◄ فریب ترافیکی

خوب نبودن حال و روز حمل ونقل عمومی در پایتخت به عدد و رقم نیاز نداشت. کافی بود یک بار سوار اتوبوس یا مترو شویم تا بدانیم وضع چگونه است. البته همیشه آمارهای مدیران شهری نشان از بالارفتن سهم حمل و نقل عمومی از ترددهای روزانه داشت، بدون آنکه اتوبوسی به ناوگان اضافه یا واگنی به خطوط تازه بهره برداری شده وارد شود.

اما در گزارشی که به تازگی از وضعیت حمل ونقل شهر تهران منتشر شده، مشخص شده سهم مترو که پیش از این ۱۸ درصد از سفرهای درون شهری اعلام شده بود، ۹ درصد است، سهم اتوبوس ها نیز از ۲۱ درصد به ۱۰ درصد کاهش پیدا کرده است. همچنین طول خطوط مترو که پیش از این  ۳۹۸ کیلومتر اعلام شده بود، بر اساس اطلاعات تازه به ۲۸۹ کیلومتر رسیده است.

ترافیک آلودگی هوا در چند سال اخیر از مهم ترین مشکلات شهروندان تهرانی بوده است. نتایج آخرین نظرسنجی از مسائل و مشکلات شهر تهران که در شهریور ۹۶ شهرداری انجام داد، نشان می دهد این دو مشکل با اختلاف زیاد نسبت به سایر مسائل شهری در رده اول مشکلات حاد شهری از نظر شهروندان جا گرفته اند.

خودرو، اولویت سیاست های حمل ونقل پایتخت

بر اساس فصل حمل ونقل و ترافیک سند تحویل و تحول شهرداری تهران، سیاست های حمل ونقل و ترافیکی شهرداری در دهه گذشته به ویژه تا ابتدای سال ۹۳ در کاهش سهم حمل ونقل شخصی و کاهش آلودگی موفق نبوده و اولویت را نه به انسان و محیط زیست که به خودرو داده است. 

در فاصله سال های ۸۴ تا ۹۲ حدود ۲۲۶ کیلومتر بزرگراه به طول شبکه بزرگراهی پایتخت افزوده شده، درحالی که در همین بازه زمانی ۷۳ کیلومتر مترو در پایتخت ایجاد شده است؛ یعنی در این فاصله یک سوم برابر طول خطوط متروی بهره برداری رسیده، بزرگراه ساخته شده و در نتیجه با ایجاد بستر استفاده از خودروی شخصی و افزایش تقاضای حمل ونقل خصوصی در عمل، نتوانسته است باری از ترافیک شهر تهران بردارد.

سهم ۸۱ درصدی خودروهای شخصی از سفرهای درون شهری

با وجود توسعه ساخت خطوط مترو در سال های اخیر، همچنان ۸۱ درصد از سفرهای درون شهری با استفاده از خودروی شخصی، تاکسی و موتورسیکلت انجام شده و فقط ۱۹ درصد از سفرها از طریق مترو و اتوبوس انجام می شود.

عقب ماندگی تاریخی مترو

بر اساس گزارش سند تحول، درحال حاضر متروی تهران دارای ۱۰۹ ایستگاه در حال بهره برداری است که باید بر اساس برنامه ۵ ساله دوم، به ۲۲۰ ایستگاه برسد که با احتساب بهره برداری از ایستگاه های در دست ساخت و تکمیل، در سال آینده تعداد کل ایستگاه های متروی شهر تهران به ۱۶۵ ایستگاه خواهد رسید و این یعنی فقط ۲۸.۲ درصد از برنامه ۵ ساله دوم در بخش افزایش تعداد ایستگاه های قطار شهری محقق شده است.

بی توجهی به کیفیت حمل ونقل عمومی

یکی دیگر از مشکلاتی که در سند تحول شهرداری تهران به آن اشاره شده، تأکید صرف بر بعد کمی توسعه مترو در سال های اخیر و مغفول ماندن جنبه کیفی توسعه این سامانه است که از جمله آنها می توان به تکمیل نشدن دسترسی های ایستگاه ها، هواکش های میانی تونلی، ایجادنشدن تسهیلات کافی در ایستگاه ها در زمان بهره برداری به ویژه برای اقشار کم توان و پوشش ناکافی در اتصال به شبکه های اتوبوسرانی و تاکسیرانی نام برد.

با کاهش تعداد اتوبوس های پایتخت؛ عمر ناوگان به ۱۰ سال رسید

در بخش دیگر این گزارش، به وضعیت ناوگان اتوبوسرانی اشاره شده و آمار اتوبوس های فعلی شهر تهران ۶ هزار و ۱۵۴ دستگاه عنوان شده که میانگین عمر آنها ۳۷/۹ سال است. آمارهای موجود نشان می دهد تعداد ا توبوس ها در سال های اخیر سیر نزولی را تجربه کرده، به طوری که نسبت به سال ۹۳ حدود ۲۷۰ دستگاه اتوبوس کاهش داشته است.

در سال های ۹۱ تا ۹۶ در مقابل ۶۹۱ دستگاه اتوبوسی که شهرداری خریده است، فقط ۲ دستگاه اتوبوس از سوی دولت برای جایگزینی ناوگان به شهر تهران داده شده است و متوسط عمر ناوگان اتوبوس شهرداری (صرفاً اتوبوس های شرکت واحد) هم اکنون در یکی از بدترین شرایط تاریخی خود به سر می برد و با توجه به سهم ۵/۳ درصدی اتوبوس های دارای یورو ۴ ناوگان فعلی اتوبوسرانی خود از عوامل مهم تولید ذرات معلق هوای تهران با سهمی ۱۲ درصدی است.

مینی بوس های فرسوده تاکسی شدند   

مشابه بخش اتوبوسرانی، افت کیفیت ناوگان تاکسیرانی نیز از مهم ترین معضلات حمل ونقل شهر تهران است. بر اساس قانون توسعه حمل ونقل عمومی، سهم تاکسیرانی از سفرهای درون شهری باید به ۲۰ درصد کاهش یابد.

تعداد ناوگان پس از سال ۹۱ تا پایان سال ۹۴ افزایشی نداشته است، اما برای نوسازی ناوگان مینی بوسرانی پیش بینی شد که ۷۰۰ دستگاه مینی بوس فرسوده با تاکسی نو جایگزین شود که تاکنون جایگزینی ۶۷۹ دستگاه محقق شده که تعداد ناوگان تاکسیرانی تهران را به ۷۸ هزار و ۶۲۸ تاکسی رسانده است. درحال حاضر عمر ناوگان تاکسیرانی تهران به دلیل نوسازی های اخیر به ۴/۶ سال رسیده است.

بی توجهی به حمل ونقل انسان محور

در بخش دیگری از سند تحویل و تحول شهرداری تهران، به مقوله حمل ونقل انسان محور از جمله دوچرخه سواری، پیاده روی و پیاده راه سازی اشاره و اعلام شده که بخش بزرگی از هدف گذاری این حوزه ها محقق نشده است و از ۳۶۶ کیلومتر مسیر دوچرخه و ۴۸۰ خانه دوچرخه، فقط ۱/۲۳۱ کیلومتر و ۱۹۸ خانه دوچرخه محقق شده و از ۵/۱۷ کیلومتر پیاده راه سازی فقط ۳/۱۲ کیلومتر ساخته شده است.

گره ترافیک تهران هر روز کورتر می شود

یکی از موضوعاتی که در این گزارش بر آن تأکید شده، نبود نگاه یکپارچه به مدیریت تقاضای سفر است. این خلأ در نظام برنامه ریزی شهری تهران باعث شده است که توسعه اماکن و تفرج گاه ها بدون توجه به بسترهای حمل ونقلی انجام شود و گره های ترافیکی پایتخت به دلیل این نقیصه هر روز کورتر می شود. احداث مجتمع های تجاری بدون دسترسی به حمل ونقل عمومی و تأمین نبودن پارکینگ مناسب که قفل شدگی معابر را موجب شده، به دلیل همین بی توجهی است.

کارنامه ای که در این گزارش از عملکرد حمل ونقلی مدیریت شهری در دوره دوازده ساله گذشته ارائه شده است، تفاوت های معناداری با گزارش عملکرد ارائه شده از سوی تیم قبلی مدیریت شهری دارد. 

محمدباقر قالیباف در روزهای پایانی کلیدداری بهشت، گزارشی چندصد صفحه ای از عملکرد دوازده ساله خود ارائه داد که به نظر می رسد در حوزه حمل ونقل عمومی با سؤال بزرگی روبروست.

لینک خبر