تغییر نام بزرگراه‌ها و چند نکته
تجلیل از علما، بزرگان و شهدا در هر کشوری یک کار پسندیده و نشانه قدرشناسی دولت و ملت از بزرگان و قهرمانان ملی است. این سنت ویژه ایران نیست؛ در همه کشورهای جهان این کار مرسوم است.
تجلیل از علما، بزرگان و شهدا در هر کشوری یک کار پسندیده و نشانه قدرشناسی دولت و ملت از بزرگان و قهرمانان ملی است. این سنت ویژه ایران نیست؛ در همه کشورهای جهان این کار مرسوم است.
آنچه در این یادداشت به عنوان یک نکته معترضه عنوان می‌شود، تغییر نام اماکن عمومی، میادین، کوچه‌ها، خیابان‌ها، پارک‌ها و بزرگراه‌های موجود است که موجب سلب هویت می‌شود.
آنچه در اینجا مدنظر است، این است که راه‌های به‌مراتب بهتری برای تجلیل وجود دارد که اصولی‌تر از تغییر نام اماکن عمومی است. مسئولانی که اقدام به تغییر نام اماکن عمومی می‌کنند، نمی‌دانند این کار از دید ملی چقدر پرهزینه است. نام خیابان‌ها، کوچه‌ها، میدان‌ها، بزرگراه‌ها در تمام اسناد عمومی و خصوصی درج شده و سازمان‌های خصوصی و دولتی به آنها استناد می‌کنند؛ بخشی از هویت شهر یا روستاست که موجب راهنمایی مردم، مراسلات و شناخت هویت اشخاص و املاک است و هر تغییری در آنها، مستلزم تغییر همه نقشه‌های چاپ‌شده، اسناد مالکیت، مکاتبات اداری و خصوصی و... است.
این کار بسیار پرهزینه است و مردم و سازمان‌های دولتی را سردرگم می‌کند. تغییر نام به تصمیم یک مقام مسئول، ظاهری زیبا دارد؛ اما هزینه‌های اجتماعی، دولتی و شهرداری را در پی دارد که باید از آن پرهیز شود. نام‌گذاری اماکن عمومی هنگامی میسر است که تازه احداث شده باشد؛ در غیر این صورت، مردم معمولا با وجود تغییر نام، از آن مکان با نام قبلی یاد می‌کنند.
در اروپا، آمریکا و ژاپن، روش‌های بسیار بهتر و کم‌هزینه‌تری برای تجلیل از قهرمانان ملی و بزرگان وجود دارد که می‌توان در ایران نیز استفاده شود؛ ازجمله این تمهیدات، ایجاد پارک‌های زیبای یادمانی است که در آنها دیوارهایی با پوشش سنگ‌های زیبا احداث می‌شود و نام اشخاص مدنظر را به صورتی بسیار زیبا بر آنها حک می‌کنند و همیشه جای خالی برای افزودن نام‌های تازه در این دیوارها وجود دارد.
دیوار یا حتی کف زمین را می‌توان با آجر‌های زیبا پوشاند. در مواردی که ذکر ویژگی‌های بیشتر از یک نام ساده ضرورت داشته باشد، سنگ یادبودی را به شکل هنرمندانه‌ای طراحی و بر پایه‌ای نصب می‌کنند. ساخت مجسمه سنگی یا فلزی نیز از روش‌های دیگری است که در ایران نیز متداول است و نمونه آن مجسمه‌های فردوسی، خیام، عطار، مدرس است. ساخت و نصب مجسمه نیز هدف مسئولان را تأمین می‌کند، بدون اینکه به هویت شهر و اماکن و راه‌ها لطمه وارد کند. ممکن است یکی از اهداف تغییردادن نام میدان یا خیابان، حذف نام قدیمی آن در ساختار رسمی جدید باشد که بعد از انقلاب هم در مواردی صورت گرفت.
تصور کنید اگر فضاهای شناخته‌شده مانند بازار عباس‌آباد، سبزه‌میدان، گلوبندک تغییر نام دهند، چه شرایطی برای هویت تاریخی مردم پیش خواهد آمد؟
در واشنگتن‌دی‌سی، پایتخت آمریکا، در منطقه‌ای دور از شهر، در امتداد بزرگراه جورجیا، شهرکی به نام اولنی (Olney) وجود دارد که دارای قدمتی ٢٥٠ساله است. در تقاطع اصلی این شهرک، سه حلقه بلوار دایره‌شکل بسیار بزرگ و زیبا در ٢٠٠ سال پیش از جنگ‌های استقلال آمریکا ساخته شده و به نام امپراتور، ملکه و ولیعهد انگلستان در آن زمان نام‌گذاری شده‌اند که امروز هم پس از گذشت ٢٠٠ سال، به همان نام‌ها خوانده می‌شوند.
در‌این‌باره دو نکته جالب وجود دارد؛ نخست اینکه جنگ‌های استقلال آمریکا (از انگلیس) در همین نقطه آغاز شد و دوم اینکه با گذشت ٢٠٠ سال، مردم با این نام‌ها کاملا خو گرفته‌اند و با آنها زندگی می‌کنند، بدون اینکه بدانند پرنس فیلیپ یا کینگ فلان چه کسانی و چه‌کاره بوده‌اند. بدانیم حذف نام‌ها معمولا امری ضروری محسوب نمی‌شود.
احمد عظیمی‌بلوریان-پژوهشگر
