توسعه یک منطقه بدون در نظر گرفتن نقش جامعه محلی امکان پذیر نیست
بی‌تردید امروز منطقه آزاد انزلی با دیروز آن قابل مقایسه نیست؛ طی سال‌های اخیر اقدامات و تحولات بسیاری در این منطقه صورت گرفته و تلاش‌های فراوانی از سوی مدیرعامل و پرسنل منطقه آزاد انزلی صرف شده تا نسبت به گذشته شاهد پیشرفت‌های بزر...
بی‌تردید امروز منطقه آزاد انزلی با دیروز آن قابل مقایسه نیست؛ طی سال‌های اخیر اقدامات و تحولات بسیاری در این منطقه صورت گرفته و تلاش‌های فراوانی از سوی مدیرعامل و پرسنل منطقه آزاد انزلی صرف شده تا نسبت به گذشته شاهد پیشرفت‌های بزر...
نقش پررنگ توسعه منطقه‌ای و فرا‌منطقه‌ای یکی از مهم‌ترین اهداف ایجاد و شکل‌گیری مناطق آزاد کشور محسوب می‌شود. منطقه آزاد تجاری صنعتی انزلی یکی از مناطق آزاد کشور است که در طول چند سال گذشته باعث رونق تولید، اشتغال و ایجاد ارتباط با کشورهای حاشیه خزر گردیده است.
منطقه آزاد تجاری صنعتی انزلی در ایجاد زیرساخت‌ها و تحول در منطقه و استان گیلان نقش محوری داشته است.
ساخت و افتتاح مجتمع عظیم بندری کاسپین گوشه‌ای از این دستاوردها در جهت ایجاد کریدور شمال به جنوب کشور است که فاز اول این مجتمع در نوروز امسال با حضور ریاست محترم جمهوری افتتاح شد.
از این رو با رضا مسرور مدیرعامل و رئیس هیات مدیره سازمان منطقه آزاد تجاری صنعتی انزلی به گفت‌و‌گو نشستیم تا بیشتر با برنامه‌ها و اهداف منطقه در سال جدید آشنا شویم.
با توجه به نامگذاری امسال به نام اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال که مقام معظم رهبری در ابتدای سال اعلام فرمودند، برنامه‌ها و هدف‌گذاری سازمان منطقه آزاد انزلی در خصوص دستیابی به این اهداف چیست؟
ما در اصل ادامه مباحثی که در حوزه اقتصاد مقاومتی در سنوات گذشته پیگیری می‌کردیم، همان برنامه‌ها را برای سال جدید ادامه خواهیم داد، ما در سال گذشته براساس اهدافی که در راستای اقتصاد مقاومتی برای منطقه آزاد انزلی ترسیم شده بود، به عنوان منطقه ممتاز در دستیابی به این اهداف شناخته شدیم.
سازمان منطقه آزاد تجاری صنعتی انزلی در سال گذشته در حدود 55 میلیون دلار صادرات داشته است که با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته برای سال96 افزایش 30 درصدی در این خصوص پیش‌بینی کرده‌ایم.
یکی از مهم‌ترین اموری که در خصوص بحث صادرات مطرح است، رفع مشکلات واحدهای تولیدی است، یکی از برنامه‌های مهم ما در ادامه روند کاری سال گذشته این است که مشکلاتی که در مسیر تولید برای واحدهای تولیدی در منطقه وجود دارد را رفع کنیم، البته شایان ذکر است که برخی از این موانع قانونی است که در حال رایزنی با نمایندگان محترم مجلس هستیم و همچنین برای صادرات اخذ ضمانت‌نامه‌های بانکی از واحدهای تولیدی درخواست می‌شود که یک مانع بزرگ برای تولید کنندگان است، بنا بر این ضرورت، یکی از اقدامات ما رفع موانع تولید و صادارت در سال پیش‌رو خواهد بود.
از دیگر اقدامات سازمان در سال جاری، فعال کردن واحدهای اقتصادی و صنعتی غیرفعال است، در طول دوسال گذشته 48 واحد غیرفعال را در سازمان منطقه آزاد انزلی فعال کردیم، همه این اقدامات انجام شده در سازمان باعث جهشی در حوزه‌های مختلف تولیدی و صنعتی و همچنین صادراتی در منطقه شد.
در سال91 میزان صادرات کالاهای تولیدی سازمان منطقه آزاد انزلی در حدود 440 هزار دلار بوده است که با اجرای برنامه‌های مختلف این مبلغ را در سال95 به 55 میلیون دلار رساندیم و در طول 4 سال بیش از 10 برابر در حوزه صادرات در منطقه جهش داشته‌ایم که این روند قطعا به صورت جدی در سال96 هم ادامه خواهد داشت.
از دیگر موضوعاتی که در حوزه اقتصاد مقاوتی در سازمان منطقه آزاد انزلی در حال پیگیری است، بحث بازاریابی است. یکی از مشکلاتی که واحدهای صنعتی در کل کشور دارند، عدم شناخت بازار هدف است که در این راستا برنامه‌های مختلفی دیده شده و با توجه به این نکته که بازار هدف کالاهای تولیدی ما کشورهای حوزه خزر است، برپایی نمایشگاه‌های تخصصی در منطقه و هم در کشورهای بازار هدف انتخاب شده که می‌توان به عنوان نمونه به نمایشگاه تخصصی ایران و روسیه اشاره کرد که کمتر از یک ماه قبل در منطقه آزاد انزلی برگزار شد و همین نمایشگاه نیز قرار است که در کشور روسیه منطقه آستراخان برگزار شود، در قزاقستان نیز بحث برپایی نمایشگاه مشترک را در حال پیگیری هستیم تا نمایشگاه تخصصی را در دو کشور برگزار کنیم و همچنین آذربایجان، این همکاری‌ها و برپایی نمایشگاه‌ها بسیار کمک می‌کند تا ارتباطات بین تجار و بازرگانان برقرار شود و هر چقدر این ارتباطات بیشتر و بهتر ایجاد شود به صادرات کالا در منطقه کمک می‌کند.
از دیگر برنامه‌های سازمان منطقه آزاد انزلی، اعزام هیات‌های تجاری از سوی منطقه به کشورهای هدف است و این مهم در حال پیگیری و رایزنی است از این رو در ماه آینده برنامه اعزام هیات تجاری، اقتصادی و بازرگانی از فعالین اقتصادی را به کشور روسیه، آذربایجان و ارمنستان خواهیم داشت. نکته مهم این است که منطقه آزاد تجاری صنعتی انزلی در حال حاضر نام آشنایی برای کشورهای حاشیه خزر و تجار و بازرگانان و فعالین اقتصادی کشورهای این منطقه است و آنها کاملا منطقه آزاد انزلی را می‌شناسند و بازدیدهای متعددی از منطقه داشته‌اند که همه این کارها و دستاوردها در راستای اقتصاد مقاومتی و تلاش در حوزه تولید و اشتغال بوده است.
از دیدگاه شما به عنوان مدیرعامل سازمان منطقه آزاد تجاری صنعتی انزلی دستاوردهای منطقه در خصوص مبحث اقتصاد مقاومتی تا چه میزان بوده است؟
در مجموع از طرف دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی برای هر منطقه در حوزه اقتصاد مقاومتی هدفی پیش‌بینی شده است، سازمان منطقه آزاد انزلی در بین مناطق آزاد کشور در خصوص آمار صادرات و همچنین صادرات مجدد منطقه رتبه اول را داشته است. سازمان منطقه آزاد تجاری صنعتی انزلی چیزی در حدود 300 میلیون دلار صادرات مجدد در سال 95 داشته است و همچنین 55 میلیون دلار نیز ارزش صادرات کالاهای تولیدی منطقه در همان سال بوده است، که این آمار تقریبا بیش از یک سوم صادرات کل مناطق آزاد کشور است و بی‌تردید منطقه آزاد انزلی کمک شایانی در حوزه صادرات مناطق آزاد داشته است و با توجه به این مهم که منطقه آزاد انزلی به هیچ عنوان امکان صنایع سنگین را ندارد و صرفا روی صنایع کوچک و متوسط و های‌تک بیشتر کار می‌کند، دستیابی به این میزان صادرات بسیار مهم و بااهمیت است.
در این راستا، اولویت اصلی سازمان منطقه آزاد تجاری صنعتی انزلی جذب صنایع های‌تک و همچنین صنایع بسته‌بندی که امکان صادرات به کشورهای حاشیه خزر را داشته باشد، است و رویکرد ما نیز تاکنون همین بوده و فکر می‌کنم که همین نگاه باعث شده که میزان صادرات ما نسبت به سال91 رشد و جهش چشمگیری داشته باشد.
تراز صادرات و واردات در سازمان منطقه آزاد تجاری صنعتی انزلی به چه میزان است؟
در جلسه‌ای که در ابتدای سال در خدمت ریاست محترم جمهوری بودیم هم بنده اعلام کردم که سازمان منطقه آزاد انزلی تراز مثبتی در حوزه صادرات و واردات دارد، یعنی میزان صادرات به نسبت میزان واردات به منطقه بیشتر است. منطقه در سال گذشته حدود 30میلیون دلار کالای همراه مسافر داشته و همچنین حدود همین میزان هم واردات خودرو به منطقه داشته‌ایم که البته بحث خودرو به کل استان تعمیم داده می‌شود که اگر مجموع را حدود 60میلیون دلار محاسبه کنیم، به طور قطع میزان صادرات و صادرات مجدد ما خیلی بیشتر از این ارقام است، بنابراین تراز تجاری در سازمان منطقه آزاد انزلی مثبت است و نکته جالب این است که هیچ وقت این اتفاق در منطقه رخ نداده بوده و همیشه میزان واردات بیشتر از میزان صادرات بوده است، اما در چند سال گذشته با اجرای برنامه‌هایی که در سازمان منطقه آزاد انزلی صورت گرفته، باعث شده تراز تجاری منطقه مثبت شود.
عمده مزیت‌های ذاتی منطقه آزاد انزلی را در حوزه سرمایه‌گذاری چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در خصوص مزیت‌ها، ما دو مبحث مزیت‌های نسبی و مزیت‌های رقابتی را داریم، فرق این دو مورد در خلق مزیت رقابتی به نسبت مزیت موجود در منطقه به عنوان مزیت نسبی است.
از دیدگاه مزیت نسبی، می‌توان به نزدیک بودن منطقه آزاد تجاری صنعتی انزلی به کشورهای حاشیه دریای خزر و همچنین پایتخت کشور اشاره کرد، وجود نیروی انسانی کارآزموده به حد نیاز و نیز موقعیت آب و هوایی استان که به صورت نسبی در سرمایه‌گذار می‌تواند ایجاد انگیزه در خصوص سرمایه‌گذاری در منطقه نماید.
ولی نکته مهم ظرفیت‌های مزیت رقابتی در منطقه است که باید خلق شود؛ در سازمان منطقه آزاد انزلی سعی بر این است که این اتفاق در حد توان ایجاد شود و ما شاهد رشد میزان سرمایه‌گذاری در سال95 به نسبت سال94 در منطقه بوده‌ایم که در سال94 هزار و سیصد و نود میلیارد تومان مجموع سرمایه‌گذاری در منطقه بوده است که این رقم در سال95 به سه هزار سیصد میلیارد تومان رسیده که علت اصلی این میزان رشد در حوزه سرمایه‌گذاری در سازمان منطقه آزاد تجاری صنعتی انزلی به طور قطع خلق مزیت رقابتی است.
سازمان منطقه آزاد انزلی یکی از کارهای مهمی که در حوزه ایجاد مزیت رقابتی انجام داده حذف امور زائد در فرآیند سرمایه‌گذاری بوده است، سرمایه‌گذار در منطقه به هیچ عنوان درگیر بروکراسی‌های دست و پاگیر اداری نمی‌شود، سرعت عمل در انجام امور کاری بسیار بالا است. به طور قطع مواردی که برای یک سرمایه‌گذار بسیار مهم و اساسی در تصمیم‌گیری جهت سرمایه‌گذاری است، اول سرعت عمل و دوم احترام به سرمایه‌گذار است که واقعا همه این موارد جز مزیت‌های رقابتی است که سازمان منطقه آزاد انزلی خلق کرده و همه این موارد باعث ایجاد رشد سرمایه‌گذاری در منطقه گردیده و ما شاهد انجام پروژه‌های بزرگی در حوزه‌های مختلف و خصوصا در حوزه‌های زیرساختی در منطقه هستیم که به عنوان نمونه سرمایه‌گذاری بیش از 300میلیارد تومانی توسط سرمایه‌گذار بخش خصوصی در حوزه زیرساخت که به جرات می‌توان گفت که ما در کل کشور سرمایه‌گذار خصوصی در حوزه زیرساخت بسیار کم داریم، که به لطف عملکرد خوب سازمان منطقه آزاد انزلی این اتفاق در منطقه در حال انجام است.
امیدواریم که این بهبود مستمر را به شکل ثابت داشته باشیم و بتوانیم فردای منطقه را از امروز بهتر و مثبت‌تر پیش ببریم.
از نگاه شما توسعه اقتصادی منطقه در گروه مزیت‌های رقابتی منطقه است یا سیاست‌های کوتاه مدت دولتی برای سرمایه‌گذار؟
قطعا هر دو مورد نقش مهمی در این امر ایفا می‌کنند، ولی از دیدگاه من مزیت رقابتی می‌تواند تاثیر بسیار زیادی در این خصوص داشته باشد، البته این بدان معنا نیست که عوامل دیگر نمی‌توانند تاثیرگذار باشند، قطعا ما یک محدوده پیرامونی داریم که دارای قوانین و مقرارتی می‌باشند و یا دستگاه‌های اجرایی که اینها اگر در تقابل با سازمان‌های مناطق آزاد باشند و به نوعی آن آزادی عمل را به مناطق آزاد ندهند قطعا تاثیر منفی در روند کاری مناطق آزاد ایجاد خواهند کرد، ولی بدون تردید خلق مزیت و ارزش برای سرمایه‌گذار بسیار بااهمیت است.
فعالیت‌های سازمان منطقه آزاد تجاری صنعتی انزلی در ایفای نقش اثربخش در توسعه اقتصادهای محلی در استان چگونه بوده است؟
یکی از دستاوردهای مهم سازمان منطقه آزاد انزلی فعال کردن جوامع محلی در منطقه است، ما بیش از 1300نفر را در مراکز آموزشی منطقه، آموزش صنایع‌دستی داده‌ایم و همچنین سازمان با هزینه خود، دوره‌های بسیاری را در حوزه صنایع‌دستی برای مردم محلی برگزار کرده که همه این دستاوردها کمک شایانی به حوزه توسعه اقتصاد محلی داشته است.
نکته دوم این است که در خیلی از سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی منطقه، جوامع محلی نقش دارند؛ بخش اعظمی از افرادی که در این منطقه سرمایه‌گذاری انجام داده‌اند و فعالیت اقتصادی دارند، بومیان خود منطقه هستند. به طور قطع توسعه یک منطقه بدون در نظر گرفتن نقش جامعه محلی امکان‌پذیر نیست.
نقش استراتژیک مجتمع بندری کاسپین در اتصال کریدور شمال به جنوب را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
بندر کاسپین بندر منحصربه‌فردی در منطقه است و در کاهش هزینه‌های حمل و نقل کالا به شدت تاثیرگذار است. هزینه‌های عوارض بندری ما به نسبت کشورهای همسایه بسیار بالاست و این یکی از نقاط ضعف در حوزه حمل و نقل به شمار می‌رود، قطعا زمانی که بندر کاسپین فعال شود این هزینه‌ها به نسبت کاهش خواهد داشت و کمک شایانی به پایین آمدن هزینه‌های حمل و نقل در منطقه خواهد داشت.
از دیگر امتیازات بندر کاسپین امکان پهلوگیری همه نوع کشتی در آن است و مطمئن باشید که در آینده کشتی‌های بزرگ در خزر نیز فعال خواهند شد و به تبع این مزیت، امکان تردد کشتی‌های بزرگ در بین بنادر کشورها، خود نیز باعث کاهش هزینه حمل و نقل خواهد بود.
از دیگر امتیازات بندر کاسپین می‌توان به ساخت آن توسط سرمایه‌گذار بخش خصوصی اشاره کرد، ضمن این که بندر کاسپین با توجه به پسکرانه بسیار خوبی که دارد، مطمئنا در حوزه اقتصاد ملی می‌تواند نقش بزرگی داشته باشد.
در خصوص کریدور شمال به جنوب که سال‌ها صحبت شده، آقای رئیس‌جمهور در سفر به منطقه اشاره بسیار خوبی کردند که مبادلات تجاری بین روسیه و هند چیزی در حدود 20میلیارد دلار است که این میزان تجارت از طریق کانال سوئز در حال عبور است، در حالی که می‌تواند از مسیر ایران به دلیل کوتاه بودن و اقتصادی بودن عبور کند، ولی این اتفاق تاکنون رخ نداده و این امر نیازمند ایجاد و تکمیل زیرساخت‌ها است و همچنین اتصال خط راه‌آهن به منطقه؛ همه این موارد می تواند بسیار تاثیرگذار باشد.
نکته مهم این است که درآمد ترانزیتی در ایران با توجه به مزیت‌هایی که داریم به اعتقاد بنده بسیار پایین است، یعنی ایران یک مزیت نسبی در این حوزه دارد که ما نتوانسته‌ایم آن را به مزیت رقابتی تبدیل کنیم، در حالی که ما باید در کنار مزیت نسبی مزیت رقابتی را ایجاد کنیم. اینکه مزیت رقابتی چه نکاتی می‌تواند باشد، این است که هزینه‌های حمل و نقل را کاهش دهیم آن زمان خود بار از این مسیر خواهد آمد. در واقع این استراتژی خیلی به سازمان مناطق آزاد ارتباط پیدا نمی‌کند و باید جزء استراتژی‌ها و اهداف وزارت راه قرار گیرد. به طور حتم مزیت‌های نسبی مثل ایجاد مجتمع بندری کاسپین می‌تواند در این تحول عظیم اقتصاد ملی نقش بسیار پررنگی را ایفا کند.
با توجه به اهمیت موضوع حمل و نقل و ایجاد زیرساخت‌های این موضوع، منطقه در خصوص اتصال خط راه‌آهن از بندر کاسپین به رشت و همچنین خط راه‌آهن کشور، برنامه‌ای دارد؟
سازمان منطقه آزاد در خصوص مناطق خارج از محدوده منطقه آزاد هیچ وظیفه قانونی ندارد و اساسا نمی‌توانیم ورود کنیم. دولت تا پایان امسال ریل راه‌آهن را به رشت متصل خواهد کرد و این اتصال باید هم به بندرانزلی که آن هم جزء منطقه آزاد است و هم به بندر کاسپین و بندر آستارا صورت پذیرد؛ اما نکته مهم این است که مجتمع بندری کاسپین زود بازده است، این نکته طلایی موضوع است، مثلا اگر مسیرهای دیگر طولانی‌تر هستند و یا مکان‌های دیگر به خاطر وجود تالاب مشکل اتصال دارند، بندر کاسپین این مسائل را به هیچ عنوان ندارد و خیلی راحت‌تر می‌تواند این مسیر و کریدور را به این نقطه وصل کند و همچنین باید این را هم بگویم که بندر کاسپین در محدوده شهرستان انزلی است و قطعا اتصال ریل راه‌آهن می‌تواند در حوزه اقتصاد این منطقه بسیار کمک کند.
اما نکته دوم، اگر عوارض بندری‌مان مناسب باشد هزینه‌های حمل و نقل و انتقال کالایی به کشورهای حاشیه دریای خزر از مسیر انزلی حتی از مسیرهای زمینی دیگر نیز کمتر خواهد بود و معمولا در همه جای دنیا ارزان‌ترین مسیر حمل و نقل کالا، مسیر دریایی است که باید به این امر توجه ویژه شود.
در محدوده جنوبی بندر تا یک ماه دیگر کمربندی دسترسی به بندر افتتاح خواهد شد که در کنار آن خط راه‌آهن دیده شده است و تمامی اراضی منطقه در حال خریداری است و کل پسکرانه بندر کاسپین تبدیل به یک شهر لجستیک خواهد شد و مشکلاتی که بنادر دیگر ما به دلیل نداشتن پسکرانه دارند، بندر کاسپین به هیچ عنوان ندارد.
برنامه ما تبدیل بندر کاسپین به بندر نسل سوم است، اینکه شما بتوانید همه عملیات تخلیه و بارگیری و بسته‌بندی کالا را در بندر انجام دهید، از مزیت‌های مهم این مجتمع بندری است. همچنین ما شهرک‌های صنعتی را در محدود پسکرانه بندر کاسپین پیش‌بینی کرده‌ایم و در حال حاضر شهرک صنعتی در کنار بندر وجود دارد و در زون جنوبی بندر هم شهرک صنعتی را جاگذاری کرده‌ایم و همه اینها باعث می‌شود که سرمایه‌گذار کالای خود را وارد منطقه کند و همین جا همه امور ارزش افزوده را روی کالا انجام دهد و از همین نقطه مجددا صادرات را به هر نقطه‌ای که مد نظرش است، انجام دهد.
در حوزه گردشگری دریایی با توجه به وجود زیرساخت عظیم بندر کاسپین هم با کشورهای همسایه و هم بنادر داخلی، آیا منطقه برنامه‌ای برای راه‌اندازی این خطوط برای گردشگران داخلی و خارجی دارد؟
حوزه گردشگری در دریای خزر متاسفانه مغفول واقع شده، در حالی که این دریا همان مزیت نسبی است که ما در استان گیلان داریم و نتوانستیم مزیت رقابتی ایجاد کنیم.
برنامه‌ای که سازمان منطقه آزاد تجاری صنعتی انزلی دارد این است که بزرگترین مارینا کشور را در کنار مجتمع بندر کاسپین ایجاد کند و در حال حاضر با مشارکت بخش خصوصی در حال تکمیل این پروژه عظیم هستیم.
پس اولین کار ایجاد زیرساخت است؛ تاکنون زیرساختی وجود نداشته که کشتی‌ها بتوانند پهلو بگیرند، درست است که سازمان منطقه آزاد متولی حوزه گردشگری دریایی در کل خزر نیست، اما در محدود منطقه گام‌های اساسی را برداشته‌ایم. یکی از برنامه‌های ما این است که بتوانیم تاکسی‌های دریایی را فعال کنیم که خود این موضوع ایجاد جذابیت برای سفرهای دریایی می‌کند هم در منطقه و هم در انزلی، ضمن این که می‌تواند تردد بین منطقه تا بندرانزلی به وسیله این تاکسی‌ها انجام شود. در فاز بعد همین پروژه را می‌توانیم بین شهرهای دیگر تا نوشهر نیز انجام دهیم که این موضوع اشتغال بسیار بالایی نیز در منطقه و استان در پی خواهد داشت.
در این خصوص جلسه‌ای هم با صندوق توسعه دریایی کشور داشته‌ایم و همچنین با شرکت کشتی‌ساز نیز در حال تنظیم تفاهم‌نامه‌ای هستیم تا بتوانیم در این مورد نیز بخش خصوصی را ورود بدهیم و با تسهیلاتی که صندوق به سرمایه‌گذاران می‌دهد و کشتی‌هایی که شرکت کشتی‌ساز در اختیار سرمایه‌گذار قرار می‌دهد، بتوان این مهم را انجام داد. این یکی از مهم‌ترین برنامه‌های ما در حوزه رونق بخشیدن به حوزه گردشگری دریایی در خزر است.
از دیگر اقدامات در حال انجام، جلسه‌ای بود که در حاشیه نمایشگاه ایران و روسیه با هیات دولت آستراخان داشتیم و قرار بر این شد که کشتی که آنها در حال ساخت در منطقه لوتوس آستراخان هستند و سال آینده آماده بهره‌برداری خواهد شد، بتوانیم مسیر آستراخان به انزلی و مسیرهای دیگر را با این کشتی کروز برنامه‌ریزی کنیم.
گردشگری دریایی یکی از ظرفیت‌های کم نظیری است که ما باید از آن استفاده کنیم و البته این نکته را هم عرض کنم که دستگاه‌های دیگر نیز باید در این مسیر کمک کنند و گاهی نیاز است که قوانین و مقرارت ما کمی تغییر کند تا شاهد کمی آزادی عمل برای سرمایه‌گذاران در این بخش باشیم.
با توجه به اهمیت حوزه گردشگری و نگاه ویژه سازمان منطقه آزاد انزلی در این خصوص، چه فعالیت‌ها و کارهایی در خصوص ایجاد مراکز اقامتی در منطقه صورت گرفته است؟
در منطقه آزاد انزلی در حال حاضر حدود 10هتل چهار ستاره به پایین داریم و یک هتل پنج ستاره در حال ساخت است؛ به اعتقاد من با توجه به ظرفیت‌های منطقه نیاز به ساخت 40هتل در محدود منطقه آزاد داریم. با عنایت به این که استان گیلان خود یک منطقه گردشگری است و سازمان منطقه آزاد تجاری صنعتی انزلی در فاز تجاری خود در سال گذشته حدود 4میلیون نفر بازدیدکننده داشته است، این نیاز در منطقه به شدت احساس می‌شود و با برنامه‌ریزی‌های انجام شده در حال رفع این امر در منطقه هستیم.
امیدواریم تا پایان سال ریل سراسری به رشت متصل شود و در آینده مردم از همه نقاط کشور بتوانند به راحتی به این منطقه سفر کنند و از امکانات گردشگری منطقه مثل دریا و مارینا که انشاءا... تا آن زمان هم تکمیل خواهد شد، بهره ببرند.
در حال حاضر چندین پروژه ساخت هتل در منطقه در حال انجام است که به زودی شاهد افتتاح و راه‌اندازی آنها خواهیم بود و باز هم قطعا نیاز به مراکز اقامتی در منطقه داریم و برای رسیدن به این هدف نیز سازمان مشوق‌های تشویقی ویژه ای را به این امر اختصاص داده است.
اولویت‌های سازمان منطقه آزاد تجاری صنعتی انزلی در حوزه سرمایه‌گذاری را بیان فرمایید؟
به هیچ عنوان سازمان منطقه آزاد انزلی به دنبال این نیست که منطقه را مسکونی کند و یا منطقه به خانه دوم تبدیل شود، شاید در مناطق دیگری که تمرکز حوزه گردشگری در آنها وجود دارد این موضوع جذاب است، ولی منطقه آزاد انزلی در اصل یک منطقه صنعتی و تجاری است و در طرح جامع هم خیلی سخت‌گیرانه برخورد کردیم و اجازه تغییر کاربری اراضی کشاورزی را نداده‌ایم، ضمن این که قسمتی از اراضی را با کاربری مسکونی جهت حوزه گردشگری در نظر گرفته‌‌ایم.
ساخت هتل و پروژه‌های گردشگری مانند ساخت پروژه آکواریوم منطقه که ایجاد جذابیت می‌کند و باعث ورود گردشگر به منطقه می‌شود، جزء اولویت‌های ما در منطقه آزاد انزلی به شمار می‌رود.
در بخش صنعت، صنایع های‌تک از اهداف و اولویت‌های اصلی ما هستند، همچنین صنایع بسته‌بندی که رویکرد صادراتی داشته باشند و نه بازار داخل و همچنین حوزه‌هایی که توان تجارت با کشورهای حاشیه خزر را با توجه به زیرساخت بندر کاسپین داشته باشند، جزء اولویت‌های ما محسوب می‌شود.
با توجه به هزینه‌های سنگینی که مناطق آزاد کشور در حوزه ایجاد زیرساخت‌ها انجام می‌دهند و ما در مناطقی شاهد هستیم که این میزان هزینه‌کردها بیش از 85درصد از منابع درآمدی سازمان‌ها را به خود اختصاص می‌دهد و از زاویه دیگری مشکلات و درگیری‌های زیادی را برای مدیران مناطق در این خصوص ایجاد می‌کند، آیا از نظر شما راهکاری در خصوص اختصاص بودجه دولتی از صندوق ذخیره ملی به این منابع در مناطق آزاد کشور وجود دارد؟
مدل ایجادی مناطق آزاد در ایران با دنیا متفاوت است. در دنیا ابتدا زیرساخت‌ها ایجاد می‌شود و سپس از سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری دعوت می‌شود، در کل مدل دنیا تبدیل مناطق برخوردار از موقعیت و دارای پتانسیل به مناطق آزاد است تا بتوانند از طریق صادرات ایجاد درآمد ارزشی برای کشور بکنند. این مدل را نمی‌شود به همه کشورها تعمیم داد، ولی در کل روش پذیرفته شده‌ای در دنیا محسوب می‌شود.
زمانی که بحث ایجاد مناطق آزاد در کشور مطرح شد، شاید دولت از نظر منابع درآمدی آن قدر قوی نبود تا بتواند چندین سال صبر کند و زیرساخت‌ها را ایجاد کند، بلکه مزیت‌هایی را تصویب کرد تا به شکلی بتواند به واسطه آن مزیت‌ها به آن مناطق مثل کیش رونق دهد و بعدها سازمانی که تشکیل شد از منابع درآمدی که ایجاد شد، در زیرساخت‌ها هزینه کرد؛ بنابراین مدل ایجاد مناطق آزاد ما با دنیا متفاوت است و به همین دلیل شاهد این هستیم که اکثر مناطق آزاد ما درگیر ایجاد زیرساخت‌ها هستند به غیر از چند منطقه که زیرساخت‌های آماده‌ای دارند، بقیه به شکلی درگیر این موضوع هستند و قطعا بقیه مناطق آزاد جدید هم که قرار است ایجاد شوند با همین مدل پیش خواهند رفت.
شاید اگر در ابتدا در مناطق زیرساخت‌ها آماده شود و بعد منطقه آزاد شکل بگیرد، مدیران بهتر بتوانند به اهداف بلند مدت تعریف شده خود دسترسی پیدا کنند.
در خصوص ایجاد اطمینان بین تجار کشورها و یا تضمین مراودات تجاری فی مابین با توجه به هزینه‌های سنگینی که در حوزه‌های مختلف در ایجاد مناطق آزاد کشور صورت می‌گیرد، آیا تعریفی در سازمان منطقه آزاد تجاری صنعتی انزلی در این خصوص وجود دارد؟
در حوزه مدیریتی ضرب‌المثلی هست که می‌گوید افزایش ارتباطات منجر به کاهش ابهامات می‌شود، یعنی ما هر چقدر بتوانیم ارتباطات خود را با فعالین اقتصادی کشورهای هدف بیشتر کنیم، ابهامات آنها و همچنین ابهامات تجار ما نسبت به آنها کاهش پیدا خواهد کرد و سیاست ما در حوزه ارتباطات تجاری و اقتصادی بر این مدل استوار است و اگر توجه کنید مراودات و رفت و آمدهای ما نسبت به سنوات گذشته قابل مقایسه نیست، ولی در هر حال دوستان ما در روابط عمومی و امور بین‌الملل خیلی بیشتر در ارتباط هستند و تقریبا هر هفته چندین هیات تجاری از کشورهای همسایه در منطقه حضور دارند و همین طور هیات‌های تجاری طرف سازمان در سفر و ارتباط هستند و فکر می‌کنم که هر چقدر ارتباطات بیشتر شود، اطمینان طرفین نیز قطعا بیشتر خواهد شد.
ولی این نکته هم حائز اهمیت است که واقعا کار سازمان در این بخش بسیار مشکل است چرا که نفوذ در بازار کشورهای حوزه خزر خصوصا روسیه با توجه به استانداردهای مدنظر تجار روس با نفوذ در بازار عراق و افغانستان و... بسیار متفاوت است، ولی ما در حال تلاش هستیم که موانع را برداریم و بتوانیم با برنامه‌ریزی این مشکلات را حل کنیم.
دیدگاه شما نسبت به پایداری مدیریتی با توجه به عمده کارهایی که در مناطق آزاد به صورت دراز مدت تعریف می‌شود، چیست؟
بنده به شخصه هر کجایی که بوده‌ام سعی کردم که کارها و پروژه های بلند مدت را انجام دهم، حال چه یک روز یا یک ماه و یا چه ده سال در آن جایگاه مدیریتی باشم، ضمن این که به جز یک جایی که برای راه‌اندازی حضور کوتاه مدت داشتم، مابقی جاها حداقل چهار تا پنج سال حضور داشته‌ام.
در این خصوص باید به نظرم برای مناطق آزاد کشور نگاه بلند مدت داشته باشیم، نگاه کوتاه مدت و پروژه‌های کوتاه مدت شاید برای یک مدت جوابگو باشد و تاثیراتی هم داشته باشد ولی تعریف پروژه‌ها در مناطق آزاد بیشتر بلند مدت است؛ به عنوان مثال ما در منطقه آزاد انزلی در حال ساخت بندری هستیم که قطعا پروژه ملی و فراملی است، بندری که چند سال متوقف بوده، ما دو سال کار شبانه‌روزی در این بندر انجام دادیم، ولی خیلی به چشم نیامد، ولی عمده کارهای کوچک مثل مبلمان شهری و فضای سبز و... در چشم مردم و گردشگر بیشتر خود را نشان می‌دهد، اما خود من اعتقاد دارم که باید هر دو موضوع را در نظر گرفت ولی واقعا در مناطق آزاد باید اولویت با کارهای بزرگ و بلند مدت باشد.
واقعا توقع شما از یک منطقه آزاد چیست؟ قطعا توقع دارید که در اقتصاد ملی نقش داشته باشد، شما مسلما نمی‌توانید با پروژه‌های کوتاه مدت و کوچک در اقتصاد ملی نقش ایفا کنید.
نقش سازمان منطقه آزاد انزلی در حوزه‌های فرهنگی در بین مناطق و جوامع بومی منطقه در جهت بالا بردن سطح رفاهی مردم در چند سال گذشته چگونه بوده و در این راستا سازمان چه کارهایی در روستاها و مناطق محروم منطقه انجام داده است؟
مشارکت جوامع محلی در حوزه‌های اقتصادی منطقه و در بالا بردن سطح فرهنگی و رفاهی آنها بسیار حائز اهمیت است. ما در سال‌های گذشته در خصوص اجرای برنامه‌ها و پروژه‌های سازمان خیلی مشکل داشتیم و مردم همراهی لازم را با ما نداشتند، ولی در حال حاضر خیلی به ندرت پیش می‌آید که مقاومتی صورت بگیرد و این خود نشان از همراهی بیشتر مردم در کنار انجام کار فرهنگی سازمان در جوامع محلی است.
سازمان منطقه آزاد انزلی در تصمیم گیری‌ها تا جایی که امکان داشته باشد مردم محلی را مشارکت داده است. هر سال در هر روستا به صورت ثابت حداقل یک یا دو پروژه عمران روستایی مثل احداث جاده، خانه بهداشت، مدرسه و مسجد انجام می‌گردد و همچنین با توجه به اولویتی که خود مردمان محلی به سازمان اعلام می‌کنند، پروژه تعریف و اجرا می‌شود.
در حال حاضر در یکی از روستاهای منطقه برای اولین بار طرح تصفیه فاضلاب را در دست احداث داریم، همچنین در حوزه فرهنگی نیز کارهای زیادی صورت گرفته است. در بخش ورزشی چندین مسابقه بین‌المللی و ملی در منطقه برگزار کرده‌ایم مثل جام ستارگان شطرنج که بزرگترین اساتید شطرنج دنیا در این مسابقه حضور داشتند و با قهرمانان کشورمان بازی کردند و همچنین مسابقات مختلف مثل فوتبال و کیک بوکسینگ در منطقه برگزار شده است. در واقع اعتقاد داریم که نمی‌شود در یک منطقه کار اقتصادی کرد و به کار فرهنگی توجه نکرد، یعنی لازمه کار اقتصادی این است که در کنارش کارهای فرهنگی را نیز انجام دهیم تا بتوانیم موانع پیش روی را با حوزه فرهنگی برداریم.
ما در خیلی از حوزه‌های ورزشی در کنار برگزاری مسابقات، کلاس‌های آموزشی هم برای جوامع محلی برپا کرده‌ایم مثل آموزش فوتبال، هندبال ساحلی و ورزش‌های رزمی. در واقع سازمان به شکل پایه‌ای به حوزه ورزش در جوامع محلی نگاه کرده است و حدود 6زمین ورزشی را در روستاها ایجاد نموده است. با توجه به سرمایه‌گذاری سازمان منطقه آزاد انزلی در بین مجامع محلی در حوزه ورزش، دستاوردهای بسیار بزرگی را در چند سال آینده در کشور شاهد خواهیم بود.
به عنوان آخرین سوال بفرمایید سازمان منطقه آزاد تجاری صنعتی انزلی در حوزه شرکت‌های دانش‌بیان و های‌تک با توجه به موضوع اقتصاد مقاومتی چه دستاوردهایی داشته است؟
در چند سال گذشته تعداد شرکت‌های فعال در حوزه دانش‌بنیان در منطقه آزاد انزلی افزایش بسیار چشمگیری داشته و همچنین یک مرکز فناوری با همکاری سازمان فنی و حرفه‌ای کشور در منطقه ایجاد شده که کلیه هزینه‌های احداث و راه‌اندازی کارگاه‌ها را سازمان منطقه آزاد انزلی تقبل کرده است و افرادی به عنوان تکنسین و دانشجو در آن مرکز در حال آموزش در حوزه های‌تک هستند.
علاوه بر این، سازمان حمایت ویژه‌ای از شرکت‌های دانش‌بیان دارد مثل اختصاص تسهیلات، دادن دفتر کار و ایجاد مرکزی در سازمان که شرکت‌های دانش‌بیان بتوانند مراودات و جلسات خود را در آن مرکز انجام بدهند. حمایت از شرکت‌های دانش بنیان یکی از محورهای اصلی سازمان منطقه آزاد انزلی است که به عنوان نمونه می‌توان از یک واحد ساخت ام.آر.ای که در حال حاضر در منطقه وجود دارد، نام برد که این خود یک اتفاق بسیار بزرگ از باب ورود فناوری به کشور است.
در بخش آی.تی هم کارهای بسیار بزرگی صورت گرفته و به جرات می‌توان گفت که بیشتر سامانه‌ها به شکل هوشمند در منطقه فعال می‌باشند و در آینده نزدیک برنامه امضای تفاهم‌نامه همکاری را با معاونت علمی و فناوری نهاد ریاست جمهوری خواهیم داشت که در اصل بحث منطقه آزاد هوشمند را در حال راه‌اندازی هستیم ، در انزلی در دستور کار داریم.
