◄ متعادل‌سازی قیمت‌ها با کاهش پروازهای چارتری
با نزدیک شدن به ایام تعطیلات نوروز از چند روز آینده خبرهای بسیاری در فضای مجازی و رسانه‌ها درباره فروش بلیت‌های گران‌قیمت که نرخ برخی از آنها به‌صورت تصاعدی رو به افزایش می‌رود منتشر خواهد شد؛ پس‌ازآن مسئولان مربوطه با مصاحبه با رسانه‌ها توپ را به زمین یکدیگر پاس می‌دهند و افراد زیادی را متهم به گران کردن نرخ بلیت پروازها می‌کنند و در این میان ضرر ناشی از نرخ‌های رؤیایی پروازها در ایام نوروز را مسافران محتمل خواهند شد.
در همین راستا در این شماره از هفته‌نامه «حمل‌ونقل» گفتگویی با حرمت‌الله رفیعی، رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافربری هوایی و جهانگردی، داشتیم. او در این گفتگو یکی از مهم‌ترین عوامل گرانی قیمت‌ها را سوق‌دهی پروازهای برنامه‌ای به سمت پروازهای چارتری می‌داند. او معتقد است باید برای متعادل‌سازی قیمت پروازها، شرکت‌های هواپیمایی درصدد کاهش پروازهای چارتری برآیند.
با توجه به نزدیکی ایام نوروز آیا برای هماهنگی و کاهش نرخ نجومی پروازها در ایام پیک سفر با سازمان هواپیمایی کشوری جلسه‌ای در راستای هماهنگی بیشتر داشته‌اید؟
انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافربری هوایی و جهانگردی همیشه سعی کرده است که با سازمان‌های مربوطه ازجمله سازمان هواپیمایی کشوری ارتباط و تعامل خوبی برقرار کند تا در راستای آن بتوانیم شاهد ارتقا و توسعه صنعت گردشگری کشور باشیم.
در راستای سؤال شما باید بگویم که چندی پیش در خصوص شروع پروازهای نوروزی جلسه‌ای با سازمان هواپیمایی کشوری داشتیم. در این جلسه موارد مختلفی مطرح شد و برای سفرهای نوروزی شاید از معدود سال‌هایی باشد که در برخی از مسیرها مانند ترکیه با توجه به بازار تقاضا فرمیشن‌ها اعلام شد.
در همین راستا دفاتر خدمات مسافربری از هم‌اکنون می‌توانند برای این مسیرها برنامه‌ریزی و به‌زودی اقدام به فروش بلیت پروازها کنند. متأسفانه برخی از دفاتر خدمات مسافرتی قبل از اینکه فرمیشن پروازی مشخص شود از این موضوع سوءاستفاده کرده و اقدام به فروش بلیت می‌کنند. برهمین‌اساس باید ابتدابه‌ساکن تمام مراحل قانونی طی و مسیرهای پروازی و فرمیشن پروازها مشخص شود و سپس دفاتر اقدام به فروش بلیت کنند.
گاهی در سال‌های گذشته می‌دیدیم که دفاتر قبل از اینکه فرمیشن پروازها مشخص شود بلیت می‌فروختند و فکر می‌کردند که می‌توانند فرمیشن پروازی بگیرند اما این اتفاق صورت نمی‌گرفت و مسافر به فرودگاه امام می‌رفت اما از پرواز خبری نبود و درنهایت این دفاتر برای مدتی یا همیشه متواری می‌شدند. این موضوعات در جلسه‌ای که با سازمان هواپیمایی کشوری داشتیم مطرح شد و در مقابل سازمان از ما تقاضاهایی داشت و عنوان کرد دفاتری هستند که مجوز از سازمان هواپیمایی و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ندارند اما به‌صورت غیرقانونی اقدام به فروش می‌کنند.
همان‌طور که خود شما عنوان کردید دفاتری هستند که بدون مجوز اقدام به فروش تور یا بلیت پروازی می‌کنند و تعدادی از آنها امروزه در شبکه‌های مجازی فعال هستند. راهکار صنف شما و سازمان هواپیمایی کشوری برای مقابله با این موضوع چیست؟
بله. متأسفانه این مسئله وجود دارد؛ سازمان هواپیمایی کشوری دراین‌رابطه می‌گوید زمانی که ما به این دفاتر مجوز نداده‌ایم چگونه می‌توانیم اقدام به پیگیری کنیم. این سازمان که مسئول امنیت کشور و برخورد با متخلف نیست. چنانچه این سازمان به دفاتری مجوز داده باشد مسئول برخورد با تخلف آنها است به همین جهت باید بگویم که سمت‌وسوی سازمان هواپیمایی کشوری در این رابطه به‌حق است. در همین راستا اینجا نقش مردم بسیار مهم خواهد بود. مردم باید بدانند که نباید به هر آژانس هواپیمایی اعتماد کنند.
یکی از موضوعاتی که همیشه بین شرکت‌های هواپیمایی و دفاتر خدمات مسافربری مورد بحث بوده است و هر بار یکدیگر را عامل آن می‌دانستند افزایش نرخ بلیت هواپیما در ایام پیک سفرها بوده است. تحلیل شما در این رابطه چیست؟
نرخ را ایرلاین‌ها تعیین می‌کنند، چنانچه شرکت‌های هواپیمایی بگویند آژانس‌های هواپیمایی نرخ بلیت پروازها را گران می‌کنند کاملاً بی‌انصافی است. برای مثال اگر درحال‌حاضر دفاتر نرخ تهران-گوالا را یک‌میلیون و چهارصد هزار تومان از ایرلاین می‌خرند در ایام نوروز چارترکننده باید این رقم را بیش از دو برابر قیمت بخرد.
یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که در جامعه ما وجود دارد این است که تعطیلات ما به‌صورت جبری است، یعنی دوماهه تابستان و ۱۵ روز ایام نوروز برای مسافرت مردم مهیا است و در این مدت تقاضا و حجم سفرها افزایش پیدا می‌کند. دفاتر در طول سال پروازی را چارتر می‌کنند و حتی گاهی قیمت‌ها را پایین‌تر از نرخ معمول در تورهای لحظه آخری و سایت‌های لحظه آخری(لست‌سکند) می‌بینم که قیمت واقعی نرخ چارتری که دفاتر خدمات مسافرت هوایی اعلام کرده‌اند نیست.
چارترکننده زمانی که مسافر نیست خالی می‌رود به همین دلیل این دفاتر می‌خواهند در ایام پیک سفر و آخر هفته این خسارت را جبران کنند. متأسفانه این جبران هم محدود است. وقتی شرکت هواپیمایی نرخ خود را بالا ارائه می‌دهد دفاتر هم نمی‌توانند نرخ را زیر نرخ پکیج ببندند.
به نظر شما برای حل این مشکلات باید چه کرد؟
اگر مشکل چارتردادن حل شود خیلی از نرخ‌های پروازها طبیعی خواهد شد. اگر پروازهای برنامه‌ای در کشور به‌اندازه نیاز بازار موجود باشد مردم به‌سوی نرخ چارتری نخواهند رفت و همین موضوع باعث می‌شود که نرخ‌ها متعادل شود؛ اما زمانی که عرضه و تقاضا برابر نیست شاهد نرخ‌های بسیار متغیر و گران خواهیم بود. برای مثال در یک پرواز برنامه‌ای در مسیر تهران-شیراز یک نفر بلیت خود را به قیمت ۱۵۰ هزار تومان خریده و صندلی کناری او به قیمت ۳۵۰ هزار تومان این بلیت را تهیه کرده است و نرخ‌ها به این اندازه با هم اختلاف دارد.
چرا؟ به دلیل اینکه یک نفر توانسته زودتر بلیت تهیه کند؛ اما یکی از مشکلات دیگر این است که تمام مردم حتی اگر هم سفر برایشان ضروری نباشد قصد دارند در ایام آخر هفته و در زمان پیک سفر کنند. اگر افرادی که می‌توانند وسط هفته به سفر بروند بلیت خود را به پیک آخر هفته نیندازند درنتیجه شاهد واقعی‌شدن قیمت‌ها خواهیم بود. یکی دیگر از موضوعاتی که می‌تواند نرخ‌ها را کاهش دهد این است که شرکت‌های هواپیمایی چارتر خود را کاهش و پروازهای برنامه‌ای خود را افزایش دهند. این موضوع امکان‌پذیر نخواهد بود مگر با همکاری ایرلاین‌ها و نظارت جدی سازمان هواپیمایی کشوری.
آیا شما در خصوص کاهش پروازهای چارتری مذاکره‌ای با شرکت‌های هواپیمایی برای برنامه‌ریزی این موضوع داشته‌اید؟
ما جلساتی داشته‌ایم اما نه به‌صورت خاص چراکه در مرحله اول آنها باید این موضوع را بپذیرند. انجمن شرکت‌های هواپیمایی همان‌طور که باید مدافع ایرلاین‌ها باشند بنده هم باید مدافع به‌حق دفاتر خدمات مسافرتی باشم نه اینکه اگر یکی از دفاتر تخلفی کرد بنده مدافع تخلف آن باشم در همین راستا لازم است نگاه این ایرلاین‌ها کمی تغییر کند.
یکی موضوعاتی که همیشه موردبحث شما بوده است موضوع تأخیرها است. به نظر شما این موضوع به چه میزان در نارضایتی مسافران مؤثر خواهد بود؟
ما در خصوص تأخیرها جلسات بسیاری داشته‌ایم و همواره عنوان کرده‌ام که باید دلایل تأخیرها موردبررسی قرار بگیرد. درصد بسیار ناچیزی از این تأخیرها به دلیل شرایط جوی آب‌وهوا و فرسوده‌بودن ناوگان حمل‌ونقل هوایی کشور است. بنده راجع‌به این سخنی که عنوان می‌کنم مدعی هستم و بر اساس تجربه عنوان می‌کنم که پروازهای چارتری حداقل تأخیر را دارند.
این هم به این دلیل است که شخص چارترکننده منافع شخصی‌اش را در نظر می‌گیرد اما از سوی دیگر به تأخیرهای پروازهای برنامه‌ای اهمیتی داده نمی‌شود و متأسفانه پروازهای برنامه‌ای به‌سوی پروازهای چارتری سوق داده می‌شود. این حجم از تأخیر به‌هیچ‌عنوان جای دفاع ندارد و نمی‌توانیم آن را توجیه کنیم و بگوییم که تأخیر در تمام دنیا وجود دارد. به اعتقاد من بخش زیادی از این تأخیرها قابل‌کنترل است اما ظاهراً درحال‌حاضر این آمادگی در مسئولان مربوطه وجود ندارد.
به اعتقاد شما بحث افزایش عوارض خروج از کشور در نوروز امسال به چه میزان بر کاهش سفرهای نوروزی مؤثر خواهد بود؟
اگر دلیل افزایش عوارض خروج این بوده که سفرهای خارجی کاهش پیدا کند باید عنوان کنم که این از اساس به‌هیچ‌عنوان منطقی نیست چراکه هیچ‌کس اجازه جلوگیری از سفر مردم را نخواهد داشت. کسی که می‌خواهد در یک سفر خارجی خود بیش از ۱۰ تا ۲۰ میلیون تومان هزینه کند آیا می‌توان با ۲۲۰ هزار تومان جلوی سفر او را به خارج از کشور گرفت؟
این موضوع جلوی سفر کسی را نخواهد گرفت؛ در ضمن عوارض خروج از کشور به‌هیچ‌عنوان قانونی نیست. در زمان جنگ و بعد از جنگ، شرایط اقتصادی جامعه به سمت‌وسویی حرکت کرد که نیاز بود راهکارهایی پیش‌بینی شود که بودجه دولت تأمین شود. در همین راستا طرحی تصویب شد که به‌مدت چند سال عوارض خروج از کشور اخذ شود و قرار نبود که مهمان همیشگی ما شود؛ اما نه‌تنها درصدد حذف آن برنیامدند بلکه بعد از آن آمدند اعلام کردند که برای صنعت گردشگری باید بستر مناسبی فراهم شود و در راستای همین موضوع عوارض خروج از کشور را به ۷۵ هزار تومان افزایش دادند و گفتند با مابه‌التفاوت آن زیرساخت‌های صنعت گردشگری توسعه پیدا خواهد کرد اما واقعاً این‌گونه شد؟
