هواپیماهای کوچک؛ فرصت‌های بزرگ
به گزارش روزنامه دنیای اقتصاد، توافق ابتدایی برای خرید این هواپیماها در جریان مذاکرات هسته‌ای و همزمان با توافق اولیه برای خرید ایرباس‌ها بین ایران‌ایر و شرکت تولیدکننده این هواپیماها انجام و در فروردین امسال، این توافق تبدیل به قرارداد شد. ایران‌ایر و شرکت هواپیماساز ای‌تی‌آر برای خرید ۲۰ هواپیما قرارداد امضا کردند که قرار است علاوه بر ۴ هواپیمای تحویل داده شده به ایران، تا پایان سال میلادی جاری، ۵ هواپیمای دیگر از این نوع هواپیماها نیز وارد کشور شوند. هواپیماهای ای‌تی‌آر ظرفیت جابه‌جایی حدود ۷۰ مسافر در هر بار نشست و برخاست را دارند و به همین دلیل، کارشناسان معتقدند استفاده از آنها، فرصتی مناسب برای رونق بخشیدن به فرودگاه‌های کوچک یا مسیرهای پروازی کم‌مسافر هستند. با توجه به خرید همزمان هواپیماهای ایرباس و ای‌تی‌آر، به نظر می‌رسد ایران‌ایر قصد دارد هم در مسیرهای داخلی و هم در مسیرهای خارجی، رونق را به پروازهای خود بازگرداند.
به گزارش گسترش تجارت، ناوگان هوایی ایران از سال گذشته، ورود هواپیماهای نو را بعد از دو دهه به نظاره نشسته است. طلسم ورود هواپیماهای نو دی ۹۵ با ورود نخستین ایرباس ۳۲۱ شرکت هواپیمایی هما به تهران شکسته شد؛ هواپیمایی که نشان می‌داد قرارداد خرید هواپیما از ایرباس بر خلاف گفته دلواپسان، «کاغذی» نبوده و شدنی است!
روند ورود هواپیماهای ایرباس با ورود دو هواپیمای دیگر به کشور تاکنون ادامه داشته است. اکنون زمان اجرای یکی دیگر از قراردادهای خرید هواپیما رسیده است؛ قرارداد خرید ۲۰ هواپیما از شرکت هواپیماساز ایتالیایی- فرانسوی ای‌تی‌آر که بزرگترین شرکت تولید هواپیماهای منطقه‌ای تا سقف ۹۰ صندلی است. این شرکت سال ۱۹۸۱میلادی با همکاری شرکت‌های هواپیماساز ایرباس فرانسه و لئوناردو ایتالیا راه‌اندازی شد. با توجه به لزوم توسعه همزمان حمل‌ونقل هوایی داخلی و خارجی با استفاده از فرصت لغو برجام، به نظر می‌رسد مسئولان خرید هواپیماهای بُرد بلند مانند ایرباس و هواپیماهای برد کوتاه مانند ای‌تی‌آر را همزمان در دستور کار قرار داده‌اند. با توجه به کمبود مسافر در بسیاری فرودگاه‌ها و نبود شرایط نشست و برخاست هواپیماهای پهن‌پیکر در آنها، به نظر می‌رسد می‌توان برای رونق حمل‌ونقل هوایی در بسیاری از فرودگاه‌های کشور، روی ای‌تی‌آرها حساب کرد.
رونق در انتظار فرودگاه‌ها
رونق فرودگاهی با بکارگیری هواپیماهای کوچک از جمله ای‌تی‌آرها، چشم‌انداز کارشناسان برای حوزه حمل‌ونقل هوایی کشور است.
بهروز حیدریان، کارشناس صنعت هوانوردی با تاکید بر نقش هواپیماهای کوچک از جمله ای‌تی‌آر در توسعه صنعت فرودگاهی کشور به «گسترش تجارت» گفت: هواپیماهای کوچک هزینه سرمایه‌ای و همینطور هزینه عملیاتی کمتری دارند. از سوی دیگر برد پروازی محدودی دارند که باعث می‌شود بیشتر در شبکه‌های پروازی نقطه به نقطه به کار گرفته شده یا در قالب هواپیماهای فیدر، برای یک شبکه بزرگتر عمل کنند.
حیدریان ادامه داد: در واقع این نوع هواپیماها به دلیل به‌صرفه بودن باعث می‌شوند سفر هوایی در فضاهایی ممکن شود که پیش‌تر به وسیله جت‌های بزرگتر انجام نمی‌شد. به همین دلیل بازاری بزرگ و بکر برای شرکت‌های هواپیمایی که از این نوع هواپیماها استفاده می‌کنند، وجود دارد که امکان زیادی برای گرفتن سهم بازار در آن دیده می‌شود.
وی افزود: در ایران فرودگاه‌هایی که بیشتر اوقات روز از آنها استفاده نمی‌شود و تمام امکانات لازم برای ارائه خدمات بار و مسافر را هم دارند، کم نیستند که هواپیماهای ملخی، توربوپراپ‌ها و جت‌های کوچک مانند ای‌تی‌آر، به کار آنها خواهد آمد. به گفته حیدریان، با به کار گرفتن این هواپیماها، اگر شبکه شرکت‌های هواپیمایی در برنامه‌ریزی موفق عمل کنند و قیمت‌های رقابتی ارائه دهند، می‌توانند مسافران زیادی را جذب کنند که پیش از این از سایر شیوه‌های حمل‌ونقل استفاده می‌کردند.
این کارشناس صنعت هوانوردی ادامه داد: به نظر می‌رسد در شرایط فعلی، هواپیماهای ای‌تی‌آر در بازار ایران موفق عمل خواهند کرد؛ به ویژه در مناطق جنوبی کشور که رفت و آمد از شهرهای کوچک اطراف به مناطق بندری یا جزایر زیاد است. وی افزود: اگر تعداد شرکت‌های هواپیمایی استفاده‌کننده از این نوع هواپیما افزایش پیدا کند، بی‌شک فرودگاه‌های کوچک هم در بخش درآمدهای هوانوردی و هم درآمدهای غیرهوانوردی شاهد رونق خواهند بود. در مجموع اگر بخشی از ترافیک این هواپیماها به عنوان هواپیماهای فیدری به شرکت‌های هواپیمایی دیگر منتقل شود، بازارهای زیادی را به شبکه اصلی هوایی کشور متصل می‌کنند که پیش‌تر وجود نداشتند و این، در مجموع موجب رونق بیشتر صنعت هوایی ایران می‌شود.
مزیت‌های هواپیماهای کوچک برای رونق فرودگاه‌ها
کوتاه بودن بسیاری از مسیرهای پرواز داخلی از یک سو و نبود ظرفیت پذیرش هواپیماهای بزرگ در بسیاری از فرودگاه‌های کشور از سوی دیگر، حضور هواپیماهای کوتاه‌برد ازجمله «ای‌تی‌آر»ها در ناوگان هوایی را دارای مزیت می‌کند.
علیرضا بحیرایی، کارشناس حمل‌ونقل هوایی در گفت‌وگو با «گسترش تجارت» با اشاره به تقسیم‌بندی هواپیماها به دو رده «بُرد بلند» و «بُرد کوتاه» اظهار کرد: برای هر هواپیما، یک سیکل پروازی و یک سیکل ساعتی در نظر می‌گیرند. سیکل پروازی و ساعتی باید با هم متناسب باشند. وی افزود: اگر هواپیماهای برد بلند در سیکل کوتاه استفاده شوند، به صرفه نخواهند بود. در واقع هر نشست و برخاست هواپیما، یک بازه زمانی مشخص دارد بنابراین هواپیماهای برد بلند بهتر است برای کاربرد ویژه خود، یعنی مسیرهای بلند به کار گرفته شوند؛ به عنوان نمونه مسیری مانند تهران-پکن و سایر مسیرهای بلند. برای چنین مسیرهایی نمی‌توانیم از هواپیماهای برد کوتاه استفاده کنیم اگر در مسیرهای بلند از این هواپیماهای کوچک استفاده شود، هواپیما ناچار به چند بار نشست و برخاست در فرودگاه‌های مسیر می‌شود که هر بار هزینه‌ای به شرکت هواپیمایی تحمیل خواهد شد و به‌صرفه نخواهد بود.
این کارشناس حمل‌ونقل هوایی با تاکید بر مزیت‌های هواپیماهای کوچک برای استفاده در مسیرهای کوتاه و منطقه‌ای، افزود: «ای‌تی‌آر»ها که در دو مدل ۷۲ نفری و ۴۲ نفری وجود دارند، می‌توانند در مسیرهایی مانند لامرد-کویت مفید باشند. عده زیادی از مردم لامرد در کویت مشغول کار هستند و هر هفته از فرودگاه لامرد به فرودگاه کویت پروازی داریم که هربار بین ۳۰ تا ۴۰ مسافر دارد. برای چنین پروازی، استفاده از هواپیمای ای‌تی‌آر بسیار بجا و به صرفه خواهد بود. اگر برای چنین پروازی از ایرباس استفاده شود، حتی پول سوخت هواپیما نیز درنمی‌آید!
بحیرایی با تاکید بر اینکه تخصص و تجربه مسئولان صنعت هوانوردی کشور در خرید ای‌تی‌آر به‌عنوان مزیتی برای فرودگاه‌های کشور، نقش داشته، افزود: مشخص است خرید این مدل هواپیما براساس کار کارشناسی و هدفمند بوده و در مجموع مزیتی برای کشور است.
به گفته وی، یکی دیگر از مزیت‌های هواپیماهای ای‌تی‌آر این است که صندلی‌های این هواپیماها را می‌توان در مدت ۲ ساعت جمع و هواپیما را تبدیل به هواپیمای باری (کارگو) کرد.
وی با تاکید بر اینکه شرکت‌های هواپیمایی مختلف، براساس برنامه‌ها و مسیرهای پروازی خود، مدل‌های مختلف هواپیما را انتخاب می‌کنند، ادامه داد: با توجه به وضعیت فعلی مسیرهای پروازی و وضعیت مالی شرکت‌های هواپیمایی، خرید هواپیمای ای‌تی‌آر برای بسیاری از شرکت‌های هواپیمایی ما به صرفه خواهد بود.
بحیرایی یادآوری کرد: ایرباس‌های برجامی که برای مسیرهای بلند مناسب هستند، ابتدا در مسیرهای داخلی به کار گرفته شدند تا تجربه و توان فنی استفاده از آنها ایجاد شود، اما اکنون در مسیرهای خارجی به کار گرفته شده‌اند. البته تجربه استفاده از هواپیمای ای‌تی‌آر در ایران وجود دارد.
به عنوان نمونه، شرکت هواپیمایی آسمان این هواپیماها را در اختیار داشته و حتی موفق به تعمیر اساسی این هواپیماها در کشور شده و به توان فنی مناسبی درباره این هواپیماها دست یافته است و به همین دلیل خرید این هواپیماها به صرفه و به سود کشور است. در واقع اکنون ما هم متخصص فنی، هم خلبان و هم تجربه پرواز با این هواپیما را در کشور داریم.
تامین مالی قرارداد «ای‌تی‌آر» از صندوق توسعه ملی
فرهاد پرورش- مدیرعامل هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران: هواپیمای ای‌تی‌آر خریداری شده، هواپیماهای ملخی ۷۰ نفری هستند که در شرایط عادی توانایی پرواز ۱۵۰۰ تا ۱۶۰۰ کیلومتر را دارند. این هواپیماها در هر ساعت، ۶۵۰ کیلوگرم سوخت مصرف می‌کنند که رقم مناسبی است.
به همراه ۴ هواپیمای ای‌تی‌آر قطعات مورد نیاز نیز به کشور وارد شده است. پنجمین هواپیما از هواپیماهای ای‌تی‌آر اوت ۲۰۱۷ (شهریور ۱۳۹۶) وارد کشور می‌شود و بدین ترتیب ایران تا پایان سال ۲۰۱۷میلادی دارای ۹ هواپیمای ای‌تی‌آر می‌شود. براساس قرارداد امضا شده با ای‌تی‌آر، پیش‌بینی‌های لازم با نهادهای توانمند داخلی برای مشارکت و تولید قطعات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری هواپیماهای ای‌تی‌آر در ایران انجام خواهد شد.
با ورود «ای‌تی‌آر»ها فرودگاه‌های کم‌برخوردار از پروازهای منطقه‌ای برخوردار خواهند شد. تجهیز فرودگاه‌های کوچک به هواپیماهای منطقه‌ای در دستورکار دولت بود که از سوی وزارت راه و شهرسازی و شرکت هواپیمایی ایران‌ایر مورد پیگیری قرار گرفت. نمایندگان مجلس شورای اسلامی بارها به ما مراجعه کرده و تقاضا داشتند پروازهای کوچک در استان آنها برقرار شود. مردم از طریق استانداری‌ها و همچنین نمایندگان خود بارها این تقاضا را به گوش ما رسانده‌اند.
در قرارداد ای‌تی‌آر، برای نخستین بار هم برای خرید هواپیما و هم برای خرید قطعه با شرکت سازنده به طور مستقیم وارد گفت‌وگو شده‌ایم. این هواپیماها با مصوبه صندوق توسعه ملی تامین اعتبار شده است و برای تامین باقی این هواپیماها، فاینانسور تعیین خواهد شد. براساس قرارداد همه ۲۰ هواپیمای ای‌تی‌آر باید تا پایان سال ۲۰۱۸ میلادی (دی ۱۳۹۷) به ایران تحویل داده شود.
