◄ رانندگی تهاجمی و تنش در جاده
رانندگی پرخاشگرانه نوعی تخلیه فشارهای درونی است که باعث ایجاد رفتارهای غیر متعارف در رانندگی شده و متأسفانه مشکلات و حوادث ناشی از آن دامن‌گیر بسیاری از افراد می‌شود.
وبلاگ علیرضا اسماعیلی: هر فرد با نوع رانندگی خود در واقع جلوه‌ای از شخصیت خود را نشان می‌دهد و برخی از رفتارهای ناهنجار که در رانندگی دیده می‌شود ناشی از عوامل روانی است که باعث تهاجم در امر رانندگی می‌شود.
افراد غالباً در دوران تغییرات اجتماعی، شناختی و فیزیولوژیکی ممکن است در مقطعی دچار اختلالات روانی- فیزیولوژیکی شوند که موقتاً تعادل آنان را بر هم می‌زند. دوران جوانی زمانی برای تغییرات سریع و نیز اختلالات روانی و فیزیولوژیکی است که این تغییرات و اختلالات در تعدادی از افراد به درجات مختلفی بروز می‌کند. این اختلالات ممکن است در گروهی از افراد به نسبت کم یا گذرا و در عده‌ای دیگر شدید باشد. در اینجا، پرخاشگری اختلالی است که در یک لحظه بروز می‌کند و عموماً پیامدهایی نیز به بار می‌آورد.
این افراد نیز ممکن است موفق به دریافت گواهینامه رانندگی شوند و مشتاقانه شخصیت نمایشی خود را با رانندگی پرخاشگرانه بروز دهند. افراد مبتلا به شخصیت نمایشی، رفتار توجه‌طلبانه بسیار زیادی از خود نشان می‌دهند. آنها اغلب در رفتار و افکار خود مبالغه می‌کنند و هر چیز ساده‌ای را مهم‌تر از آنچه هست بروز می‌دهند. اگر در کانون توجه قرار نگیرند و تحسین یا تایید نشوند، ممکن است دست به انجام رفتارهای پرخاشگرانه دیگری بزنند.
رانندگی پرخاشگرانه نوعی تخلیه فشارهای درونی است که باعث ایجاد رفتارهای غیر متعارف در رانندگی شده و متأسفانه مشکلات و حوادث ناشی از آن دامن‌گیر بسیاری از افراد می‌شود. وقتی معابر و خیابان‌ها پاسخگوی تعداد خودروها نیست، آستانه تحمل رانندگان کاهش یافته و منجر به بروز رفتارهای خشونت‌آمیز در راننده می‌شود. اما نکته مهم اینجاست با وجود این‌که تعداد تصادفات برون‌شهری یا جاده‌ای کمتر از تصادفات درون‌شهری است ولی تلفات انسانی تصادفات برون‌شهری بیشتر از درون‌شهری است که این نشان از سرعت و سبقت‌های غیر مجاز برخی از رانندگان که شاید تعداد آنها کمتر از 5 درصد افراد جامعه است، دارد که در جاده‌ها به صورت تهاجمی رانندگی می‌کنند. چنین رانندگانی آستانه تحمل پایینی دارند و در جاده‌هایی که ترافیک سبک‌تر و عرصه برای تاخت و تاز بازتر است مشکلاتی را برای دیگر مسافران جاده‌ای فراهم می‌کنند.
راننده پرخاشگر کیست؟
راننده پرخاشگر راننده‌ای است که با توسل به درگیری و خشونت، قصد انجام اعمال خلاف مقررات راهنمایی و رانندگی را دارد؛ اعمالی همچون تغییر مسیر ناگهانی و خطرناک، سبقت غیرمجاز، رعایت نکردن فاصله مناسب طولی و عرضی، بوق زدن‌های مکرر، استفاده از نور بالا برای تنبیه دیگران، حرکت سریع و تعقیب و گریز خودرویی، سرعت‌های نا‌بجا، مانور و تغییر مسیر به‌طور مکرر، اشغال طولانی خط سبقت، ترمزهای ناگهانی و مکرر، انحراف از مسیر اصلی و عبور از خط مقابل برای رهایی از ترافیک غیر روان و قانون‌شکنی و دیگر رفتارهای ناپسند همراه با فحاشی و هتاکی به دیگران، در کارنامه رانندگی افراد پرخاشگر کاملا مشهود است.
از عوامل موثر در بروز رفتار پرخاشگرانه رانندگان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- معطلی و کندی ترافیک
- آلودگی‌های صوتی موجود در محیط
- مشکلات روانی راننده
- نابسامانی ترافیک
- تأثیر آلودگی هوا بر سیستم عصبی
این عوامل به‌طور مجزا باعث بروز عکس‌العمل‌های نامناسب یا کاهش توانایی‌های فکری و جسمی راننده خواهند شد.
این در حالی است که رانندگی یکی از مواردی است که شخصیت انسان را در اجتماع آشکار می‌کند و تقریبا می‌توان گفت که ابعاد فرهنگی رشد اجتماعی و میزان ادب و علاقه او را نسبت به همنوعانش نشان می‌دهد. نیاز راننده به داشتن فرهنگ و تجربه بالا و اطلاع کافی از مسائل قانونی و فنی، مقوله‌ای ضروری برای نشان‌دادن عکس‌العمل‌های مناسب است.
رانندگان پرخاشگر به نوعی دچار هیجان‌زدگی یا آزردگی هیجانی هستند که این مسئله می‌تواند متاثر از سه مؤلفه اصلی باشد که در اولین قدم نشانه وجود خصوصیات شخصیتی بی‌قرار، بی دقت و ناشکیبا است. دومین خصیصه قدرت‌طلبی و زور مداری برخی از رانندگان و سومین خصیصه بی‌پروایی و ... در تعداد محدود و انگشت‌شماری از رانندگان است که این مسئله باعث بروز برخی شرایط روانی و نگرش‌های نامطلوب در راننده خودرو می‌شود. برخی از این نگرش‌ها شامل نگرش نامطلوب نسبت به منزلت و جایگاه اجتماعی پلیس، احساس قانون‌گریزی و تبعیض در جامعه، احساس بی‌تفاوتی و خصومت نسبت به دیگران و احساس ضعف در تکریم باورهای دینی است که در نهایت باعث زود برانگیختگی در راننده شده و رفتارهای تهاجمی وی را شدت می‌بخشد.
در واقع بیشتر رانندگانی که از وسیله نقلیه خود جهت تنبیه دیگران استفاده می‌کنند از پرخاشگری وسیله‌ای استفاده می‌کنند.
هر چند که سطح پرخاشگری افراد از موقعیتی به موقعیت دیگر فرق می‌کند ولی افراد از لحاظ تداوم رفتارهای پرخاشگرانه در طول زمان با هم فرق دارند. افرادی که در هنگام رانندگی دست به رفتارهای رانندگی پرخاشگرانه می‌زنند، در موقعیت‌های دیگر و عادی زندگی نیز، افرادی با آستانه تحمل پایین و پرخاشگر هستند. برخی از مطالعات نشان می‌دهد ثبات پرخاشگری در زن‌ها در طول زمان کمتر از مردان است. البته افراد هنگامی که با وقایع تنش‌زای روزمره مواجه می‌شوند، نمود آن را در هنگام رانندگی و قرار گرفتن در صندلی راننده با پرخاشگری شدید از خود نشان می‌دهند که ممکن است جان خود و عده دیگری را به خطر بیندازند. همچنین رفتار خشمگینانه یا تهاجمی ممکن است با ژست‌های بی‌ادبانه، ناسزاگویی و رانندگی بی‌احتیاط و خطرناک از روی عمد همراه باشد.
انتظار می‌رود مردم ما با پیشینه فرهنگی بسیار بالا که ناشی از تمدن چند هزار ساله بوده و بسیاری از کشورهای دنیا محو تمدن و فرهنگ گذشتگان ما هستند نسبت به رفتارهای ترافیکی خود بازنگری کرده و احترام به حقوق یکدیگر را در جریان ترافیک چه به‌عنوان راننده و چه به عنوان پیاده مدنظر داشته باشند تا کماکان مواریث فرهنگی و ادبی کشورمان حفظ شود.
