شهرسازی در ایران مرگبار است!

یک کارشناس معماری شهری، شهرسازی در ایران را در خدمت اتومبیل دانست و گفت: در صورت نادیده گرفتن نقش شهرسازی در مهار بیماری‌های غیرواگیردار، مهار و پیشگیری این‌گونه بیماری‌ها از جمله بیماری‌های قلبی عروقی، دیابت، سرطان و چاقی برای ایران بسیار سخت شده و در سالیان نه چندان دور آینده هزینه‌های سنگین مالی و عواقب اجتماعی متعددی برای مردم و دولت‌ها خواهد داشت.

محمدجواد کوهساری اظهار کرد: متاسفانه نه تنها کمترین توجهی تا به حال به نقش شهرسازی در مبارزه با بیماریهای غیرواگیردار در ایران نشده بلکه شهرسازی در کشور به گسترش اینگونه بیماریها دامن زده است. شهرسازی دارای آثار پایدار بر روی سلامت مردم است؛ بدان معنی که یک اقدام اشتباه شهرسازی می تواند تا سالیان سال تاثیرات منفی و مخرب بر روی سلامت شهروندان داشته باشد.

وی با بیان این‌که شهرسازی در ایران مرگبار است، تاکید کرد: برخی اقدامات شهرسازی انجام شده در ایران حتی در سالهای اخیر منطبق با یافته های علمی 50 سال قبل علم شهرسازی هم نیست. متاسفانه شهرسازی در اکثر شهرهای کشور مختص به "تعریض خیابانها" و "ساختن میدان شده است. در برنامه ریزی برای ترافیک نیز تنها به اتوبان سازی و ساخت تقاطعهای غیرهمسطح عریض اکتفا می شود و هیچ آثاری از گزینه های دیگر شهرسازی برای کاهش ترافیک در شهرها دیده نمی شود.

کوهساری ادامه داد: حرکت پیاده در طرحهای شهرسازی مختص شده به پیشنهاد "پیاده راهسازی" یک معبر که آن هم معمولا بدون هیچ مطالعه جامعی است. مدیران شهرسازی برای افتتاح بزرگراه گوی سبقت را از هم ربوده اند. در شهرهایی که کماکان مجوز ساخت مجتمعهای تجاری بزرگ با فاصله‌ی زیاد از مناطق مسکونی داده می شود، شهروندان چطور می‌توانند بدون استفاده از اتومبیل اندکی پیاده روی کنند و ناخودآگاه به سلامت قلب خود کمک کنند.

وی توزیع تراکم ساختمانی در سطح شهرها را ناهمگون و بدون هیچ پایه واساس علمی شهرسازی عنوان و تاکید کرد: واضح است که این روند چه تاثیرات مخربی بر سلامت شهروندان داشته و دارد. در کشوری که درصد بالایی از سطح شهرهای آن را بافتهای فرسوده تشکیل می دهد، کماکان اقدام به ساخت مجتمع‌های مسکونی و شهرک‌ها در حومه‌های ساخته نشده می شود. چطور انتظار داریم یک مادر خانه‌دار که در یکی از این شهرک‌ها در ناکجاآباد با حداقل امکانات شهرسازی از جمله نداشتن حتی یک پارک کوچک زندگی می‌کند بتواند در روز روشن حتی 30 دقیقه در آن مکان پیاده‌روی کند؟ وقتی حرکت اتومبیل شخصی مبنای اقدامات شهرسازی باشد این شهرسازی درخدمت به اتومبیل است نه انسان.

این کارشناس معماری شهری تصریح کرد: درزمینه نقش شهرسازی در پیشگیری از بیماریهای غیرواگیردار، دو حرفه شهرسازی و علوم پزشکی نقش اساسی داشته و می‌بایست با هم همکاری کنند. اما متاسفانه در حال حاضر بسیاری از دانشکده‌های شهرسازی و پزشکی در کشور حتی از وجود و اهمیت چنین موضوعی اطلاع ندارند.

کوهساری با بیان این‌که اکثر همایش‌های پرهزینه با حمایت از این ارگان‌ها برگزار می‌شود گفت: این همایش‌ها به موضوعاتی می‌پردازد که اگرچه در جایگاه خود می‌تواند مفید باشد ولی به موضوعات اولویت‌دار و به‌روز دنیا نمی‌پردازند. وقتی بر اساس اعلان همین سازمان‌ها نرخ دیابت در ایران هولناک است (به مانند اکثر کشورها) اولویت بندی‌ها واضح است. متاسفانه وقتی برخی دانشکده‌های معماری و شهرسازی کشور که می‌بایست در صف اول این جبهه قرار بگیرند، از موضوعات به‌روز شهرسازی غافل هستند، واضح است که ارگان های شهرسازی کشور هم کماکان اقداماتی می‌کنند که دهه‌ها از علم شهرسازی روز دنیا عقب است.

وی یادآور شد: درایران 75 درصد مرگ و مردم دراثرابتلا به بیماریهای قلبی است و تا سال 1419 بیش از 9 میلیون ایرانی به بیماری دیابت مبتلا خواهند بود. عوامل تغییرپذیر متعددی درابتلا به بیماریهای غیرواگذار دخالت دارند مانند نداشتن تحرک بدنی، استعمال دخانیات و الکل وبرنامه غذایی ناسالم. برای تغییر این عوامل ریسک، اقدامات متعددی می توان انجام داد. به طور مثال درقالب برنامه های تبلیغی مختلف می توان مردم را به داشتن یک برنامه غذایی سالم و ورزش کردن تشویق کرد. اگرچه داشتن اینگونه برنامه ها در هر جامعه ای ضروری است ولی کافی نیست.

به گفته کوهساری، در صورت نادیده گرفتن نقش شهرسازی در مهار بیماری‌های غیرواگیردار، مهار و پیشگیری این‌گونه بیماری‌ها از جمله بیماری‌های قلبی عروقی، دیابت، سرطان و چاقی برای ایران بسیار سخت شده و در سالیان نه چندان دور آینده هزینه‌های سنگین مالی و عواقب اجتماعی متعددی بر مردم و دولت‌ها می‌گذارد.