گسل های مهم و عظیم ترکیه

نقشه گسل های ترکیه نشان می دهد که بخش عمده ای از این کشور در معرض خطر بالا یا متوسط زلزله یا به قول ترک ها deprem قرار دارد. طبق نقشه های موجود، تنها استان های زیر در عرصه ریسک پایین وقوع زمین لرزه قرار دارند: سینوپ (Sinop)، گیرسون (Giresun)، ترابزون (Trabzon)، ریزه (Rize)، آرتوین (Artvin) کیرکلارلی (Kırklareli)، آنکارا (Ankara)، نوشهیر (Nevşehir)، ادیرنه (Edirne)، آدانا (Adana)، نیغده (Niğde)، کنیا (Konya)، آکسارای (Aksaray) و کارامان (Karaman).

البته با توجه به وسعت استان ها، ممکن است استان یا حتی شهری، دارای نقاط پر ریسک یا کم ریسک باشد، کما این که نیمه شمالی استانبول، از نظر احتمال زلزله، مجموعاً ایمن تر از جنوب این شهر است. شاید به همین دلیل است که فرودگاه جدید استانبول را در این منطقه ساخته اند.

به گزارش تین نیوز به نقل از عصر ترکیه، ضمن این که خطر پایین زلزله، به معنی صفر بودن احتمال آن نیست و نیز خطر بالا هم به معنی این نیست که حتماً زمین لرزه ای رخ خواهد داد. در دنیا گسل های زیادی وجود دارند که صدها سال است فعال نیستند و ساکنان روی آنها نسل اندر نسل، با امنیت زندگی کرده اند.

مقایسه نقشه گسل های ترکیه با مرکز زمین لرزه های اخیر نشان می دهد که این زلزله دقیقاً روی گسل شرقی آناتولی که جزو پر رنگ ترین (پر ریسک ترین) گسل های نقشه است رخ داده است.

چند زلزله اخیر در عمق ۷ الی ۲۴ کیلومتری زمین رخ داده اند که در زمره “زلزله های با عمق کم و خطر بالا” طبقه بندی می شوند و یکی از علل بالا بودن تخریب ها در زلزله اخیر ترکیه، کم عمق بودن دو زلزله اصلی و پس لرزهای شدید بعدی بود. عمق زلزله به فاصله کانون زلزله در درون زمین با سطح زمین گفته می شود.

گسل های مهم و عظیم ترکیه، ترکیه سه گسل بزرگ دارد.

پازارجیک، کوهستان نورداغ در استان قهرمان مرعش به‌عنوان کانون اصلی زلزله اخیر، در حوزه منطقه خط گسل شرق آناتولی، زمین‌لرزه‌هایی به‌بزرگی 7.7 و 7.6 ریشتر را تجربه کرده است. این منطقه یکی از 3 خط اصلی گسل‌های شناخته‌شده است.

سه گسل اصلی و مهم ترکیه عبارتند از:

1. گسل آناتولی شمالی(شمال ترکیه)

2. خط گسل شرق آناتولی (جنوب ترکیه)

3. گسل منطقه اژه (غرب ترکیه)

از این 3 گسل، دو مورد اولی آن در شرق و شمال، شرق و جنوب در سمت ایران  و مورد دومی سمت سوریه و مورد سوم یعنی گسل اژه در غرب و در مجاورت استان‌های ساحلی استانبول، کوجا علی و بورسا قرار دارد.

از آغاز قرن بیستم، تعداد زیادی زمین‌لرزه بیش از 6 ریشتر در منطقه گسل شرق آناتولی رخ داده است. این گسل بزرگ که تقریباً 550 کیلومتر طول دارد، از حاتای شروع می‌شود و از طریق قهرمان مرعش، آدیامان، مالاتیا و الازیغ تا منطقه کوهستانی و مرتفع بینگول ادامه دارد.

حاتای در مرکز ترکیه و سوریه، قهرمان ‌مرعاش و عثمانیه که در زلزله‌های اخیر تحت تأثیر قرار گرفته‌اند، از جمله 24 شهر دارای خطوط گسل فعال هستند که شهر عملاً بر آنها بنا شده است و آنها از مرکز شهر عبور می‌کنند.

در همین خط بود که در الازیغ، زلزله بزرگی در  24 ژانویه 2020 رخ داد. در زلزله 6.8ریشتری که در آن زمان رخ داد، 41 نفر جان خود را از دست دادند و بیش از 1000 نفر مجروح شدند. از جمله زلزله‌های بزرگی که در این خط در 25 سال گذشته رخ داده است می‌توان به زلزله‌های 1998 آدانا ـ جیهان، 2003 بینگول و 2010 الازیغ اشاره کرد.

خط گسل آناتولی شمالی به منطقه "کارلی اُوا" یا "دشت برفی" می‌پیوندد و انتهای غربی آن تا شکاف مدیترانه غربی گسترش می‌یابد. استان‌های این خط به‌‌عنوان مناطق زلزله‌زده سطح یک احتمال وقوع زلزله، در نقشه خطر زلزله ترکیه که در سال 2019 اجرایی شد، فهرست شده‌اند.

نقشه گسل های مهم ایران

در مجموع هر چند از اصل زلزله گریزی نیست و ما در سیاره ای با “هسته گداخته” زندگی می کنیم که مدام در حال آزاد کردن انرژی است، ولی این نقشه ها می توانند چند کمک به ما بکنند:

۱ – در تعیین محل زندگی می توان تا حد امکان اماکن جغرافیایی دور از گسل ها را انتخاب کرد.

۲ – هر چه به مراکز گسل ها نزدیک تر بود، باید خانه ها و ساختمان ها با انطباق بیشتری با استانداردهای ضد زلزله ساخته شود. همچنین در چیدمان وسایل درون خانه، احتمال زلزله را بیشتر در نظر داشت.

۳ – افرادی که روی گسل زندگی می کنند، آموزش های مرتبط با زلزله را جدی تر بگیرند تا آسیب های حین و بعد از زلزله به حداقل ممکن برسد.

منبع: یاز اکو و ....