استیضاح وزیر کار کلید خورد
محمود اسلامیان، مدیرعامل صندوق بازنشستگی کشوری، استعفای خود را تقدیم ربیعی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، کرد. این خبر کوتاهی بود که روز گذشته از سوی مشاور وزیر و رئیس مرکز روابط‌عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت کار اعلام شد و شایعات دامنه‌داری را که در طول یک‌ماه گذشته از رفتن اسلامیان از صندوق بازنشستگی حکایت داشت، تأیید کرد؛ شایعاتی که تصمیم وزیر برای تغییر مدیرعامل صندوق بازنشستگی را قطعی می‌دانست و البته به صورت مرتب و ضمنی از سوی افراد مطلع تکذیب می‌شد.
به گزارش روزنامه شرق، بااین‌حال استعفای اسلامیان از مدیریت صندوق بازنشستگی نشان داد آن شایعات چندان هم بی‌پشتوانه نبوده‌‌اند و باید منتظر مدیریت جدیدی در صندوق بازنشستگی کشور باشیم، اما هم‌زمانی طرح استیضاح وزیر کار با استعفای مدیر صندوق بازنشستگی کشور می‌تواند نشان‌دهنده کشمکش‌های پنهان موجود بین نمایندگان و وزارت کار باشد؛ مسائلی که روشن‌شدن آن نیازمند گذشت زمان و روشن‌ترشدن موضع‌گیری‌های وزیر و نمایندگان استیضاح‌کننده است. هنوز از کارت زرد مجلس به ربیعی بیشتر از یک‌ماه نمی‌گذرد که ٥٠ امضا برای استیضاح او جمع‌آوری شده است.
نامهای برای خداحافظی
استعفای اسلامیان از وزارت کار، هم‌زمان با انتشار نامهای خطاب به بازنشستگان کشوری بود که در همان ساعات آخر کارش منتشر کرد؛ نامهای که اگرچه عنوان خداحافظی با بازنشستگان را یدک می‌کشید، اما شباهتی به سخنان مدیری که خود مایل به پایان کارش باشد نداشت. اسلامیان در نامه خداحافظی خود به فعالیت‌های سه‌ساله‌اش در صندوق اشاره کرد و از افزایش وام‌های قرض‌الحسنه، سفرهای زیارتی- سیاحتی، واگذاری خودرو و ساخت خانه‌های امید در سطح کشور خبر داد. او به خرید سهام بیمه ملت نیز اشاره کرد و بازپس‌گیری دوهزارو صد میلیارد تومان از اموال ازدست‌رفته صندوق با حمایت دستگاه قضائی را از خدمات خود در دوره مدیریتش برشمرد. اسلامیان در نامه خود به تنها نکته‌ای که اشاره نکرد، دلیل استعفایش از مدیریت صندوق بازنشستگی بود تا دلایل رفتنش از صندوق همچنان در پرده‌ای از ابهام باقی بماند. او که پیش از این نیز سابقه‌ای طولانی در مدیریت ورزشی دارد، احتمالا در ماه پیش‌رو کاندیدای انتخابات هیئت‌رئیسه فدراسیون فوتبال خواهد بود و برای رسیدن به کرسی نایب‌رئیسی فدراسیون با علی کفاشیان رقابت خواهد کرد؛ جایی که درحال‌حاضر عضویت موقت در هیئت‌رئیسه آن را برعهده دارد.
شافعی: سکوت می‌کنم
با رفتن اسلامیان، مسئله انتخاب جایگزین او برای مدیریت صندوق بازنشستگی کشور نیز مورد توجه قرار گرفت. تنها در چند ساعت ده‌ها نام مختلف برای مدیریت صندوق شنیده شد و منابع مختلف از قطعی‌شدن هرکدام از گزینه‌ها برای نشستن بر صندلی اسلامیان خبر دادند؛ گزینه‌هایی که البته احتمال انتخاب هرکدامشان وجود دارد و تا لحظه تهیه این گزارش هیچ‌کدام حکمی برای مدیریت صندوق بازنشستگی دریافت نکرده‌اند. در این بین و از میان گزینه‌های مطرح‌شده، غلامرضا شافعی که سابقه معاونت محمدباقر نوبخت در سازمان برنامه‌وبودجه را نیز دارد، از شناخته‌شده‌ترین چهره‌های مطرح‌شده برای مدیریت صندوق بازنشستگی است. شافعی که سابقه وزارت صنایع در دوران جنگ، وزارت تعاون در کابینه هاشمی‌رفسنجانی و وزارت صنایع در کابینه خاتمی را دارد، در پاسخ به سؤال «شرق» درباره احتمال انتخابش به‌عنوان مدیر صندوق بازنشستگی کشور می‌گوید دراین‌باره اظهارنظری نمی‌کند. از دیگرسو برخی منابع از عدم امکان انتخاب شافعی برای مدیریت صندوق خبر می‌دهند و قانون ممنوعیت به‌کارگیری بازنشستگان را مانع رفتن شافعی به صندوق بازنشستگی می‌دانند.
استیضاح وزیر کلید خورد
در این بین حسین مقصودی، عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور، نیز در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان از کلیدخوردن استیضاح وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با ٥٠ امضا خبر داد و با اشاره به وضعیت صندوق‌های بازنشستگی گفت: این صندوق‌ها وضعیت مناسبی ندارند و بازنشستگان نیز از این موضوع ناراضی هستند. به گفته مقصودی، ادغام چند وزارتخانه مهم تحت عنوان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از ابتدا اشتباه بود و شخصی باید سکاندار وزارت کار می‌شد که جوان و فعال‌تر بود، درحالی‌که آقای ربیعی نظارت مناسبی بر زیرمجموعه خود ندارند. مقصودی همچنین گفت: این طرح پس از سرکشی نمایندگان به حوزه‌های انتخابیه‌شان در هفته آینده تقدیم هیئت‌رئیسه مجلس خواهد شد. هم‌زمانی طرح استیضاح وزیر کار با استعفای مدیر صندوق بازنشستگی کشور نیز از نکات جالبی بود که می‌تواند نشان‌دهنده کشمکش‌های پنهان موجود بین نمایندگان و وزارت کار باشد؛ مسائلی که روشن‌شدن آن نیازمند گذشت زمان و روشن‌ترشدن موضع‌گیری‌های وزیر و نمایندگان استیضاح‌کننده است.
صندوق بازنشستگی کشوری چه دارد؟
نگاهی به دارایی‌های صندوق بازنشستگی کشوری نشان می‌دهد این صندوق صاحب شش هلدینگ بزرگ اقتصادی است که شامل هلدینگ نفت، گاز، پتروشیمی و نیروگاه، هلدینگ صنایع و معادن، هلدینگ بورس، بانک، بیمه و امور سهام، هلدینگ غذایی، دارویی و کشاورزی، هلدینگ حمل‌ونقل و گردشگری و هلدینگ عمران و ساختمان می‌شوند که هرکدام سهام شرکت‌های متعددی را در زیرمجموعه خود دارند. شرکت‌هایی مانند شرکت صنایع شیر ایران «پگاه»، شرکت ملی نفت‌کش ایران (NITC)، شرکت پتروشیمی جم، شرکت کشتی‌رانی جمهوری اسلامی ایران، صبا فولاد خلیج‌فارس، پتروشیمی امیرکبیر، لوله‌سازی اهواز، مجموعه هتل‌های ایرانگردی و جهانگردی، کفش ملی، هواپیمایی آسمان و آپاداناسرام تنها برخی از شرکت‌های زیرمجموعه صندوق بازنشستگی هستند که این صندوق را به یکی از ثروتمندترین صندوق‌های کشور بدل می‌کند. فارغ از درآمدهای حاصل از سرمایه‌گذاری، هرماهه درصدی نیز تحت عنوان کسور بازنشستگی سهم کارمند و کارفرما به این صندوق واریز می‌شود تا صرف پرداخت حقوق و مستمری بیش از یک میلیون بازنشسته عضو این صندوق شود. صندوقی که البته باوجود دارایی‌های بسیارش گرفتار مشکلات عدیده است و اغلب در ردیف صندوق‌های ورشکسته یا در آستانه ورشکستگی شمرده می‌شود.
صندوق بازنشستگی کشوری یکی از ثروتمندترین صندوق‌های بازنشستگی در ایران است که در سال‌های اخیر همواره خبرساز بوده است. اعتراضات دامنه‌دار بازنشستگان عضو این صندوق به وضعیتشان در سال‌ها از یک‌سو و حواشی مدیریتی آن از سوی دیگر باعث شده اغلب کارشناسان وضعیت فعلی و آینده این صندوق را چندان روشن ارزیابی نکنند. سوءمدیریت‌های پیش‌آمده در سال‌ها نیز شرکت‌های زیرمجموعه این صندوق را تا مرز ورشکستگی پیش برده است و از نامهای تجاری مطرحی که روزی معتبرترین برندهای تولیدی و خدماتی کشور بوده‌‌اند، چیزی جز همان نام و پیشینه باقی نمانده است. شرکت کفش ملی که روزی بزرگ‌ترین صادرکننده کفش در خاورمیانه بود، امروز در تأمین هزینه‌های جاری خود درمانده است و هتل‌های ایرانگردی و جهانگردی که روزی مقصد اول گردشگران ایرانی و خارجی بودند، امروز قافیه را به رقبای خود باخته‌اند. در چنین شرایطی درگیری‌های پنهان و آشکار سیاستمداران در نحوه مدیریت این صندوق و زیرمجموعه‌های آن و حتی تصمیم برای واگذاری یا حفظشان نیز به مشکلات صندوق بازنشستگی کشوری اضافه شده و امید به خروج از وضعیت موجود را نیز کم‌رنگ کرده است.
