قطار ۶۰ هزار میلیارد تومان پول می‌خواهد!
مطالعات مرکز پژوهش های مجلس نشان می دهد برای تحقق هدف جابه جایی ۲۰ درصدی مسافران حمل ونقل عمومی زمینی توسط ریل در سال ۱۴۰۵، عملکرد بخش ریلی باید به ۳۷ میلیون نفر برسد که برآورد سرمایه گذاری لازم برای آن با قیمت های سال ۱۳۹۹، حدود ۶۰ هزار میلیارد تومان است.
مطالعات مرکز پژوهش های مجلس نشان می دهد برای تحقق هدف جابه جایی ۲۰ درصدی مسافران حمل ونقل عمومی زمینی توسط ریل در سال ۱۴۰۵، عملکرد بخش ریلی باید به ۳۷ میلیون نفر برسد که برآورد سرمایه گذاری لازم برای آن با قیمت های سال ۱۳۹۹، حدود ۶۰ هزار میلیارد تومان است.
به گزارش تین نیوز به نقل از ایسنا، شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۹۹، نیاز به افزایش هزار دستگاه کشنده را تا سال ۱۴۰۳ اعلام کرد (۸۰۵ باری، ۱۰۸ مسافر و ۸۷ مانوری) که در گزارش های شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران در دولت سیزدهم نیز تکرار شد.
دفتر مطالعات زیربنایی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی به بررسی تقاضای آیند کشنده ها پرداخته است، که بر اساس آن، یکی از بخش های مهم در افزایش کارایی عملکرد بخش ریلی، کشنده ریلی (لکوموتیو) است که واگن ها با اتصال به آن، نیروی محرکه دریافت می کنند. وضعیت فعلی کشنده های ریلی در ایران، با چالش ها و ضعف هایی روبه رو است که دفتر مطالعات زیربنایی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی به بررسی پرداخته و راهکارهایی برای مرتفع شدن آنها ارائه داده است.
براساس برآورد دیگری از سوی شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران برای تحقق هدف حمل ۳۰ درصد بار زمینی (مجموع ریل و جاده) توسط ریل در سال ۱۴۰۵ و با پیش بینی رسیدن مجموع حمل بار زمینی به رقم ۳۶۹ میلیارد تن – کیلومتر در آن سال، عملکرد بخش ریلی باید به رقم ۱۱۱ میلیارد تن – کیلومتر (یعنی بیش از سه برابر رقم سال ۱۳۹۹) یا به عبارتی، با فرض ثابت ماندن متوسط مسافت حمل بار ریلی، به ۱۵۶ میلیون تن برسد.
براساس همین برآورد، در بخش مسافری، برای تحقق هدف جابه جایی ۲۰ درصدی مسافران حمل ونقل عمومی زمینی توسط ریل در سال ۱۴۰۵ و با پیش بینی رسیدن مجموع جابه جایی مسافر زمینی به رقم ۵۴ میلیارد نفر – کیلومتر در آن سال، عملکرد بخش ریلی باید به رقم ۱۹.۲ میلیارد نفر – کیلومتر یا به عبارتی، به ۳۷ میلیون نفر برسد. به این منظور، به ۱۲۴۴ کشنده (حدود ۸۰۰ باری، ۹۰ مسافری و ۳۶۰ مانوری) تا سال ۱۴۰۵ نیاز است که برآورد سرمایه گذاری لازم برای آن با قیمت های سال ۱۳۹۹ به حدود ۶۰ هزار میلیارد تومان می رسد.
باید همزمان توسعه واگن با برآورد حداقل ۱۰۰ هزار میلیارد تومان سرمایه و توسعه شبکه (شامل خطوط فرعی، دوخطه کردن، بهسازی، نوسازی و بازسازی خطوط، تراک بندی و ...) با برآورد حداقل ۱۵۰ هزار میلیارد تومان سرمایه نیز رخ دهد. صرف نظر از وجود یا عدم وجود امکان عملیاتی و مالی برای تحقق این تعداد کشنده تا سال ۱۴۰۳ و حتی تا سال ۱۴۰۵، ملاحظاتی در خصوص برآورد انجام شده کشنده های مورد نیاز وجود دارد. از جمله اینکه حتی در صورت تحقق و در دسترس قرار گرفتن کشنده ها، امکان بهره گیری از آنها برای حمل بار و مسافر به دلیل محدودیت هایی که در سایر بخش ها به ویژه ظرفیت خطوط وجود دارد، محل تامل جدی است.
موضوع دیگر اینکه محاسبه تعداد کشنده مورد نیاز (و به طور کلی زیرساخت و ناوگان ریلی)، تابع عوامل و فرضیات مختلفی است. تغییر این فرضیات می تواند برآوردهای انجام شده را به شدت متاثر کند؛ یکی از ورودی های برآوردها، تحقق اهداف پیش بینی شده در قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه است که سهم ۳۰ درصد حمل بار و ۲۰ درصد جابه جایی مسافر با شیوه ریلی را هدف گذاری کرده بود. با توجه به این که دوره زمانی برنامه ششم توسعه سپری شده است، در صورتی که هدف گذاری های انجام شده در سند بالادستی دیگری مانند برنامه هفتم توسعه تغییر کند، برآوردهای فعلی انجام شده در خصوص نیازمندی ها محل تامل قرار می گیرد.
از طرف دیگر با فرض ثابت ماندن اهداف ذکرشده، تحقق سهم های تعیین شده تابع برآورد از میزان حمل زمینی بار و مسافر کل کشور (و تبع آن میزان حمل بار و مسافر ریلی) در سال های آینده است که خود می تواند در سناریوها و شرایط مختلف تغییر کند.
همچنین در برآورد کشنده های ریلی، فرضیاتی شامل متوسط سیر بار (کیلومتر)، عمر کشنده، میزان کشنده معادل برای هر دستگاه کشنده باری و مسافری جدید، درصد کشنده های رزرو علاوه بر کشنده های موجود، عملکرد کشنده (یعنی بهره وری فرض شده)، و قیمت هر دستگاه کشنده (برحسب دلار) وجود دارد که باید مدنظر قرار گیرد زیرا می تواند برآوردها را متاثر کند؛ این در حالی است که اطلاعات شفافی در این خصوص منتشر نمی شود.
در سند چشم انداز توسعه حمل ونقل ریلی در افق 1404 به عنوان تنها سند بالادستی بخش ریلی (تهیه شده در اواخر دهه ۸۰ شمسی)، عمر کشنده های باری برابر ۴۵ سال فرض شده، برای رزرو نیز عدد ۱۵ درصد فرض شده و نیز بهترین عملکرد کشنده طی بازه پنج سال ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۵ (یعنی عدد ۸۲.۶ میلیون تن – کیلومتر در سال ۱۳۸۲) به عنوان مبنای محاسبات قرار گرفته است. عدم تناسب رقم های اعلام شده در ترکیب کشنده ها در سال ۱۳۹۹ (۸۰۵ باری، ۱۰۸ مسافری و ۸۷ مانوری تا سال ۱۴۰۳) و در سند دیگری در سال ۱۴۰۱ (حدود ۸۰۰ باری، ۹۰ مسافری و ۳۶۰ مانوری تا سال ۱۴۰۵) و تفاوت برآوردها نشان دهنده عدم قطعیت ۲۵ درصدی نهاد متولی در برآوردهای انجام شده است.
