اراک نیازمند مجموعه جامع مدیریت زیست بوم/ آلودگی خاک فراموش شده
تهیه طرح جامع مدیریت زیست بومی و بررسی و پایش آلودگی های هوا، خاک و آب در اراک امری ضَروری است که باید مورد توجه ویژه باشد.
غفلت از معضلات زیست محیطی پیش روی کلانشهر اراک ریشه در بی توجهی مسئولان به موقعیت جغرافیایی و ژئوپولوتیک این شهر دارد، موضوعی که متاسفانه بیشترین نقش را در آلودگی هوای اراک دارد و متاسفانه کسی بدان توجه نمی کند.
به گزارش تین نیوز، فعالیت سازمان های مردم نهاد در خصوص مسائل زیست محیطی برجسته و نقش کلیدی در این راستا دارند. سازمان های مردم نهاد در عین حال که از حقوق مردم دفاع می کنند و از مواضع خود کوتاه نمی آیند منطق را سرلوحه امور قرار داده و چنانچه پافشاری های آنها در بسیاری از مباحث زیست محیطی نبود شاهد موفقیت های این حوزه نبودیم.
رییس شبکه محیط زیست و منابع طبیعی استان مرکزی، با بیان اینکه متاسفانه استان مرکزی مجموعه ای معضلات زیست محیطی در حوزه آب، خاک و هوا است که اغلب در زیر سایه آلودگی هوا قرار گرفته اند و کمتر مورد توجه هستند، اظهار کرد: آلودگی هوای اراک ناشی از مازوت سوزی نیروگاه حرارتی شازند به دلیل مشهود بودن آن، دیگر آلودگی ها را تحت تاثیر قرار داده است و حل این مسئله، نیازمند یک مجموعه جامع مدیریت زیست بومی هستیم.
سیاوش آقاخانی افزود: طرح جامع کاهش الودگی هوای شهر اراک، به تنهایی و به روزرسانی نمی تواند معضلات سلامت مردم شهر اراک را رفع کند و باید به معضلات آب، خاک، هوا و سایر جنبه های محیطی توجه شود.
وی با اشاره به نشست با رئیس سازمان محیط زیست کشور و طرح مشکلات زیست محیطی شهر اراک و استان مرکزی، گفت: تهیه مجموعه جامع مدیریت زیست بومی برای شهر اراک به عنوان یک راهبرد اساسی و مطالبه جدی فعالان محیط زیست باید در دستور کار سازمان محیط زیست کشور قرار گیرد و این نوع نگرش این سازمان از نگاه چالش محور باید متحول شود.
عدم وجود برنامه راهبردی برای عبور از چالش های زیست محیطی
وی تصریح کرد: شهر اراک همواره و در طول سال درگیر چالش های زمستانی و تابستانی آلودگی هواست به شکلی که در زمستان ها، مسئله مازوت سوزی نیروگاه و در تابستان درگیر ریزگردهاست و هرسال هم موضوع به سال بعد موکول می شود در حالی که در کنار آن ناترازی های انرژی افزایش می یابد و در مقابل آن سرمایه های اجتماعی مدیران تصمیم گیر که مسائل را به زمان های دیگر موکول می کنند، از دست می رود و در واقع هیچ برنامه راهبردی برای عبور از این چالش های وجود ندارد.
رییس شبکه محیط زیست و منابع طبیعی استان مرکزی با اشاره به وجود ابرصنایع در دشت اراک، ساوه، دلیجان و شازند و کشاورزی ناپایدار و مصرف نامناسب آب در دشت ها که بحران آب را ایجاد کرده است، افزود: در این شرایط و با وجود چنین بحران هایی، شاهد ایجاد صنایع مانند فولاد امیرکبیر، پتروشیمی الوند در شازند و پتروشیمی خمین هستیم در حالی که در دشت های ممنوعه استان برای تامین آب آشامیدنی شهروندان مشکل دارند و این بارگذاری های عظیم به اسم توسعه انجام می شود در حالی که این توسعه از بین برنده پایداری سرزمینی استان مرکزی است.
شهرسازی و ایجاد جزیره های حرارتی و گنبد آلودگی
آقاخانی با اعلام آمادگی نسبت به تهیه طرح جامع مدیریت زیست بومی، بررسی و پایش آلودگی های هوا، خاک، آب و سایر موارد استان مرکزی برای اولین بار، گفت: حتی برش اولیه استانی این طرح را می توان در اراک کلید زد و به جای به روز رسانی طرح جامع کاهش آلودگی هوا که فقط بر مسئله آلودگی هوا متمرکز است، این طرح را می توان دنبال کرد.
وی تاکید کرد: استان مرکزی و شهر اراک در بحث چالش های شهری، سازه ها، ساختمان سازی و سیاست های شهرسازی با وضعیت خوبی مواجه نیست به طوری که با بدترین شکل ممکن، با ناپایدارترین وضعیت و روش های قدیمی در کنترل ترافیک، المان ها، روند ساختمان سازی شهرها را دچار چالش های بزرگ از جمله جزیره های حرارتی، گنبد آلودگی، دره شهرها کرده است در حالی که این موارد در شهرهای دنیا و در طراحی شهرها مورد توجه قرار می گیرد و با وجود آنکه مسئولان ادعا می کنند در سیاست های شهرسازی، ارزیابی های زیست محیطی را دنبال می شود به این موارد توجه نمی شود و مهمترین کانون های انسانی امروز درگیر مسئله رو به رشد آلودگی هواست که سیاست های شهرسازی در آن تاثیرگذار است و باید این سیاست ها مورد بازنگری قرار گیرد.
خلا نگاه مشارکتی در مدیریت مناطق حفاظت شده
آقاخانی با انتقاد از وضعیت خودروسازی در کشور که خود در افزایش آلودگی هوا نقش دارد، گفت: تالاب ها در این استان نیز وضعیت مطلوبی ندارند در صورتی که می توانند بستر حیات، زایش و توسعه اقتصادی مناطق باشند، اما در حال تبدیل شدن به ابرچالش های زیست محیطی هستند و هیچ برنامه ای برای مقابله با این شرایط در کشور وجود ندارد و مسئله تنوع زیستی استان و توجه به حیات وحش و مناطق حفاظت شده نیز درگیر مشکل است.
وی تصریح کرد: متاسفانه در مناطق حفاظت شده استان، نگاه مشارکتی وجود ندارد و همچنان از روش های منسوخ شده در دنیا برای مناطق حفاظت شده خود استفاده می کنیم، اکنون حفاظت مشارکتی مدنظر است به این معنی که همه افراد حاشیه منطقه حفاظت در بهره برداری پایدار درگیر باشند که این امر تامین نیازهای جامعه محلی و حفظ محیط زیست را به همراه خواهد داشت و سازمان محیط زیست باید در مدیریت این مناطق نسبت به سیاست های خود شوند.
وی ادامه داد: این پیشنهاد نیز مطرح است که از ظرفیت رسانه ها در انتخاب کارشناسان استفاده شود چراکه هر کدام از فعالان رسانه ای نگاه پایش گونه و دقیق و جامعی دارد و امیدواریم که در استان نیز به جای انتخاب و استفاده از نیروهای سیاسی، از بدنه کارشناسی استفاده شود و مدیر نیز خود را به این کارشناسان پاسخگو بداند.
رییس شبکه محیط زیست و منابع طبیعی استان مرکزی تصریح کرد: محیط زیست استان مرکزی نیازمند همدلی و مشارکت دارد و این امر باید از سوی یک مدیر مشارکت طلب و قوی مورد توجه باشد.
آقاخانی گفت: نمی توان در یک منطقه حفاظت شده را ببندیم و اجازه ورود ندهیم چرا که اکنون دنیا به سمت حفاظت مشارکتی رفته است و برای مردم منافع اقتصادی تعریف می کند تا پایداری محیط زیست را رقم بزند.
لزوم استفاده از ظرفیت های بین المللی و اجرای طرح های مشترک
این فعال محیط زیست در استان مرکزی گفت: زمانی که از درناهای تالاب میقان اراک ظرفیت اقتصادی تعریف شود، مردم برای حفظ این درنا و تالاب، منطقه حفاظت شده را حفظ می کنند، اما متاسفانه ما همچنان درگیر رفتارهای غیرمشارکتی هستیم و بازنگری در سیاستگذاری مناطق حفاظت شده به ویژه در استان مرکزی باید انجام شود.
وی با بیان اینکه باید به معاهدات بین المللی در حوزه ترسیب کربن، حفاظت های مشارکتی و استفاده از طرح های بین المللی وارد شویم، گفت: امروز در بسیاری از موارد، حق عضویت های بین المللی پرداخت می کنیم اما از ظرفیت های بین المللی محیط زیست در دنیا استفاده نمی کنیم و این مهم مورد توجه باشد که کشورها طرح های مشترک مانند درختکاری های پایدار با اکوسیستم را دنبال می کنند اما از این طرح ها عقب افتاده ایم.
آقاخانی با تاکید بر اینکه متاسفانه در حوزه سیاست های فرهنگی محیط زیست نیز شاهد بی توجهی هستیم، افزود: سازمان محیط زیست هیچ مجموعه مشارکتی با رسانه ها در بحث آموزش عمومی ندارد و تنها رپورتاژ آگهی به رسانه ها را شاهدیم در حالی که دنیا به اثر رسانه ها مجازی و الکترونیکی معترف است و این برنامه های مشارکتی را تعریف کرده اند و سازمان محیط زیست در دوره جدید خود باید از گروه رسانه ای استفاده کند تا تاثیرات مثبت آن را در بین مردم ببیند.
وی با اشاره به مسئله سلامت زیستی در حوزه خاک و مواد غذایی افزود: دانشگاه علوم پزشکی و سازمان در تولید محصولات کشاورزی، ردپای اکولوژیکی، کیفیت و مواد غذایی باید نظارت داشته باشند، اما نظارتی را شاهد نیستیم در حالی که در شرح وظایف سازمان محیط زیست درج شده است.
مغفول ماندن آلودگی خاک در سازمان محیط زیست
رییس شبکه محیط زیست و منابع طبیعی استان مرکزی در خصوص کیفیت آب و خاک بیان کرد: کیفیت آب در شرب شهری معمولاً پایش می شود، اما سایر آب ها مدنظر نیست و آب همراه با نیترات و نیتریت و فلزهای سنگین وارد کشاورزی می شود که در گیاهان رسوب می کند و در کنار آن نیز آلودگی خاک را به همراه خواهد داشت، اما مسئله اینجاست که موضوع آلودگی خاک در سازمان محیط زیست به صورت کامل به دست فراموشی سپرده شده است مسئله آلودگی خاک بسیار موضوع راهبردی است.
وی تصریح کرد: استان مرکزی در حوزه پسماندهای صنعتی، کشاورزی و شهری و بیمارستانی و آلودگی خاک چالش جدی دارد و حتی آلودگی هوا نیز بر آلودگی خاک و اسیدی شدن آن و افزایش فلزات سنگین در خاک تاثیر دارد، اما متاسفانه این مسئله متولی مشخصی ندارد درحالی که متولی آن سازمان محیط زیست است و باید در کل کشور به ویژه استان مرکزی به دلیل استقرار صنایع بزرگ این مسئله به صورت جدی دنبال شود.
وی با بیان اینکه ریاست سازمان محیط زیست شناختی در حد شناخت رسانه ای و اخبار و اطلاعات این چنینی نسبت به استان مرکزی داشت، تاکید کرد: در شرایط کنونی نیاز است که مدیریت ارشد استان به صورت شفاف و دقیق چالش های محیط زیستی استان را به ریاست سازمان منتقل کند و البته پیش از آن وظیفه مدیران میانی است که اطلاعات کامل و دقیقی به تیم مدیریتی استان بدهند.
وی ادامه داد: در این راستا باید یک سیاست مشخصی وجود داشته باشد که چالش ها به صورت دقیق به سازمان منتقل شود و باید از ظرفیت رسانه استفاده شود چراکه با جنگ روایت های روبرو هستیم و هر استانی که چالش ها و مشکلات خود را با صراحت و شفافیت بیشتری منتقل کند به طور حتم می توان سهم بیشتری از منابع داشت.
این فعال محیط زیست گفت: متاسفانه علیرغم فعال بودن رسانه های استان در انعکاس مشکلات زیست محیطی، در این راستا همچنان با ضعف روبرو هستیم و راهبری درستی از سوی اداره کل محیط زیست استان در انتقال این مسائل و مشکلات و آماده سازی تصمیم گیران کشور صورت نگرفته است و در واقع چالش های زیست محیطی استان به خوبی به مدیران ارشد کشور و سازمان انتقال نیافته است.
آقاخانی با بیان اینکه اگر قرار است در دولت جدید مدیران استان تغییر کند باید با تکیه بر بومی بودن و نگاه مشارکتی به همه بخش ها انتخاب صورت گیرد، افزود: چالش های محیط زیست استان مرکزی فقط با اداره کل محیط زیست حل نمی شود و نیاز به مدیرکل مشارکت محور متخصص است تا مردم، دستگاهها و رسانه ها را پای کار بیاورد و در یک چارچوب درست مسائل را جلو ببرد و با این مشخصات می توان اثرات مثبت را ببینیم، البته نگرش سازمان محیط زیست این است که مدیران از بدنه سازمان انتخاب شود.
