آمارهای مبهم و تصویرهای شفاف
از همان لحظه‌ای که پچ‌پچ‌های فضای مجازی درباره وقوع زمین‌لرزه ۷/۳ ریشتری غرب کشور آغاز شد تا اکنون که چند روز از این واقعه تلخ می‌گذرد و همه رسانه‌های رسمی و غیررسمی در حال مخابره اخبار مربوط به میزان خسارت‌های مالی و جانی این رویداد هستند، عکس‌های ارسالی از منطقه حکایت از تخریب گسترده مسکن مهر در این مناطق به‌ویژه در شهرهای اسلام‌آبادغرب و سرپل‌ذهاب دارد.
اکرم امینی *: از همان لحظه‌ای که پچ‌پچ‌های فضای مجازی درباره وقوع زمین‌لرزه ۷/۳ ریشتری غرب کشور آغاز شد تا اکنون که چند روز از این واقعه تلخ می‌گذرد و همه رسانه‌های رسمی و غیررسمی در حال مخابره اخبار مربوط به میزان خسارت‌های مالی و جانی این رویداد هستند، عکس‌های ارسالی از منطقه حکایت از تخریب گسترده مسکن مهر در این مناطق به‌ویژه در شهرهای اسلام‌آبادغرب و سرپل‌ذهاب دارد.
تصویر واحدهای مسکونی چندطبقه‌ای که دیوار و سقف برخی از آنها ریخته و برخی نیز ترک‌های عمیق برداشته‌اند، از تکراری‌ترین صحنه‌هایی است که در این چند روز دیده‌ایم. مردم منطقه نیز با واسطه یا بی‌واسطه به گوش‌مان رسانده‌اند که مسکن مهر این دو شهر، تخریب بالای ۸۰ درصدی داشته است و در برخی مناطق هم کار آواربرداری از سایت‌های مسکن مهر به کندی پیش می‌رود.
حال در این بحبوحه، وقتی مقام مسئولی می‌گوید «سقف هیچ مسکن مهری در زلزله فرو نریخته و مسکن مهر فقط ۲ نفر فوتی داشته است» بر سر این دوراهی قرار می‌گیریم که به حرف او شک کنیم یا به تصاویر یا به آنچه با واسطه با بی‌واسطه از مردم منطقه شنیده‌ایم؟
در این آشفته‌بازار اظهارنظرهای عجیب و غریب، یک نفر هم باید میانه دعوا را بین نهادهای دست‌اندرکار ساخت مسکن مهر بگیرد.
به‌عنوان نمونه از یک سو بنیاد مسکن اعلام می‌کند که واحدهای مسکن مهر کرمانشاه را وزارت راه و شهرسازی ساخته است؛ نه این نهاد.
در مقابل، اداره راه و شهرسازی کرمانشاه از خسارت‌های اندک مالی و جانی مسکن مهر سخن می‌گوید. اداره راه و شهرسازی کرمانشاه مدعی است سقف مسکن مهر فرونریخته و تخریب مسکن مهر کرمانشاه در زمین‌لرزه تازه، فقط ۲ نفر کشته بر جا گذاشته است و در مقابل، مقام مسئولی در بنیاد مسکن اعلام می‌کند بیش از ۳۰ هزار واحد مسکونی شهری و روستایی در زمین‌لرزه خسارت دیده‌اند و در این بین ۱۵ هزار واحد به‌طور کامل تخریب شده‌اند. حال در این میان معلوم نیست باید ادعای اداره راه و شهرسازی کرمانشاه را باور کنیم یا سخن مقام مسئول در بنیاد مسکن را یا اظهار نظر معاون استاندار کرمانشاه را که از کشته شدن ۱۰۰ نفر در اثر تخریب مسکن مهر سخن می‌گوید یا آنچه عکس‌ها می‌گویند؟ آن هم در شرایطی که ادعای دیگر اداره راه و شهرسازی کرمانشاه مبنی بر اینکه «مسکن مهر کرمانشاه روی گسل بوده و به همین دلیل تخریب شده است» را مقام مسئولی در مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی به عنوان یکی از زیرمجموعه‌های وزارت راه و شهرسازی، رد کرده و می‌گوید این سخن، نادرست است.
براساس آنچه بارها و بارها کارشناسان و حتی مسئولان دولت یازدهم و دوازدهم گفته‌اند، مسکن مهر طرحی است که از ابتدا با ایرادهای اساسی در جانمایی، کیفیت و فرآیند ساخت به‌دست مشتریان رسیده و همین که بیش از ۱۰۰ هزار واحدهای ساخته شده از این طرح، مدت‌هاست روی دست دولت مانده، گواهی بر این سخن است.
با توجه به این مسئله، به نظر نمی‌رسد تعیین یک نفر یا یک بخش به‌عنوان مقصر اصلی حجم بالای خسارت‌های مسکن مهر در این زمین‌لرز، شدنی باشد. حتی اگر بگوییم دولت نهم و دهم یا رئیس‌جمهوری پیشین به عنوان مبدع این طرح باید پاسخگوی این حجم خسارت باشد، شاید سخنی آرمانی گفته باشیم. جای تردید نیست که تعیین مقصر یا مقصرهای تحمیل خسارت‌های گسترده مالی و جانی به مردم مناطق غربی با تخریب وسیع مسکن مهر، مورد انتظار کارشناسان و اصحاب رسانه و مرهمی اندک برای درد آسیب‌دیدگان است، اما وقتی این مسیر به بیراهه دعواهای بین نهادها و ارائه آمارها و اظهارنظرهای عجیب و غریب کشیده می‌شود، امری ناخوشایند است. برای مردمی که این روزها خانه و زندگی خود را در خانه‌های بی‌در و دیوار مسکن مهر جا گذاشته و در چادرها، شب را به صبح می‌رسانند، او افزود: ایجاد سرپناه و هرچه زودتر سر و سامان گرفتن، اهمیت بیشتری از تعیین مقصر دارد. بنابراین شاید بد نباشد مسئولان از تلاش برای دروغگو نشان دادن عکس‌ها دست بردارند و بگذارند تصویرها را باور کنیم؛ نه حرف آنها را.
* روزنامه‌نگار
