دلالان در غیاب بانک مرکزی جولان می‌دهند؛ دلار۳۳۴۵ تومان شد
تین نیوز | قیمت دلار که با روی کار آمدن دولت یازدهم روند باثباتی را طی می‌کرد همزمان با نزدیک شدن به اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها آرام‌آرام وارد مدار صعودی شد به طوری که روز گذشته دلار 3345 تومان عرضه شد و سکه رکورد یک میلیون تومان را هم زد.
همزمان با پیروزی حسن روحانی در انتخابات 92 ریاست‌جمهوری امیدها برای کاهش بهای دلار در بازار ارز افزایش یافت و به‌دنبال آن سیر نزولی بهای دلار در بازار آغاز و حتی دلار به مرز دو هزار و 900 تومان نیز نزدیک شد. بازار ارز حداقل طی دو هفته گذشته مدام با نوسان قیمت همراه بوده است. اگرچه رییس بانک مرکزی اعلام کرده که این نوسانات ناپایدار است اما جنب‌وجوشی را در بازار ارز به راه انداخته که همزمانی آن با اجرای فاز دوم طرح هدفمندی یارانه‌ها و افزایش بهای بنزین منجر به ایجاد ترس روانی در بین خریداران برای حفظ سرمایه‌هایشان شده است.
بهای ارز در شرایطی افزایش یافته که کسی انتظار افزایش قیمت آن را ندارد. حتی دلالان بازار ارز نیز سردرگم و گیج هستند. تحلیلگران اعتقاد دارند نبض بازار ارز در اختیار دولت است. در حال حاضر و پس از اجرای فاز دوم طرح هدفمندی یارانه و افزایش قیمت بنزین به طور حتم بازار باز هم با رشد قیمت‌ها همراه میشود.
به هر سو از روزهای گذشته و همزمان با نزدیک شدن به اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها بازار طلا و ارز به استقبال گرانی رفته و آن‌طور که فعالان این بازار اعلام کرده‌اند دلیل این افزایش قیمت‌ها نگرانی‌ها از افزایش قیمت بنزین و گازوییل است به طوری که در ادامه تشدید نوسانات بازار طلا و ارز نرخ دلار در آغاز به کار بازار روز گذشته 3345 تومان و سکه تمام بهار آزادی طرح جدید یک میلیون و چهار هزار تومان قیمت خورد.
طی روزهای اخیر نوسانات در بازار ارز کاملا صعودی شده و روز گذشته در ساعاتی دلار در بازار آزاد و خیابان فردوسی سه هزار و 345 تومان، یورو چهار هزار و 600 تومان، پوند انگلیس 5535 تومان، درهم امارات متحده عربی 910 تومان و یوآن چین 550 تومان قیمت خورده و فروخته می‌شد.بر اساس اخبار رسیده از بازار ارز، این بازار نه‌تنها از کنترل بانک مرکزی بلکه از مدیریت صرافی‌ها هم خارج شده و مسیر قیمت‌ها را دلالان ارز که اغلب در کنار صرافی‌ها یا نبش خیابان منوچهری فعالند، تعیین می‌کنند. این روزها خریداران حرفه‌ای یا همان دلالان ارز به شدت سرگرم خرید و فروش هستند و همین کار آرام
آرام قیمت‌ها را بالا برده است.
در همین حال یکی از صراف‌ها می‌گوید: علت اصلی افزایش قیمت ارز در هفتههای اخیر دلالانی هستند که معاملات صوری انجام می‌دهند.
وی افزود: افرادی در خیابان فردوسی جمع می‌شوند و به شکل صوری قیمت‌ها را بالا و پایین می‌برند. در این تجمع خرید و فروش ارز برای تحویل در روز آینده انجام میشود و در صورتی که نرخ ارز بیش از رقم توافق شده باشد، موجب سودآوری برای خریدار خواهد شد.
این صراف تصریح کرد: به همین دلیل دلال به دنبال تغییر قیمت ارز برای روز آینده است، این روند موجب میشود همواره بازار ارز با نوسان نرخ‌ها روبه‌رو باشد.
بر همین اساس یکی از دلالان حوالی میدان فردوسی نیز می‌گوید: مشتری‌های سود‌آور ما شرکت‌های خصوصی و افراد خاص هستند وگرنه خرید یکصد دلار و 200 دلار از سوی مردم عادی که سودی ندارد. تقریبا هریک از ما چندین مشتری دایمی از این شرکت‌ها و افراد داریم. وی ادامه می‌دهد که دولت با کمبود ارز مواجه است که این مساله همراه با اجرای فاز دوم هدفمندی و افزایش قیمت بنزین همراه شده است.
در هیاهویی که در میدان فردوسی به پا است یکی دیگر از دلالان تحلیل خود از افزایش بهای دلار را اینچنین بیان می‌کند: بازیگر اصلی بازار دولت است، در حال حاضر دولت قصدش افزایش بهای دلار است تا از این طریق به اهداف موردنظر خود برسد. البته این روند ادامه نخواهد داشت. ارز یک جهش افزایشی دیگر نیز خواهد داشت اما هفته آینده نزول می‌کند.
یکی دیگر از دلالان در خصوص جو بازار ارز می‌گوید: «بازار فروشنده شده»؛ اصطلاحی که در بین دلالان رایج است. در این شرایط مردم برای خرید دلار و تبدیل سرمایه‌های خود به دلار به بازار هجوم می‌آورند.
دلال دیگری بر این باور است که جو روانی که بر بازار حاکم است موجب ایجاد ترس در میان مردم شده است. با افزایش بهای بنزین، قیمت‌ها کامل بالا می‌کشد و فرقی نمی‌کند که دلار باشد یا تخم مرغ. حالا تا تعیین قیمت بنزین بازار همچنان آشفته است.
در شرایطی که دلالان به راحتی در بازار ارز جولان می‌دهند از بانک مرکزی در این میان خبری نیست. به غیر از یک مصاحبه کوتاه رییس کل بانک مرکزی در هفته گذشته مبنی بر تامین ارز کالاهای اساسی و غیراقتصادی دانستن رشد قیمت ارز اقدام عملی یا حتی رسانه‌ای از این نهاد مشاهده نشده است در این شرایط که فاز دوم قانون هدفمندی یارانه‌ها تا یکی، دو روز آینده اجرایی خواهد شد و تنها متولی مدیریت بازار ملتهب ارز طبق قانون، بانک مرکزی است.
به نظر میرسد مسوولان بانک مرکزی این نوسانات را چندان جدی نگرفته و معتقدند این تحولات موقتی است. اما تجربه سال 91 نشان داد موقتی دانستن این تحولات به ماندگار شدن نرخ‌های بالا منجر خواهد شد.
بر اساس این گزارش در ساعات پایانی روز گذشته نرخ ارز بسیار جزیی کاهش یافت هر دلار آزاد در بازار 3330 تومان و هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید نیز یک میلیون و سه هزار تومان شد.
نرخ فروش هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید دیروز در بازار یک میلیون و سه هزار تومان، طرح قدیم یک میلیون و دو هزار تومان، نیم سکه 537 هزار تومان، ربع سکه 320 هزار تومان و گرمی 205 هزار تومان اعلام شد.
همچنین نرخ هر گرم طلای زرد 18 عیار در بازار داخلی 102 هزار تومان و نرخ هر اونس طلا در بازارهای جهانی 1286 دلار بود.
در همین حال، صرافان بازار ارز نرخ هر دلار آزاد را برای فروش 3330 تومان، هر یورو را 4565 تومان، هر پوند را 5520 تومان و هر درهم امارات را 905 تومان اعلام کردند.
در این میان کارشناسان اقتصادی معتقدند که جو روانی ناشی از اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها در این مقطع بیشترین تاثیر را در نابسامانی فعلی بازار ارز داشته است.
تحلیل وضعیت بازار ارز
در همین حال فرشاد مومنی، اقتصاددان در مورد افزایش نرخ ارز می‌گوید: افزایش قیمت ارز که در دوره فعالیت دولت دهم اوج گرفت، آسیبی جدی به رفاه عمومی وارد کرد. پس از روی کار آمدن دولت یازدهم نرخ ارز اندکی کاهش یافت اما دولت جدید هم موضع مطلوبی در این بخش اتخاذ نکرده است. در مقاطعی که نرخ دلار در حال کاهش بود، بانک مرکزی از بازگشت نرخ دلار به قبل از دولت دهم، ابراز نگرانی می‌کرد. در این شرایط از نظر درک اقتضائات شرایط کنونی ایران و توسعه ملی، جهت‌گیری دولت جدید در زمینه نرخ ارز، مطلوب ارزیابی نمی‌شود.
وی ادامه داد: در فاصله 1390 تا 1392 نرخ ارز بیش از دو برابر افزایش یافت و این افزایش نرخ ارز، محصول عدم اطمینان ما بود که در اثر تهدید آمریکا برای حمله به سوریه و شدت یافتن بی‌سابقه میزان تحریم بود. این تحولات یک شوک بیرونی سیاسی است که فضای عدم اطمینان شدید را به وجود آورد. در این زمان بانک‌های خصوصی و شرکت‌های آنها و بخش غیرمولد اقتصاد رشد کردند و از این شرایط سوء‌استفاده بردند. این آینده هراسی و مسابقه رانت‌جویی باعث شد که نرخ ارز و سکه به یکباره بالا برود و این هیچ دلیلی در متغیرهای کلیدی اقتصاد ملی نداشت بلکه تنها دلیل آن هراس از آینده بود. بعد از سر کار
آمدن دولت جدید در وعده‌ها و اقدامات خود، تنش‌زدایی با دنیای خارج و حل‌وفصل مساله سوریه را در اولویت قرار داده بود که این موضوع نیز حل و فصل شد. انتظار عقلایی مردم به اعتبار این تحولات این بود که همچنان به سمت کاهش نرخ ارز حرکت شود ولی جهت‌گیری این است که نرخ ارز با این ترس از آینده هراسی همچنان ارتباط دارد. با کمال تعجب می‌بینیم که مدیریت اقتصاد با بخش غیرمولدها هم‌پیمان شده و علیه رفاه مردم کار می‌کند. واکنش بانک مرکزی هم این بود که اگر کاهش دلار تا حد زیاد و غیر قابل انتظاری ادامه یابد برای دولت قابل تحمل نیست و اعلام کرد که روند منطقی خردورزانه
بازگشت نرخ دلار به سال‌های قبل از دولت نهم بی‌فایده است. این مواضع نشان می‌دهد که دولت حد خاصی را برای کاهش نرخ دلار قائل است.
مومنی افزود: در تغییرات نرخ دلار طی سال‌جاری عوامل متعددی دخیل خواهد بود که یکی از آنها به تحریم‌های اقتصادی بازمی‌گردد. فاکتورهای داخلی نظیر سودجویی بانک‌های خصوصی، دولت و مدیریت اقتصاد داخلی بسیار موثر خواهد بود. در حال حاضر در مورد سرنوشت تحریم‌های اقتصادی نمی‌توان قضاوت کرد اما دولت باید در سیاست‌های اقتصادی خود به این موضوع بپردازد. این در حالی است که به نظر میرسد، دولت سرنوشت ارز را کاملا به مسایل سیاسی و تحریم سپرده است.وی در مورد برنامه یکسان‌سازی نرخ ارز بیان داشت: یکسان‌سازی نرخ ارز نیز که جزو برنامه‌های سال 93 عنوان شده،
بعید به نظر میرسد در ایران محقق شود. طبیعی است که اعمال این سیاست موجب ایجاد ثبات در فضای اقتصادی و سرمایه‌گذاری میشود اما دولت در این بخش رفتار مطلوبی بروز نداده است و این به نوعی تطهیر اقدامات ضدمردمی بانک‌های خصوصی و شرکای آنهاست. با این وجود اگر قرار باشد به سمت ارز تک نرخی حرکت کنیم باید توجه داشت که مهم‌تر از تثبیت نرخ، این است که بدانیم در چه نرخی قرار است این تثبیت رخ دهد. نرخ نهایی ارز باید مورد بررسی و کارشناسی دقیق‌تری قرار گیرد چراکه این موضوع در بخش‌های مختلف اقتصاد تاثیرگذار خواهد بود.
بازگشت آرامش به بازار از هفته آینده
این در حالی است که یک مقام مسوول با اعلام اینکه یکی از دلایل اصلی افزایش قیمت دلار طی روزهای اخیر، توقف عرضه ارز حاصل از صادرات محصولات پتروشیمی به بازار بوده که البته مشکل از دو روز قبل حل شده است، گفت: آرامش به‌زودی به بازار ارز برمی‌گردد.
این مقام مسوول گفت: طی هفتههای اخیر به علت مسایلی که در مسیر صادرات محصولات پتروشیمی به‌وجود آمد عملا صادرات با وقفه مواجه شد و پیرو آن تزریق ارز حاصل از صادرات هم به بازار متوقف گردید.
وی گفت: همین توقف تعادل میان عرضه و تقاضا را برهم زد و باعث افزایش قیمت ارز در بازار شد.
این مقام مسوول تصریح کرد: مشکل تزریق ارز پتروشیمی‌ها از دو روز قبل حل شده و روند سابق به جریان افتاده است بر همین اساس انتظار می‌رود ظرف هفته آینده قیمت ارزهای مختلف به ویژه دلار به سطح سابق بازگردد.
وی اضافه کرد: با وجود این باید سهم عوامل روانی مانند قریب الوقوع بودن اجرای مرحله دوم هدفمندی را در افزایش قیمت دلار مورد توجه قرار داد که البته مقطعی خواهد بود.
بانک مرکزی وارد بازار شود
عبدالکریم رجبی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس نیز با اشاره به افزایش قیمت دلار در بازار طی روزهای اخیر تاکید کرد: این نوسانات بیشتر روانی بوده و هرچه سریع‌تر باید مدیریت شود. چراکه انتشار خبرهای گرانی حامل‌های انرژی در اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها موجب تشدید تورم روانی در بازار شده است.
وی با بیان اینکه تقاضا در بازار برای خرید دلار افزایش یافته است، تصریح کرد: برخی از تولیدکنندگان این روزها در تلاش برای خرید دلار و دپوی آن هستند تا در آینده و زمان اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها از گرانی آسیب کمتری ببینند و دلار ارزان در اختیار داشته باشند.
رجبی ضمن اشاره به اینکه ممکن است دلال‌هایی برای ایجاد تنش در بازار به افزایش قیمت‌ها دامن زده باشند، گفت: بانک مرکزی باید قبل از اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها تورم روانی را کنترل کند تا اتفاقات اواخر سال 91 تکرار نشود.
وی توصیه کرد دولت نباید در اجرای فاز دوم هدفمندی عجله کند و بهتر است قبل از اجرای آن سود بانکی، قیمت ارز و تورم را مدیریت کند.
عدم تعادل عرضه و تقاضا
ارسلان فتحی‌پور، رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی درباره نوسان قیمت ارز در روزهای اخیر می‌گوید: بحث نوسان قیمت ارز به تقاضای موجود در بازار بستگی دارد.
رییس کمیسیون اقتصادی مجلس معتقد است قیمت ارز را بازار تعیین می‌کند و با توجه به اینکه هم‌اکنون بحث افزایش قیمت حامل‌های انرژی در راستای اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها مطرح است، قیمت ارز در بازار افزایش یافته است.
فتحی‌پور ادامه داد: در ماه‌های گذشته افزایش تولید کشور یکی از اولویت‌ها بوده و همین موضوع بر ثبات نرخ ارز تاثیر گذاشته است و هم اکنون نیز دلیل اصلی افزایش قیمت دلار شوک روانی حاصل از اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌هاست.
نماینده مردم کلیبر در مجلس شورای اسلامی افزود: هم اکنون در شرایطی که بازار ارز در انتظار ورود به فاز دوم هدفمندی یارانه‌هاست باید وزیر امور اقتصادی و دارایی و همچنین رییس کل بانک مرکزی با اتخاذ سیاست‌های مناسب نرخ ارز را کنترل کنند.وی با اشاره به اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها تا پایان هفته جاری تاکید کرد: این موضوع به طور حتم بر بازار ارز تاثیر دارد و به احتمال فراوان شاهد افزایش قیمت ارز خواهیم بود.فتحی‌پور ادامه داد: اجرای فاز دوم هدفمندی در شرایطی منطقی است که شاهد ثبات قیمت‌ها باشیم و اجرای این فاز از قانون بر قیمت‌ها تاثیر نگذارد اما این در
شرایطی است که هم اکنون که در آستانه اجرای آن قرار داریم قیمت‌ها افزایش یافته است و باید مسوولان درباره این موضوع تصمیمات مناسبی را اتخاذ کنند.
رییس کمیسیون اقتصادی مجلس همچنین درباره ثبت‌نام متقاضیان دریافت یارانه نقدی در فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها گفت: بر اساس آمار غیررسمی حدود 91 درصد مردم برای دریافت یارانه نقدی اعلام آمادگی کرده‌اند که البته این آمار تاکنون تایید نشده است و باید منتظر اعلام آمار رسمی از سوی مسوولان دولتی بود.
هدایت نقدینگی به بازار سرمایه
همچنین محمد واعظ یک کارشناس ارزی در مورد افزایش نرخ ارز در روزهای اخیر اظهار کرد: به نظر میرسد علت اصلی رشد نرخ ارز در روزهای اخیر تغییر مسیر وجوه و نقدینگی از بازار سهام به بازار ارز است.
وی افزود: اصولا باید از طریق مدیریت و کنترل بازار دارایی‌هایی که در بازار رقیب هستند بازار ارز مدیریت شود که بازار سهام هم یکی از این بازارهاست.
این کارشناس اقتصادی در پاسخ به این سوال که سیاست جدید وزارت اقتصاد برای تزریق منابع چند بانک بزرگ به بازار سهام می‌تواند این روند را معکوس کند، گفت: در چند روز آینده خیر اما پیش‌بینی میشود در صورت اجرایی شدن این سیاست در هفتههای آینده بازار سهام شرایط بهتری پیدا کند.
وی به فارس گفت: اگر رونق نسبی به بازار سهام بازگردد، قطعا وجوه از بازار ارز خارج خواهد شد.
به گفته وی، ثبات نرخ در بازار ارز خود به خود روند نقل و انتقال وجوه را تغییر می‌دهد زیرا ثبات نرخ در بازار ارز، روی‌گردانی نقدینگی را در پی خواهد داشت.
واعظ در پاسخ به این سوال که آیا نزدیک شدن به زمان اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها بر به وجود آمدن این وضعیت تاثیرگذار نبوده است، گفت: ممکن است اثرات پیرامونی این قانون به صورت مقطعی بر بازار ارز اثرگذار بوده باشد اما قطعا این پدیده‌ها مقطعی است.
