خود در به سرانجام رسیدن این پروژه را بیشتر کنند.