◄ تکمیل‌تر شدن کارنامه پسابرجامی راه‌آهن
این روزها حملونقل ریلی ایران به‌صورت پی‌در‌پی در حال امضاء قراردادهای تأثیرگذار ریلی است. تنها چند روز پیش خبر گشایش ال‌سی یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلاری پروژه برقی کردن قطار تهران-مشهد، تفاهم‌نامه سرمایه‌گذاری ۳ میلیارد یورویی روس‌ها برای تأمین مالی تولید ۲۱ هزار واگن باری و مسافری ریلی امضاء شد و کارنامه پسابرجامی راه‌آهن ایران را تکمیل‌تر کرد.
این روزها حملونقل ریلی ایران به‌صورت پی‌در‌پی در حال امضاء قراردادهای تأثیرگذار ریلی است. تنها چند روز پیش خبر گشایش ال‌سی یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلاری پروژه برقی کردن قطار تهران-مشهد، تفاهم‌نامه سرمایه‌گذاری ۳ میلیارد یورویی روس‌ها برای تأمین مالی تولید ۲۱ هزار واگن باری و مسافری ریلی امضاء شد و کارنامه پسابرجامی راه‌آهن ایران را تکمیل‌تر کرد.
گشایش‌های پسابرجامی برای «جهش» ریلی
این سرمایه‌گذاری‌های کلان خارجی در راه‌آهن ایران در حالی در سال‌جاری عملیاتی می‌شود که پیش‌ازاین نیز پروژه قطار سریع‌السیر تهران- قم – اصفهان با گشایش اعتبار اسنادی ۲.۶ میلیارد دلاری در نیمه سال ۹۵ لقب نخستین پروژه پسابرجامی را از آن خود کرد؛ پروژه‌ای که حدود یک سال از آغاز آن می‌گذرد و قرار است نخستین قطار پرسرعت ایرانی باشد که با سرعتی بین ۲۵۰ تا ۳۰۰ کیلومتر بر ساعت، مدت‌زمان سفر ۷ ساعته تهران-اصفهان را به ۲ ساعت کاهش دهد. مقررشده این پروژه در مدت ۵ سال اجرایی شود.
خیزی که راه‌آهن جمهوری اسلامی در سال‌های اخیر برای سرعت بخشیدن به اجرای برنامه‌هایش برداشته است ازآن‌رو مهم است که این مجموعه با عقب‌ماندگی‌های زیادی در دهه‌های گذشته مواجه بوده است و حالا با تکالیفی که برنامه ششم توسعه کشور بر دوش این بخش گذاشته است، به‌نظر می‌رسد راه‌آهن باید همچنان بر سرعت زیاد خود بی‌افزاید. براساس آنچه بند ب ماده ۵۷ قانون برنامه ششم توسعه کشور می‌گوید باید افزایش سهم حملونقل ریلی از جابه‌جایی بار در پایان این برنامه به ۳۰ درصد و افزایش سهم حملونقل ریلی از جابه‌جایی مسافر به ۲۰ درصد برسد.
برنامه ششم توسعه کشور از ابتدای امسال شروع‌شده و براساس زمان‌بندی که خود راه‌آهن برای رسیدن به اهداف برنامه اعلام کرده است: در سال ۹۶ باید سهم نقل‌وانتقال بار را به ۶۲ میلیون تن و در سال ۹۷ به ۸۲ میلیون تن بار برساند و همچنین اعلام کرده حملونقل مسافر را در سال ۹۶ به ۳/۳۴ میلیون نفر و در سال ۹۷ به ۵۳ میلیون نفر برساند. حال‌آنکه سهم جابه‌جایی بار در سال ۹۵ رقم ۲/۴۰ میلیون تن بوده است که البته رکوردی قابل‌توجه است و سهم جابه‌جایی مسافر نیز در ۶ ماه اول سال ۹۶ عدد ۵/۱۲ میلیون نفری را نشان می‌دهد.
فاصله زیادی میان آنچه راه‌آهن عملیاتی کرده با تعهداتی که برنامه ششم آمده وجود دارد که همه نشان از آن دارد که باید دولتمردان به احکام حمایتی موجود در برنامه ششم که به‌منظور تسریع در سرمایه‌گذاری در صنعت حملونقل ریلی صورت گرفته است عمل کنند تا فرصت‌های ناشی از گشایش‌های برجامی و امکان سرمایه‌گذاری خارجی از دست نرود.
گشایش‌های برجامی و تصویب قوانین جدید به‌منظور تسهیل سرمایه‌گذاری در صنعت ریلی، ایران را به محلی جذاب برای سرمایه‌گذاران خارجی بدل کرده است و دامنه گسترده پروژه‌های ریلی و کمبودهای زیاد این حوزه نیز بر جذابیت این بخش افزوده و رقابت برای سرمایه‌گذاری را به چالشی سخت برای شرکت‌های خارجی تبدیل کرده است.
توان فعلی ناوگان ریلی و باری
تفاهم‌نامه ۳ میلیارد یورویی راه‌آهن با مرکز صادرات روسیه که چند روز پیش منعقد شد گام مهمی برای رفع کمبودهای ناوگان حملونقل ریلی بار و مسافر است. تفاهم‌نامه‌ای که امکان تأمین مالی خارجی ساخت ۲۱ هزار دستگاه انواع واگن باری و مسافری و ۳۵۰ دستگاه لکوموتیو باری از طریق تولید مشترک ایران و روسیه را فراهم می‌کند و براساس آنچه وزیر راه و شهرسازی گفت رشد ۷۰ درصدی تعداد واگن‌های باری و رشد ۵۰ درصدی واگن‌های مسافری را به‌دنبال دارد.
طرف ایرانی این تفاهم‌نامه سعید محمدزاده معاون وزیر راه و شهرسازی و طرف روس نیز پیتر فرادکوف رئیس هیأت‌مدیره مرکز صادرات روسیه است. طبق این تفاهم‌نامه طرفین متعهد شدند تا در اجرای پروژه‌های مشترک برای تأمین ناوگان موردنیاز راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران در قالب بومی‌سازی تولید مشترک بین تولیدکنندگان ایرانی و روسی اقدام کنند. نمونه اول این قراردادها، تولید مشترک ۶۰۰ دستگاه واگن باری از محل منابع مالی خارجی توسط شرکت یونایتد واگن روسیه و سه واگن‌سازی ایرانی به نام‌های واگن‌سازی پارس، واگن‌سازی کوثر و واگن‌سازی فولاد درخشان است.
طرف روس این تفاهم‌نامه معتقد است ایران پتانسیل بالایی برای توسعه حملونقل و صنعت ریلی دارد، بر این اساس آن‌ها همکاری‌های اولیه خود با ایران را از سال ۲۰۱۴ آغاز کردند و تا امروز نیز ادامه داده‌اند. در یک‌طرف این قرارداد، رئیس مرکز صادرات روسیه حضور داشت مرکزی که تحت حمایت رسمی دولت این کشور بوده و تمام امور مالی، غیرمالی و بیمه‌ای پروژه‌های مشترک با کشورهای خارجی را انجام می‌دهد.
فرادکوف، رئیس مرکز صادرات روسیه دراین‌باره می‌گوید: هدف ما ساماندهی اوضاع مالی برای توسعه صنعت ریلی است و طیف وسیعی از محصولات را برای تولید مشترک در دست اقدام داریم، ضمن اینکه در ایران پتانسیل بالایی برای توسعه ریلی وجود دارد. وی از ایران به‌عنوان شریک استراتژیک تجارت خارجی روسیه نام برد و ادامه داد: این پروژه یک فعالیت عملیاتی برای شرکت‌های روسی و ایرانی است.
