◄ زنان سکاندار صنعت خودرو

چندی است انتصاب زنان در سمت‌های معاونت و مدیریت صنعتی و اقتصادی در کشور باب شده و تابوی حضور زنان در این پست‌ها شکسته شده است؛ اما هنوز هم در رأس خودروسازی‌های ایرانی مدیر زن گمارده نشده است. اگر نیم‌نگاهی به گزارش‌های بین‌المللی بیندازیم، مدیران خودرویی زیادی را می‌یابیم که به دلیل مدیریت موفقشان برگزیده‌شده‌اند و حتی مورد تقدیرهای خاص هم قرارگرفته‌اند.

به گزارش تین‌نیوز، مدیرانی که حتی نام زنان ایرانی نیز در میان آنها می‌درخشد و نشان می‌دهد زنان ایرانی هم می‌توانند پا به‌پای مردان در پست‌های مدیریتی صنعت خودرو کارکرده و موفق باشند. جای خالی که هم‌اکنون نیز در صنعت خودروی داخل به‌عنوان ضعف مدیریتی شناخته‌شده و برای رفع آن مسئولان دولتی به انتخاب گزینه‌های موفق و ناموفق تجربه‌شده‌ای همچون خصوصی‌سازی دست‌زده‌اند.

حال‌آنکه خصوصی‌سازی نسخه تکراری و ناکارآمدی است که جز برای آزادسازی کامل اقتصاد امکان‌پذیر نخواهد بود. با این اوصاف هم‌زمان با نزدیکی روز زن، بی‌مناسبت ندیدیم تا پرونده زنان خودرویی جهان را ورق بزنیم. زنانی که در میان آنها نام زنان ایرانی نیز می‌درخشد.

زن ایرانی سکان‌دار رنو فرانسه

در کارنامه زنان موفق خودرویی جهان شاید بد نباشد از مونا سپهری، قوی‌ترین مدیر زن صنعت خودروی اروپا، یاد کنیم. زن موفقی که اگر مورد توجه رسانه‌هایی خارجی قرار گرفت برای ایرانی‌ها هم باعث افتخار بوده است.

مونا سپهری مدیر ارشد اجرایی و عضو کمیته اجرایی رنو فرانسه است. شاید وجه تمایز خانم سپهری با دیگر مدیران، جایگاه شغلی او نسبت به جنسیت است. عموماً صنعت خودروسازی را صنعتی مردانه می‌دانند و موفقیت چشمگیر یک خانم در این سطح نه‌تنها برای ایرانیان بلکه برای دیگران هم تقدیر برانگیز است.

 به‌گونه‌ای که وقتی در رتبه‌بندی بین‌المللی مدیریت از او به‌عنوان زن موفق صنعت خودرو نام برده شد؛ هم مورد توجه رسانه‌های خارجی قرار گرفت و هم رسانه‌های ایرانی به این موفقیت پرداختند.

موفقیت چشمگیر یک خانم در این سطح موجب شد که حتی سایت خبری بلومبرگ، مونا سپهری را قوی‌ترین زن حال حاضر صنعت خودروسازی اروپا بنامند و او را یکی از افراد تأثیرگذار رنو در خرید شرکت‌ داچیا رومانی و سامسونگ موتورز کره جنوبی معرفی کند.

او نقش مهمی در ادغام دو کمپانی رنو و نیسان ایفا کرده که اکنون به نام اتحاد رنو-نیسان شناخته می‌شود.  مدیریت موفق مونا سپهری در اتحاد موفق رنوـ نیسان، وقتی مورد توجه رسانه‌های فرانسوی قرار گرفت که او از ایرانی بودنش با افتخار صحبت کرد و گفت: «نمی‌شود فراموش کرد که از کجا آمده‌ای.» او حتی به دو پسر خود فارسی یاد داده است و از اشعار فروغ فرخزاد لذت می‌برد.

مونا سپهری، فارغ‌التحصیل رشته حقوق تجارت و حقوق بازار از دانشگاه Pantheon Assas  فرانسه، دارای مدرک حقوق بین‌الملل و حقوق خصوصی از دانشگاه  Pantheon Assas فرانسه و همچنین، مدرک لیاقت حرفه‌ای قانونی از کانون وکلای پاریس است.

 وقتی از او درباره ورودش به دنیای صنعت خودرو سؤال می‌شود، می‌گوید: «قبلاً به‌عنوان یک وکیل در زمینه ادغام شرکت‌های مختلف کار می‌کردم. در آن زمان احساس کردم باید شغل و حرفه‌ام را وارد مسیر جدیدی بکنم. محصولات خودروسازان برای مردم بسیار مهم است. خودرو برای مردم مانند یک رویا و نماد آزادی است. همچنین صنعت خودروسازی یک تجارت جهانی است.

این صنعت دارای نوآوری‌های بسیار، مسائل حرفه‌ای و رقابت برای تکامل ایده‌ها و فناوری‌های مختلف است. ایده مشارکت در دنیای پویا و پر چالش صنعت خودروسازی، باعث جذب من به این صنعت شد. پس از کارکردن در یک شرکت حقوقی بین‌المللی در نیویورک، جایی که من مسئول ادغام شرکت‌های مختلف بودم، در سال ۱۹۹۶ تصمیم گرفتم که در سمت رئیس بخش حقوقی رنو به آن‌ها بپیوندم. می‌توان گفت که من ریسک کردم.»

او که عامل اصلی انعقاد قرارداد رنو-نیسان شده است، این امر را نقطه عطف موفقیتش در این خودروسازی می‌خواند و در عین حال می‌گوید: «بزرگ‌ترین دشواری شغلی من مذاکره با نیسان برای ایجاد اتحاد بین دو شرکت رنو و نیسان بود. ایجاد یک پیوند بی‌سابقه با ترکیب دو خودروساز بزرگ از دو فرهنگ متفاوت. در آن زمان، بسیاری عقیده داشتند که این کار ریسکی بزرگ است و شک و تردید درباره نتیجه این اتحاد بسیار زیاد بود. اما نتایج چیز دیگری را ثابت کرد و امروز من خوشحالم که بخشی از این نوآوری در کسب‌وکار بوده‌ام. این همکاری هر دو شرکت را به رده‌های بالاتری در صنعت خودروسازی ارتقا داد. رنو و نیسان توانستند رتبه چهارم را بین خودروسازان جهان به دست بیاورند. بدون شک این موفقیت به دلیل این همکاری به دست آمده است.»

وقتی از مونا سپهری سؤال می‌شود که اگر خودرو بودید، دوست داشتید چه نوع خودرویی باشید، می‌گوید: «رنو Zeo، خودروی بدون تولید هیچ‌گونه آلودگی و سازگار با محیط‌زیست. این خودرو عملکرد بسیار خوبی دارد و ما را به سمت راهی به‌سوی آینده که مسئولیت آن را به عهده‌داریم، هدایت می‌کند.»

قدرتمندترین زن جهان در جنرال موتورز

ورق زدن پرونده زنان موفق خودرویی، ما را به‌سوی نام زن خودرویی دیگری می‌کشاند که از نظر مؤسسه رتبه‌بندی فورچون، قدرتمندترین زن جهان در اقتصاد معرفی شده است. بهار سال ۹۳ بود که این مؤسسه رتبه‌بندی بین‌المللی در فهرست ۱۰ زن قدرتمند جهان در اقتصاد، نام ماری بارا، مدیرعامل شرکت خودروسازی جنرال موتورز را، قدرتمندترین زن اقتصاد جهان ثبت و اعلام کرد.

ماری بارای ۵۲ ساله، متولد آمریکاست و مدیرعامل شرکت جنرال موتورز است. او اولین زنی است که یک شرکت خودروسازی در مقیاس جهانی را اداره می‌کند. بارا سرپرستی ۲۱۲ هزار کارمند را در ۳۹۶ مرکز جنرال موتورز در ۶ قاره جهان بر عهده دارد. او که مهندس برق است، همه زندگی حرفه‌ای خود را در شرکت جنرال موتورز سپری کرده است.

 در همان زمان، اگرچه شرایط اقتصادی موجب شده بود مدیر جنرال موتورز با مشکلات بزرگی در آمریکا مواجه شود و ارزش سهام شرکت در بورس آمریکا به میزان بی‌سابقه‌ای کاهش یابد و حاشیه سود شرکت کمتر از شرکت‌های فورد و یوروپ را به همراه بیاورد و در عین حال برند اوپل، متعلق به شرکت جنرال موتورز، در آمریکا میلیاردها دلار زیان بر جای گذاشت، در نهایت سوددهی شرکت در کل دوباره بازگشت و بارا توانست موافقت هیئت‌مدیره را برای سرمایه‌گذاری بیشتر و قدرتمند کردن دوباره جنرال موتورز جلب کند. رسانه‌ها معتقدند علاقه دختران به خودرو در سال‌های اخیر موجب شده است که حضور مدیران زن در رأس شرکت‌های خودروسازی افزایش یابد، به‌گونه‌ای که حتی یکی از رسانه‌های اروپایی انتخاب ماری بارا، قدرتمندترین زن جهان را نیز در همین راستا ارزیابی کرد و نوشت: «انتصاب ماری بارا، مدیرعامل شرکت خودروسازی جنرال موتورز، به علاقه‌مندان خودرو این پیغام را منتقل می‌کند که این شرکت برای نوآوری محصولات و خودروهای خود عزمی جدی دارد.

بارا که پدرش به‌عنوان فرم‌ساز در کارخانه پونتیاک (Pontiac) کار می‌کرد، سرباز کهنه‌کار و ۳۳ ساله جنرال موتورز بود. او در سمت قبلی خود به‌عنوان معاون اجرایی توسعه جهانی محصولات، مسئول تجهیز اجزای خودروهای تولیدی آینده بود که باید ایمن‌تر باشند و سازگاری بیشتری با محیط‌زیست و نیز آسایش مشتری داشته باشند. تمرکز بر نوآوری برای آینده ـ یعنی خودروهای الکتریکی، هیبریدی، خودروهای بدون راننده و غیره ـ محور تجربه او برای ساخت جنرال موتورز جدید است.

بارا کار خود را در جنرال موتورز به‌عنوان دانشجوی مهندسی مؤسسه آموزشی جنرال موتورز شروع کرد. در همان زمان، من به عنوان استاد و مشاوری تازه‌کار برای اولین‌بار از شرکت و کارخانه جنرال موتورز بازدید کردم.» شرکت قدیمی جنرال موتورز از همه آن شرکت‌ها مردسالارتر و زن‌ستیزتر بود. روش تغییر جنرال موتورز به این صورت بود که مسیر اصلی را رها و واحد جداگانه‌ای به نام NUMMI  تأسیس کند که راه کاملاً متفاوتی را پیش بگیرد.

جنرال موتورز کلاس‌هایی را برای پرورش استعدادهای زنان در سازمان خود راه‌اندازی کرده بود. ثمره این کلاس‌های آموزشی تربیت دو نفر از قدرتمندترین مدیران عامل زن امروز بوده است: ماری بارا و جینی رومتی، مدیرعامل IBM. شعار «آنچه به نفع جنرال موتورز است، به نفع آمریکا است»، آن روزها مرتباً به شوخی بیان می‌شد، اما این شعار امروز به‌طور جدی معنا یافته است. ایده زن بودن مدیرعامل شرکت خودروسازی، در خود آمریکا نیز سروصدای زیادی به پا کرده و به این معنی است که دیگر مانعی در این راه وجود ندارد و نشان‌دهنده این است که زنان می‌توانند هر کاری را انجام دهند.

زنان هندی‌ در رأس شرکت‌های خودروسازی

در بازخوانی پرونده زنان قدرتمند خودرویی جهان، به موضوع حائز اهمیتی برمی‌خوریم. در حالی که در کشور ما هنوز مدیران زن در رأس شرکت‌های خودروسازی‌ها قرار نگرفته‌اند، در کشور همسایه‌مان، ۱۳ درصد مدیریت خودروسازی‌ها در اختیار زنان است که قابل توجه است. هرچند رسانه‌های هندی همچنان معتقدند که در هند مردان حرف اول را می‌زنند، اما حضور این تعداد زن در رأس مدیریت‌‌های خودرویی نکته بااهمیتی است. یکی از مدیران ارشد زن در شرکت‌های خودروسازی و حمل‌ونقل هند با نوآوری، موفق به توسعه و تولید خودروهای توربوشارژر شده که سالانه بیش از ۵.۱ میلیارد دلار برای شرکت خود درآمدزایی کرده است.

انجمن زنان خودرویی

در کنکاش پرونده زنان موفق خودرویی، به انجمنی برمی‌خوریم که نشان می‌دهد زنان موفق خودرویی بیش از آن تعدادی هستند که تاکنون از آن‌ها نام‌برده‌ایم و این تفکر جدید مدیریت زنان بر خودروسازی‌های موفق راه جدیدی است که با ایجاد انجمن بین‌المللی خودرو، بانوان وارد فاز جدیدتری می‌شود.

طبق اطلاعات به‌دست‌آمده، چند سالی است که انجمن بین‌المللی خودروی بانوان در میشیگان آمریکا تأسیس‌شده است تا شبکه‌ای را میان زنان فعال در صنعت خودروسازی ایجاد کرده و زمینه شناسایی این زنان را فراهم کند. فهرست اعضای این انجمن نشان می‌دهد که در شرکت‌هایی مانند کرایسلر، دایملر و بی‌ام‌و نیز برخی از مدیران ارشد زن هستند. در شرکت‌های بزرگ فورد و تویوتا نیز مدیران زن به چشم می‌خورند. از سوی دیگر زنان سهمی معادل بیش از ۵۰ درصد را در خرید خودروهای نو در آمریکا به خود اختصاص داده و در همین کشور زنان در ۸۵ درصد از کلیه خرید خودروهای نو مؤثر هستند.