◄چیستی، چرایی و چگونگی سازمان حمل ونقل مسافر در شهرداری کلانشهرها

، امیر جعفرپور| مصوبه دولت برای مدیریت یكپارچه حمل ونقل بار و مسافر شهر و حومه، پس از تلاش 2ساله با عقبه ای 7ساله، در روزهای اخیر منجر به ابلاغ اساسنامه الگو و وظایف و ماموریتهای سازمانهای حمل ونقل مسافر شد كه باید در كلان شهرها ایجاد شوند ابلاغ شد.

چیستی: سازمان حمل ونقل مسافر شهری و حومه ای متولی كلیه امور ناوگان و زیرساخت حمل ونقل عمومی مسافر شهری سبك و سنگین (به جز ریلی) بوده و البته بنا بر اقتضا و ضرورت ماهیتی می تواند در بعضی كلانشهرها شامل ادغام پایانه ها نباشد.

چرایی: علت ایجاد این سازمان رقابتهای نسنجیده و نابجای سازمانهای متولی حمل ونقل مسافر در شهرها و حومه آنها (با تاكید بر مراكز شهرها و مثل رقابت در جانمایی ایستگاه نزدیك به تقاطع)، فرار از هم افزایی و از سویی جهت گیری جدی به سمت استفاده از توان بخش تعاونی و خصوصی در قالب شركتهای توانمند با خصوصی سازی كل ناوگان و لزوم مدیریت ستادی و چابك و كیفی چند شركت، به جای چندهزار راننده بود.

چگونگی: این سازمان از ادغام سه سازمان اتوبوسرانی، تاكسیرانی، پایانه‌های مسافری و پاركسوارها بنا بر اقتضا شكل می گیرد. اساسنامه الگو در 10 مهرماه ابلاغ شده و درحال حاضر سازمان یا معاونتهای حمل ونقل مسافر در شهر شیراز و اهواز شكل گرفته و شهرهای مشهد، قم، كرج، تبریز، اصفهان، تهران و كرمانشاه در شرف تشكیل آن هستند.

برای شهرهای با 200هزارنفر تا یك میلیون نفر جمعیت، سازمان مدیریت حمل ونقل بارومسافر (در كنار سازمان مدیریت و مهندسی شبكه حمل ونقل) و برای شهرهای زیر 200هزارنفر جمعیت سازمان مدیریت حمل ونقل(تك سازمان در بسیاری از شهرداری های زیر 100هزار نفر جمعیت) باید ایجاد شود كه در مطلب جداگانه به آن پرداخته خواهد شد.

اهم وظایف و ماموریت‌های سازمان حمل‌ونقل مسافر در اساسنامه آنها به شرح ذیل است:
مدیریت یکپارچه حمل و نقل عمومی مسافر.

مدیریت ساخت، توسعه، بهره برداری و نگهداری پایانه های مسافری شهری.

مدیریت ساخت، توسعه و نگهداری پایانه های مسافری برون شهری.

جمع آوری آمار و اطلاعات مرتبط با حمل و نقل عمومی مسافر و تحلیل و پایش مستمر آن در چارچوب نظام جامع و یکپارچه اطلاعات حمل و نقل و ترافیک شهری.

مدیریت ایجاد، توسعه، نگهداشت و بهسازی زیرساخت‌ها، تأُسیسات و تجهیزات مرتبط با حمل و نقل عمومی مسافر از قبیل خطوط حمل و نقل عمومی، ناوگان، ایستگاه ها، علایم و تجهیزات ایمنی مرتبط.

مطالعه و اجرای طرح های موضعی و موضوعی مرتبط با توسعه، ساماندهی و ارتقای شاخص‌های سامانه‌های حمل و نقل همگانی مسافر در چارچوب مطالعات جامع حمل و نقل و ترافیک شهر از قبیل مدیریت یکپارچه سامانه ها و نحوه ارتباط آنها با یکدیگر، بهبود ایمنی تردد، توسعه و اصلاح خطوط و پوشش بهینه آنها، نحوه توزیع ناوگان در خطوط و سرفاصله زمانی اعزام ناوگان، ساماندهی و جانمایی ایستگاه‌ها و پایانه‌های مسافری شهری و برون شهری.

مدیریت اجرای سامانه های هوشمند حمل ونقل عمومی مسافر در چارچوب مطالعات سامانه های هوشمند حمل ونقل و ترافیک شهر.

مدیریت اجرای طرح‎‌های توسعه و بهبود سامانه‌های حمل و نقل همگانی مسافر و تسهیلات ترافیكی مرتبط با آن با رویکرد تردد ایمن و آسان توانیابان بویژه سالمندان یا افراد كم توان حسی- حركتی یا دارای معلولیت.

مدیریت اجرای طرح های مرتبط با کاهش آلاینده‌های زیست محیطی ناشی از حمل و نقل عمومی مسافر.

بررسی و پیشنهاد نرخ حمل‌ و نقل عمومی مسافر و تعیین شیوه اخذ آن با اولویت استفاده از روش‌های نوین.

استفاده ازبخش تعاونی و خصوصی در توسعه، بهره برداری، نوسازی و مدیریت سامانه های حمل و نقل عمومی مسافر از طریق طرح های سرمایه گذاری و مشارکتی، خرید خدمت و واگذاری بهره برداری تمام یا بخشی از سامانه ها.

صدور، تمدید و لغو پروانه بهره‌برداری و رتبه بندی شركت‌های تعاونی و خصوصی حمل و نقل عمومی مسافر.
صدور، تمدید و لغو پروانه اشتغال رانندگان و راهبران ناوگان حمل و نقل عمومی مسافر.

صدور، تمدید و لغو پروانه فعالیت برای ناوگان حمل و نقل عمومی مسافر.

مدیریت اجرای طرح های مرتبط با افزایش سطح مهارت های شغلی و فرهنگ ترافیک رانندگان و سایر فعالان بخش های خصوصی و تعاونی فعال در حمل و نقل عمومی مسافر.
مدیریت اجرای طرح های ایجاد، توسعه و بهبود پدافند غیرعامل در سامانه های حمل و نقل عمومی مسافر در چارچوب مطالعات ایجاد، توسعه و بهبود پدافند غیر عامل در حمل و نقل و ترافیک شهری.